4.4 Conflict in de christelijke wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

4.4 Conflict in de christelijke wereld

Het conflict in de Christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het primaat moest hebben.

Als eerste, bovenaan;

wie heeft het primaat = wie komt als eerste / wie bepaalt?

Wie is de man die gehurkt zit en waarom zit hij daar?

Uitleg

Doel: Aan het einde van de les kan je het verloop van de investituurstrijd uitleggen. 

- Weet je nog?
- Uitleg
- Tip voor extra uitleg
- Opdracht
- Bespreken
- Docu

Toelichting

Weet je nog: Welk voordeel had de Frankische koning met het groeien van het Christendom?

Weet je nog: Welk voordeel haalde de katholieke kerk uit de steun van de vorsten?

Tweezwaardenleer

herkomst

De samenwerking tussen kerk en staat werd ook wel de tweezwaardenleer genoemd, naar de Bijbelse uitspraak: 'Geef de keizer wat des keizers is en de Heer wat des Heren is'. Volgens deze leer uit de vijfde eeuw verdeelde Christus de macht tussen de wereldlijke macht en de geestelijke macht tussen de paus en de vorst of keizer door ze allebei een zwaard te geven. 

uitleg

Rond het jaar 1000 bleek de verhouding tussen kerk en staat scheef te lopen. Met als gevolg een investituurstrijd, om het primaat. 

Conflict tussen de paus en de Duitse koning over het benoemen van bisschoppen, ca. 1070-1122

Als eerste, bovenaan;

wie heeft het primaat = wie komt als eerste / wie bepaalt?

De koning waarborgde met de benoeming van zijn getrouwen tot bisschop de steun vanuit de geestelijke hoek voor zijn koningschap. Zo ontstond het al eerder beschreven Ottoonse stelsel van de lekeninvestituur. Met de benoeming van de bisschoppen hoopte de koning natuurlijk ook voldoende steun te krijgen om de paus te overtuigen hem tot keizer te kronen

Meer uitleg tip

uitleg

Gregorius VII verklaart dat leken niet meer mogen benoemen. 

1075

Begin investituurstrijd:

De twistvraag ging steeds over de benoeming van hogere geestelijken en de abten en abdissen van rijksabdijen

Gregorius VII doet Hendrik IV in de ban.

1077

Hendrik IV  was bang om de troon te verliezen. Hij besloot daardoor in 1077 een soort 'boetetocht' te ondernemen naar het Italiaanse Canossa, waar de paus verbleef. Hij wilde hem daar smeken om de ban op te heffen. 

1122

Het Concordaat van Worms was een concordaat dat op 23 september 1122 werd gesloten tussen paus Calixtus II en keizer Hendrik V, in een poging om een eind aan de Investituurstrijd te maken. Zij besloten dat de paus voortaan de bisschoppen zou benoemen, maar dat het aan de keizer was om te beslissen of hij deze bisschoppen wel of niet wereldlijke macht toe zou kennen.

Tijdlijn

De Duitse edelen, teleurgesteld over de gemiste kans om de koning dwars te zitten, besloten op eigen gelegenheid een nieuwe koning en leenheer te kiezen. Dit leidde tot een jarenlange burgeroorlog tussen de voor- en tegenstanders van Hendrik. De paus, die zich nog altijd met de wereldlijke macht bemoeide, steunde de concurrenten van Hendrik. Hierop benoemde Hendrik een tegenpaus, die hem wel als keizer accepteerde.

uitleg

Investituurstrijd

Ik heb de macht!

Ik heb de macht!

Investituurstijd

Maak de examentrainer van 4.4

Dit is huiswerk voor donderdag 1-12. 

p.s. vergeet ook niet om de vraag op de volgende slide te beantwoorden. 

Heb je nog vragen over 4.4? Zo ja stel ze hier. In de volgende les zullen deze behandeld worden.