Enkelvoudige en samengestelde zinnen

• Nederlands
• Secundair onderwijs

6.3 enkelvoudige en samengestelde zinnen

Lesdoelstellingen

Je kunt...

- de persoonsvorm en het onderwerp in zinnen herkennen en aanduiden.

- enkelvoudige en samengestelde zinnen herkennen en benoemen.
- het verschil aangeven tussen enkelvoudige en samengestelde zinnen.
- korte, enkelvoudige zinnen verbouwen naar samengevoegde,  samengestelde zinnen.

Welk zinsdeel is de PV in onderstaande zin?
"Ik eet graag pizza"

1. Ik
2. eet
3. graag
4. pizza

Hoeveel PV's staan er in een enkelvoudige zin?

1. geen
2. meer dan 2
3. 1
4. minstens 2

Is deze zin een enkelvoudige of samengestelde zin?

"Ik ga morgen voetballen."

1. Samengestelde zin
2. Enkelvoudige zin

Is deze zin een enkelvoudige of samengestelde zin?

"In de vakantie reis ik naar Spanje en ga ik op kamp met de jeugdbeweging."

1. Samengestelde zin
2. Enkelvoudige zin

Enkelvoudige of samengestelde zinnen.

Enkelvoudige zin

Samengestelde zin

Morgen leveren ze mijn nieuwe laptop en kan ik beginnen met gamen. 

Ik wil vandaag iets lekkers eten. 

Wij fietsen naar huis en eten spaghetti. 

De leerkracht Frans vind ik leuk, maar de leerkracht Nederlands vind ik leuker. 

Wij gaan met de hele klas een frietje eten. 

Mijn favoriete voetbalploeg heeft gewonnen. 

PV's

Ik 

ga

morgen

pas

beginnen

met

studeren.

Vandaag

ga

ik

naar

Netflix

kijken

en

ga

ik

pizza

eten.

Ik

doe

niks,

want

ik

ben

ziek.

vandaag

Wat is TikTok?

TikTok is een sociale media app. De app is heel populair bij (jonge) tieners. Ook meer en meer volwassenen vinden hun weg naar de app. Je kan er makkelijk korte video’s mee maken. Oorspronkelijk werd de app voornamelijk gebruikt om playbackfilmpjes op te nemen, maar intussen vind je er ook heel wat andere korte video's op terug. 

Wat is TikTok?

TikTok is een sociale media app. De app is heel populair bij (jonge) tieners. Ook meer en meer volwassenen vinden hun weg naar de app. Je kan er makkelijk korte video’s mee maken. Oorspronkelijk werd de app voornamelijk gebruikt om playbackfilmpjes op te nemen, maar intussen vind je er ook heel wat andere korte video's op terug. 

Hoe vind je de persoonsvorm in een zin? 

Maak een ja/nee-vraag van de zin. De pv staat dan altijd vooraan.

Bijvoorbeeld:

We hebben drie honden.

Hebben we drie honden? 

De enkelvoudige zin

= een zin met maximum één pv.

TikTok (o) is (pv) een sociale media app. 
De app (o) is (pv) heel populair bij (jonge) tieners. 
Ook meer en meer volwassenen (o) vinden (pv) hun weg naar de app.
Je (o) kan (pv) er makkelijk korte video’s mee maken.

De samengestelde zin

= een zin met meer dan één pv.

Oorspronkelijk werd (pv) de app (o) voornamelijk gebruikt om playbackfilmpjes op te nemen, maar intussen vind (pv) je (o) er ook heel wat andere korte video's op terug. 

De samengestelde zin

Oorspronkelijk werd (pv) de app (o) voornamelijk gebruikt om playbackfilmpjes op te nemen.

Intussen vind (pv) je (o) er ook heel wat andere korte video's op terug. (2 zinnen)

Oorspronkelijk werd (pv) de app (o) voornamelijk gebruikt om playbackfilmpjes op te nemen, maar intussen vind (pv) je (o) er ook heel wat andere korte video's op terug. (1 zin)

De samengestelde zin

Oorspronkelijk werd (pv) de app (o) voornamelijk gebruikt om playbackfilmpjes op te nemen. 

Intussen vind (pv) je (o) er ook heel wat andere korte video's op terug. 

Oorspronkelijk werd (pv) de app (o) voornamelijk gebruikt om playbackfilmpjes op te nemen, maar intussen vind (pv) je (o) er ook heel wat andere korte video's op terug. 

Voegwoorden

Voegwoorden die twee hoofdzinnen samenvoegen: en, maar, of, dan, dus en want. 

Bijvoorbeeld: 

Ik voetbal op zaterdag en ik zwem op maandag. 

Ik voetbal op zaterdag, maar ik zwem op maandag. 

Ik voetbal op zaterdag of ik ga naar mijn oma.

Ik voetbal op zaterdag, dus ik doe niets op zondag. 

Ik voetbal op zaterdag, want zondag ga ik naar mijn oma. 

Voegwoorden

Voegwoorden die een hoofdzin en een bijzin* samenvoegen: dat, voordat, nadat, tot, terwijl, als, toen, omdat, doordat en zodat.

Bijvoorbeeld:

Ik (o) voetbal (pv) op zaterdag, zodat ik (o) op maandag kan (o) zwemmen. 

(U) *Bijzinnen: een duidelijk verschil tussen hoofd- en bijzinnen is de woordvolgorde, in hoofdzinnen staat de persoonsvorm meestal op de tweede plaats, in bijzinnen staat de persoonsvorm meestal verder naar achteren. 

Even samen oefenen...

Duidt de PV's aan in deze tekst

A-Maze wil zich onderscheiden van de andere scholen met een vernieuwend onderwijsconcept. Er wordt ingezet op zelfkennis, samenwerken en doelmatig werken. Opvallend is dat je op school voldoende tijd voor alle opdrachten krijgt, zodat leerlingen zonder huiswerk naar huis kunnen vertrekken. Hokjesdenken wordt op de school uitgesloten. A-Maze is er juist van overtuigd dat gelijke kansen worden gerealiseerd door een ongelijke behandeling, waarbij telkens aandacht is voor de talenten en ambities van de specifieke leerling.

Duidt de PV's aan in deze tekst

A-Maze wil zich onderscheiden van de andere scholen met een vernieuwend onderwijsconcept. Er wordt ingezet op zelfkennis, samenwerken en doelmatig werken. Opvallend is dat je op school voldoende tijd voor alle opdrachten krijgt, zodat leerlingen zonder huiswerk naar huis kunnen vertrekken. Hokjesdenken wordt op de school uitgesloten. A-Maze is er juist van overtuigd dat gelijke kansen worden gerealiseerd door een ongelijke behandeling, waarbij telkens aandacht is voor de talenten en ambities van de specifieke leerling.

Welke zin is een samengestelde zin? 

Maak van deze enkelvoudige zinnen een samengestelde zin.