spelling samenstellingen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Spelling samenstellingen

Straks weet je...

• ...wat een lange afstandsloper is.
• ...waarom je geen halve finalist wilt zijn.

Lesdoelen: Aan het einde van dit blokuur

• kan je het verschil in betekenis benoemen tussen samenstellingen zonder spatie en woorden met een spatie.
• kan je de hoofdregel toepassen voor het schrijven van een tussen /n/ in samenstellingen

laptop

bak

strand

tafel

tas

fiets

bal

kleed

fiets

pen

hond

woord

winkel

bak

hok

boek

station

eindejaar

gebak

koning

hal

loterij

kraam

dag

Wat valt op?

laptoptas

bakfiets

strandbal

tafelkleed

fietsenwinkel

pennenbak

hondenhok

woordenboek

stationshal

eindejaarsloterij

gebakskraam

koningsdag

laptop

bak

strand

tafel

tas

fiets

bal

kleed

fiets

pen

hond

woord

winkel

bak

hok

boek

station

eindejaar

gebak

koning

hal

loterij

kraam

dag

• Samenstellingen

Samenstellingen

• Je kunt nieuwe woorden maken door twee of meer bestaande woorden samen te voegen.
• Het laatste deel bepaalt de betekenis.
• Soms zonder tussenklank, soms met /en/, soms met een /s/
• Ken je meer (tussen)vormen? 

een stommefilmacteur / een stomme filmacteur

een warmebakkersdochter / een warme bakkersdochter

een langeafstandsloper / een lange afstandsloper

een vreemdetalenleraar / een vreemde talenleraar

een lange afstandloper / een langeafstandloper

Wat staat hier?

Samenstellingen basisregels

• Je schrijft een samenstelling als één woord.
• Je zet geen spatie in een samenstelling.
• Zet je wel een spatie dan heb je een andere betekenis

opdracht: Wat betekent dit?

2.

1.

3.

opdracht: Wat betekent dit?

2.

1.

3.

opdracht: Wat betekent dit?

• Ben jij ook wel eens de groentesoep vergeten?

• Ik heb liever regen.

• Je moet Nijntje eerst versieren en dan mag je haar pas kussen.

2.

1.

3.

Wat betekent...

• rode wijnglazen
• rodewijnglazen
• lange afstandsloper
• halve finalist

betekenis: aan elkaar of met een spatie

Dit zijn rode wijnglazen

Dit zijn rodewijnglazen

betekenis: aan elkaar of met een spatie

Langeafstandsloper

Lange afstandsloper

betekenis: aan elkaar of met een spatie

Langeafstandsloper

Lange afstandsloper

• loper die lange afstanden loopt.

•  een afstandsloper die niet klein is.

betekenis: aan elkaar of met een spatie

Waarom wil je geen halve finalist zijn?

betekenis: aan elkaar of met een spatie

Waarom wil je geen halve finalist zijn?

individuele opdracht

Schrijf in je schrift 5 andere samenstellingen met een /e/ klank op.

Klaar? 

--> Kijk naar je aantekeningen over de meervoudsregels van zelfstandige naamwoorden (vorige les)

fietsenwinkel

pennenbak

hondenhok

woordenboek

Welke samenstellingen hebben jullie bedacht?

Welke regels voor het meervoud van zelfstandige naamwoorden weet je nog?

met of zonder 

opdracht Sleep de woorden op de volgende slide naar het juiste vak

en probeer samen met je buur een regel te ontdekken: wanneer moet er wel of niet een tussen /n/ komt.

zonder /N/

met /N/

zonder /N/

zonder /N/

zonder /N/

zonder /N/

met /N/

met /N/

met /N/

met /N/

Hondenriem

Vriendenclub

Trappenhuis

Reuzenrad

Groentesoep

Vitaminepil

Pannenkoek

Gedachtesprong

Ladekast

Secondewijzer

               Samengestelde woorden 

met of zonder tussen /n/?

Boekenplank

Vriendenclub

Groentesoep

Secondewijzer

Boek(en) 

Vriend(en)

Groente(s) & Groente(n)

Seconde(s) en Seconde(n)

Meervoud van het eerste deel van het woord

Tekst

Groentesoep

Secondewijzer

Gedachtesprong

Ladekast

Vitaminepil

ziekte

Bedenk samen 3 andere woorden met tussen /n/. Je mag ze ook opzoeken.

Tekst

 vriendenclub

 reuzenrad

 pannenkoek

 hondenriem

 trappenhuis

Bedenk samen 3 andere woorden zonder tussen /n/. Je mag ze ook opzoeken.

Tekst

Groentesoep

Secondewijzer

Gedachtesprong

Ladekast

Vitaminepil

Lesdoel 1: Ik kan het verschil in betekenis benoemen tussen samenstellingen zonder spatie en woorden met een spatie.

Lesdoel 2: Ik weet de hoofdregel voor het wel en niet schrijven van een tussen /n/ in samenstellingen

Ik heb lesdoel 1 behaald.

Ik heb lesdoel 2 behaald.

Ik heb lesdoel 1 en 2 behaald