Ep. 9, 36, 1-2

• Klassieke Talen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Epistulae 9, 36 1-2 (blz. 126)

regel 1 - wat is het lijdend voorwerp bij disponam?

1. quemadmodum
2. Tuscis
3. diem
4. aestate

r.2 circa horam primam
Hoe laat zal dat ongeveer zijn?

1. tussen 5.00 en 6.00
2. tussen 6.00 en 7.00
3. tussen 7.00 en 9.00
4. tussen 8.00 en 9.00

Tijdrekening bij de Romeinen

Zowel de dag als de nacht werden elk ingedeeld in 12 gelijke, maar van dag tot dag in lengte variërende horae (uren), die te beginnen met zonsopgang resp. zonsondergang aangeduid werden als hora prima, secunda, tertia enz. tot en met duodecima. Deze horae hadden dus slechts tweemaal per jaar, bij de dag-en-nachtevening, alle een duur van 60 moderne minuten; bij de winterzonnewende telde een hora overdag slechts ca. 44,5 en 's nachts ca. 75,5 moderne minuten, bij de zomerzonnewende was het precies omgekeerd. De Romeinen kenden nog geen minuten en seconden. Het dagelijkse leven was in het antieke Rome nooit - evenmin als trouwens vrijwel overal in Europa tot ver in de 19.e eeuw - onderworpen aan de mathematische nauwkeurigheid die tegenwoordig heerst. Het gebruik van zonnewijzers (horologia) en wateruurwerken (clepsydrae) sinds de 2e eeuw vC bracht hierin nauwelijks verandering.

r.2-3 saepe ante, tardius raro
Welke stijlfiguur zie je hier NIET?

1. chiasme
2. anafoor
3. asyndeton
4. antithese

r.3 mire - bijwoord
Over welk woord zegt mire iets?

1. silentio et tenebris
2. abductus
3. relictus
4. sequor

r. 3-5

mire enim                                                 want op wonderlijke wijze 

silentio et tenebris                                door de stilte en de duisternis 

abductus  ab iis quae avocant         verwijderd  van de dingen die de                                                                                              aandacht   afleiden

et liber                                                          en vrij

et mihi relictus                                         en aan mezelf overgelaten

non ... oculis sequor                              niet met mijn gedachten mijn ogen, maar

                                                                         met mijn ogen mijn gedachten

r. 5 non oculos animo sed animum oculos

Welke twee stijlfiguren worden gecombineerd?

1. chiasme en asyndeton
2. parallellisme en asyndeton
3. chiasme en parallellisme
4. chiasme en anafoor

r. 5 non oculos animo sed animum oculos

qua woordvolgorde een chiasme: ab ba

qua grammatica een parallellisme: 

                             acc. abl. acc. abl.

r.6 qui - wat is het antecedent?

1. animum
2. oculis
3. mens
4. eadem

r.3-6 inhoud

Plinius laat zich niet afleiden door wat hij ziet, maar ziet voor zich wat hij bedenkt

r.7 scribenti emendantique
welke naamval?

1. nom.mv.
2. dat.ev.
3. gen.ev.
4. abl.ev.

similis scribenti emendantique

similis + gesubstantiveerde ptc. in dativus:

lijkend op iemand die schrijft en verbetert = 

net als iemand die schrijft en verbetert

-> Plinius schaaft aan zijn gedachten zoals aan een tekst

r.9 componi teneri(ve)
wat voor vormen?

1. 1e ev. perfectum actief
2. inf. praesens passief

r.9 componi tenerive

-ve achter een woord = aut voor een woord

net als

-que achter een woord = et voor een woord

r.11 die admisso
wat bedoelt Plinius?

1. de zon is opgegaan
2. de luiken zijn opengedaan

r.10-11 abit ....revocatur
Wat wil Plinius hiermee benadrukken?

1. dat hij zijn slaaf kan laten doen wat hij wil
2. dat hij een wispelturig man is
3. dat hij aan zijn teksten blijft schaven
4. dat zijn slaaf steeds iets vergeet