4.4 kerk & staat

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 4 Steden en Staten

1. Huiswerk nakijken

Schisma

2. introductie Kerk en Staat en de Investituurstrijd

3 opdrachten.

4. afronding

Schisma

Lees blz. 75 schisma

Volgende dia over Russische patriarch (hoofd Russische kerk)

www.nieuwsblad.be

Schisma blz. 75 en krantenartikel vorige dia

Leg uit waarom de Russische patriarch (hoofd oosterse kerk) zijn zegen geeft aan de oorlog in Oekraïne, terwijl de paus oproept tot vrede.

Antwoord kun je geven op volgende dia

Leg uit waarom de Russische patriarch (hoofd oosterse kerk) zijn zegen geeft aan de oorlog in Oekraïne, terwijl de paus oproept tot vrede.

kenmerkend aspect

Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke

macht het primaat behoorde te hebben 

Investituur

• Investituur: een plechtige benoeming
• Om de macht te vergroten, benoemden Duitse keizers vanaf de 10e eeuw bisschoppen als vazal
• Meer trouw aan de keizer dan de paus en geen gevaar van wettelijke kinderen die erven (vanwege het celibaat).

de investituurstrijd

• Tweezwaardenleer belangrijk
• waar ligt het primaat? (hoogste gezag)
• Bisschoppen benoemd door de keizer 
• Strijd tussen Gregorius VII en Duitse keizer Hendrik IV over benoeming geestelijken

Er volgt een Investituurstrijd

• Paus Gregorius VII (1075): alleen ik mag bisschoppen benoemen. Puas leider van de geestelijken.
  
• Duitse keizers en koningen: wij willen dat ook zelf doen
• Duitse keizer is zijn macht over de bisschoppen dus kwijt....

excommunicatie Hendrik IV

Canossa (1077)

Bekijk op de volgende sheet een filmische bewerking van Gang naar Canossa (1077). 

Het is een stuk uit een langere film. Het geeft een aardig beeld over de gebeurtenis. 

En er zit een uitdaging in, het is in het Duits.... 

Lees eerst het bijschrift onder bron 4 t/m 6

Op de volgende sheet staan drie afbeeldinge, 3 letters en drie jaartallen . 

1. Zet de beschrijvingen bij de juiste afbeelding:

2. De afbeeldingen zijn niet even oud. Zet de juiste datum (waarop de afbeelding is gemaakt) bij de juiste afbeelding:

Voorlopig einde investituurstrijd:

Concordaat van Worms (1122):
bisschoppen ontvangen van

1.  de paus: geestelijke macht
2. de keizer: wereldlijke macht

Uiteindelijk wint de paus in 1122. De bisschoppen mogen vazallen worden van de Duitse keizer, maar alleen de paus mag de bisschoppen benoemen.

Gevolg voor de Duitse keizers:

minder macht: hoge geestelijken waren hoge edelen >

Quizvragen

hierna volgen enkele quizvragen over de stof

wat bedoelen we met de tweezwaardenleer?

1. de strijd tussen de geestelijke en wereldlijke macht over de leiding van de kerk
2. het schisma
3. de strijd tussen de paus en de bisschop over de leiding van de kerk
4. de leiding van de kerk in handen van christus en niet van de keizer

Een investituur is ....

1. Een promotie van een geestelijke
2. Benoeming van een nieuwe paus
3. Een plechtige benoeming van een bisschop
4. Een ruzie tussen de paus en de kerk

Waarom willen Duitse keizers zo graag bisschoppen benoemen als vazallen?

1. Bisschoppen zijn meer trouw aan de keizer en kunnen bovendien geen kinderen als opvolgers hebben
2. Bisschoppen zijn vroom: dat wil zeggen dat ze zich goed en netjes gedragen.
3. Bisschoppen kunnen het volk goed onder controle houden, omdat bisschoppen christelijke leiders zijn.
4. Bisschoppen zijn heel goed in het besturen van een stuk land.

Wat is de taak van de keurvorsten?

1. Zij keuren het eten van de vorsten zodat vorsten niet vergiftigd kunnen worden.
2. Keurvorsten kiezen gezamenlijk een nieuwe Duitse keizer.
3. Keurvorsten controleren de vazallen op trouwheid aan de vorsten. Vazallen die niet gehoorzamen, worden ontslagen.
4. Keurvorsten zijn de zeven mogelijke opvolgers van de nieuwe Duitse keizer.

De tweezwaardenleer hield in dat de wereldlijke macht de hoogste macht had

1. waar
2. niet waar

Centralisatie is het begin van het einde van welk systeem?

1. Feodalisme
2. Tweezwaardenleer
3. Staatsvorming
4. Investituurstrijd

kenmerken aspect toepassen

Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke

macht het primaat behoorde te hebben

 

Ben je nu in staat om het kenmerkend aspect uit te leggen en te plaatsen?

hierna volgt extra materiaal. ondermeer een filmpje

facultatief

de investituurstrijd

• tweezwaardenleer belangrijk
• waar ligt het primaat?
• Otto I beheerste keuze paus
• ook bisschoppen benoemd door de keizer (lekeninvestituur)
• paus Gregorius VII zette zaak op scherp (1075)
• Keizer Hendrik IV reageerde:

Hierarchie

Paus: hoofd van de katholieke kerk
Plaatsvervanger van Petrus