Herhaling H3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

Herhaling H3

Lesplanning

• Startopdracht
• Klassikaal herhalen
• Zelfstandig werken

• Afsluiting

Leerdoelen

• Ik kan uitleggen hoe het Romeinse Rijk eindigde en wat de gevolgen waren voor de boeren
• Ik kan uitleggen dat het Christendom steeds belangrijker werd
• Ik kan de drie standen uit de middeleeuwen benoemen
• Ik kan beschrijven wat de Islam voor geloof is

Startopdracht (8 minuten in stilte)

Vul de woordzoeker in. 

Alle antwoorden zijn begrippen uit hoofdstuk 3

Probeer het in te vullen zonder gebruik te maken van je boek

Huiswerk

In de 4e eeuw kreeg Romeinse Rijk problemen:

• Leger was te klein om alle grenzen te bewaken
• Romeinen vochten steeds vaker met elkaar
  - 395: Rijk gesplitst in Oost-Romeins Rijk en West-Romeins RIjk
•  Germaanse volken trokken het West-Romeinse Rijk binnen --> Op zoek naar landbouwgrond en een plek om te wonen
• Rond 500 werd de Romeinse keizer verjaagd en begonnen de middeleeuwen

Leerdoel:

Je kan uitleggen om welke drie redenen er een einde kwam aan het Romeinse Rijk

Begrippen:

middeleeuwen

§3.2

Heren en horigen

A

DeBoze burgers

Einde van het Romeinse Rijk

Leerdoel:

Je kan uitleggen hoe mensen op het land leefden.

§3.2

Heren en horigen

B

DeBoze burgers

Leven van het land

bestuur

leger

handel

wegen

Romeinse Rijk

Leerdoel:

Je kan uitleggen hoe mensen op het land leefden.

§3.2

Heren en horigen

B

DeBoze burgers

Leven van het land

bestuur

leger

handel

wegen

Middeleeuwen

• Wegen worden geplunderd
• Reizigers/handelaren worden beroofd
• Door slechte wegen komt er geen eten in de steden
• Mensen trekken de steden uit en verhuizen naar platteland

• Op platteland leefde men van eigen opbrengst en dieren
• Spullen en gereedschap zelf maken
• Handel, steden, muntgeld verdween nagenoeg compleet

Leerdoel:

Je kan uitleggen hoe mensen op het land leefden.

§3.2

Heren en horigen

B

DeBoze burgers

Leven van het land

bestuur

leger

handel

wegen

Middeleeuwen

Leerdoel:

Je kan uitleggen waarom boeren bescherming zochten bij een heer.

§3.2

Heren en horigen

C

DeBoze burgers

Bescherming bij de heer

Begrippen:

heer

horigen

Het leven was dus gevaarlijk!

• Arme boeren zochten bescherming bij rijkere boer
• Die rijkere boer kon versterkte boerderij bouwen en gewapende knechten in dienst nemen
• Boeren moesten hun grond afstaan aan de rijkere boer
• De rijkere boer werd zo een heer
• Een heer bezat:
  - versterkte boerderij
  - veel bossen en landbouwgrond 
  - huizen van arme boeren
  - werkplaats of een molen 
• De arme boeren noemen we nu horigen

§3.2

Heren en horigen

C

DeBoze burgers

Bescherming bij de heer

Afspraken tussen heer en horigen:

• De heer beschermt de horigen
• De horigen zijn niet meer vrij
• Horigen bewerkten het land en leefden van de opbrengst
• Ze betalen de heer een deel van de oogst: pacht
• De horigen moesten klusjes voor de heer doen
  - werken op zijn land
  - boerderij van de heer onderhouden
  - molen maken 

De Germanen geloofden in natuurgoden.

Ze vereerden heilige bomen, stenen en waterbronnen.

Deze mensen werden door christenen heidenen genoemd.

Leerdoel:

Je kan uitleggen dat het christendom steeds belangrijker werd

Begrippen:

heidenen

bekeren

§3.3

Geloven of niet geloven

A

DeBoze burgers

Een geloof voor iedereen

Sommige christenen wilden van deze mensen christenen maken. Ze wilden ze bekeren. 

• Verhalen vertellen over Jezus
• Germaanse heiligdommen vernielen
• Heilige bomen omhakken
• Doel: laten zien dat Germaanse goden niet bestaan

§3.3

Geloven of niet geloven

A

DeBoze burgers

Een geloof voor iedereen

Veel Germaanse feesten zijn opgenomen in het christendom:

• Midwinterfeest ➩ kerst
• Lentefeest ➩ zomer

§3.3

Geloven of niet geloven

A

DeBoze burgers

Een geloof voor iedereen

In de 7e en 8e eeuw kwamen er monniken naar ons gebied:

• een man die zich veel bezig houdt met geloof
• wonen in kloosters
• samenleven onder strenge regels:
  - 7x per dag bidden (ook 's nachts)
  
• doel: mensen bekeren tot het christendom.

