1.4 Economische ontwikkelingen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

1.3 Economische ontwikkelingen

Leerdoel

In deze les leer je welke veranderingen zich voordeden in de negentiende eeuw in Nederland in de landbouw, industrie en handel.

Specialisatie in de  landbouw

Rond 1800 - grote regionale verschillen:

• vruchtbare kustprovincies: landbouw kapitaalintensief en gespecialiseerd: telen landbouwproducten en handelsgewassen en op lage drassige gebieden: zuivelproductie (verkoop in steden)
• zandgronden O-Z NL kleine gemengde bedrijven: akkerbouw en veeteelt. Eigen behoefte voorzien.

Specialisatie in de landbouw

na 1850 - snelle verandering:

basisvoedsel goedkoper --> men had meer geld voor producten die voorheen voor de gewone man onbetaalbaar was, zoals vlees, zuivel, suiker, groenten en fruit. 

Gevolg: de landbouw wordt commerciëler. Boeren gaan produceren voor de export. Dit werd mede mogelijk gemaakt door de nieuwe transportmogelijkheden (stoomschepen en treinen).

Een aarzelend begin

1. 1750/1760 begin industrialisatie in Groot-Brittannië. 
2. 1798  begin industrialisatie in België (Eerste Europees land, op het vasteland Europa). 
3. 1851 wereldtentoonstelling in London. Inspiratie voor de industrialisatie in Nederland
4. vanaf 1850 industrialisatie Nederland. 

Late industrialisatie

Voor 1850: Nijverheid/ ambachten

- eerste fabrieken met stoommachines mislukten.

- steenkool moest geïmporteerd worden.

 

van kleinschalige handmatige productie in de huisnijverheid...

... naar grootschalige machinale productie in fabrieken

Late industrialisatie

Ná 1850 kwam de industrialisatie wél op gang.

In Oost- en Zuid-Nederland ontstonden er veel arbeidsintensieve industrieën (zoals katoenindustrie of leerlooierijen).

In Holland ontstond vooral kapitaalintensieve industrie (zoals scheepsbouw en machinefabrieken).

 

Van stapelmarkt naar transitohandel 

• Voorheen: stapelmarkt= opslag in pakhuizen.

• In de negentiende eeuw komt er een transitohandel = doorvoerhandel.

• Na 1870 groeien havens van Amsterdam, Rotterdam en Antwerpen.