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat er in het klooster gebeurde.

Begrippen:

monniken

kloosters

§3.3

Geloven of niet geloven

B

DeBoze burgers

In het klooster

In het klooster:

• een kerk in de vorm van een kruis
• slaapzalen dicht bij de kerk
• werkzaamheden:
  - bijbel overschrijven
  - werken in de moestuin
  - zorgen voor de zieken
  - les geven (godsdienst, lezen, schrijven, rekenen)
  - voedsel en kleding uitdelen aan armen

§3.3

Geloven of niet geloven

B

DeBoze burgers

In het klooster

In de middeleeuwen was de bevolking opgedeeld in standen:

Een stand is een groep mensen met hun eigen taken.

1. geestelijken

2. adel

3. boeren

Leerdoel:

Je kan uitleggen welke drie standen in de middeleeuwen leefden en wat zij deden

Begrippen:

stand

geestelijken

§3.3

Geloven of niet geloven

C

DeBoze burgers

Verschillende groepen

 

paus

adel

De eerste stand:

Geestelijken waren de mensen van de kerk:

- nonnen

- monniken

- priesters

- paus

Taak: bidden voor de mensen.

Zij waren de belangrijkste stand. Want het geloof was het aller belangrijkste in de middeleeuwen!

§3.3

Geloven of niet geloven

C

DeBoze burgers

Verschillende groepen

De tweede stand:

Adel:

- hertog

- graaf

- ridder

Taak: mensen beschermen. 

§3.3

Geloven of niet geloven

C

DeBoze burgers

Verschillende groepen

De derde stand:

boeren.

Taak: land bewerken en zorgen voor voedsel.

Werd je als boer geboren, dan zou je sterven als boer.

§3.3

Geloven of niet geloven

C

DeBoze burgers

Verschillende groepen

In de 7e eeuw ontstond er een nieuw geloof in het Midden-Oosten: de islam. Zij geloven maar in één god. De aanhangers worden moslims genoemd. 

Leerdoel:

• Je kan beschrijven wat de islam voor geloof is

Begrippen:

• islam
• moslims

§3.4

Van Mohammed tot moskee

A

DeBoze burgers

Een ander belangrijk geloof

In de stad Mekka kwam de koopman Mohammed in contact met joden en christenen. 

Mohammed zag in een nacht een engel. Die vertelde hem dat hij in 1 god moest gaan geloven. Hij kreeg de opdracht mensen van Mekka te bekeren. 

Dit lukte niet. Mohammed werd weggejaagd. 

§3.4

Van Mohammed tot moskee

A

DeBoze burgers

Een ander belangrijk geloof

In 622 vertrok Mohammed naar Medina. Daar lukte het bekeren wel. 

Na zijn dood werd het geloof verder verspreid. 

Joden en christenen hoefden niet bekeerd te worden. Wel moesten ze extra belasting betalen. Werden ze moslim, dan betaalden ze geen belasting. 

§3.4

Van Mohammed tot moskee

A

DeBoze burgers

Een ander belangrijk geloof

Belangrijke kenmerken Islam:

• Geloven in 1 god
• Geloven dat Mohammed de laatste en belangrijkste boodschapper van god was
• Koran is het heilige boek met uitspraken en verhalen van Mohammed
• Mohammed vertelde hoe je moest leven 
• Belangrijkste leefregels zijn de vijf zuilen
• Tijdens de ramadan mogen moslims tussen zonsopkomst en zonsondergang niet eten of drinken
• Vrijdagmiddag komen ze samen in de moskee om te bidden 

Leerdoel:

• Je kan uitleggen wat een moskee en de Koran zijn

Begrippen:

• Koran
• moskee

§3.4

Van Mohammed tot moskee

B

DeBoze burgers

Bidden en andere plichten

In plaatsen waar de Islam kwam, kwamen ook islamitische gebouwen, zoals de moskee. 

In andere gebouwen, zoals paleizen en badhuizen, kwamen islamitische schilderingen en tegelvloeren. 

Veel kennis over sterrenkunde, wiskunde en geneeskunde. Europese geleerden namen die kennis over. 

Andere geleerden vertaalden oude boeken uit Griekenland in het Arabisch. Daardoor is deze kennis bewaard gebleven

Leerdoel:

• Je kan twee voorbeelden noemen van de islamitische cultuur

§3.4

Van Mohammed tot moskee

C

DeBoze burgers

Islamitische cultuur

Aan de slag!

Maak een keuze:

• Nakijken opdrachten
• Maken Test Jezelf
• Begrippen leren (flitskaarten)
• Samenvatten
• Ander vak

Maar....

je bent met school bezig!