Week 7, les 2, 2mh

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Welkom bij 

Wat gaan we doen?

• huiswerk bespreken
• leerdoelen benoemen
• herhaling alle theorie grammatica
• opdrachten maken 

Na deze les

Aan het eind van deze les:

• ken je alle grammatica die nodig is voor het proefwerk

Huiswerk nakijken

• koppelwerkwoorden 

Woordsoorten die je moet kennen:

• werkwoorden
• lidwoorden
  
• zelfstandige naamwoorden + eigennaam
  
• voorzetsel
• bijvoeglijk naamwoord
• voegwoord
• koppelwerkwoord
• telwoord

Werkwoord (ww)

• Een werkwoord is iets wat je doet of iets dat gebeurt.

Bijv. fietsen (kun je doen) of regenen (iets dat gebeurt).

• Onthoud: een ww kun je vervoegen!

Dat betekent dat het verandert als je er ik, hij, wij voor zet.

Je kunt het ook in een andere tijd zetten.

Lidwoord (lw)

Er zijn drie lidwoorden (lw): de, het, een

De (lw) boom

Het (lw) huis

Een (lw) fiets

bepaalde lidwoorden (blw)---> de + het ---->  verwijzen naar iets specifieks: de man, het huis.

onbepaald lidwoord (olw)  ----> een         ---->   verwijzen naar iets in het algemeen of willekeurigs

Zelfstandig naamwoord (zn)

• Zn is een naam voor een mens, dier, plant, ding of gevoel.
• Voor een zelfstandig naamwoord kun je (bijna) altijd een lidwoord (de, het, een) zetten.
• Zn kun je verkleinen
  
• heeft meestal enkelvoud of meervoud (vriend-vrienden)

Dit geldt natuurlijk niet voor namen, dit zijn ook zelfstandig naamwoorden alleen deze kan je niet verkleinen of er een lidwoord voor zetten! 

De (lw) boom (zn)

Een (lw) fiets (zn)

Het (lw) huisje (zn)

Voorzetsel (vz)

Voorzetsels zijn woorden als aan, in, op, uit, voor. achter, naast tussen, met...

Dit worden ook wel 'kastwoorden' genoemd. 

Geven een plaats, tijd of oorzaak aan (waar, wanneer, hoe).

Waar? – Bijvoorbeeld: "De bal ligt op de tafel." (op, in, onder, naast tegen, tussen)

Wanneer? – Bijvoorbeeld: "We gaan in de zomer op vakantie." (sinds, tot, om, vanaf, tijdens)

Hoe? – Bijvoorbeeld: "Hij gaat met de fiets naar school." (met, zonder, per, door)

Bijvoeglijk naamwoord (bn)

• een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een  zelfstandig naamwoord
• het geeft een eigenschap, kenmerk of toestand aan van een zelfstandig naamwoord
• vaak staan ze voor het zn waar ze bij horen, maar niet altijd!
  

Voorbeelden:

de rode auto -->  rode zegt iets over auto en is dus bn.

de auto is rood --> rood zegt auto en is dus bn.

Voegwoorden

Een voegwoord plakt woorden of zinnen aan elkaar.

        • twee woorden met een voegwoord ertussen:

            Wil je een kroket of een frikandel bij je patat? (keuze)

         • twee woordgroepen met een voegwoord ertussen:

            De blije winnaar en de teleurgestelde verliezer. Opsooming)

        • twee zinnen met een voegwoord ertussen:

            Wil je een ijsje of heb je liever een broodje hamburger?

Voegwoorden zijn bijvoorbeeld: 

En, maar, of, want, dus, omdat, hoewel, als, terwijl, nadat, voordat, zodat, sinds, totdat, zoals, alsof, dan, toen, sinds, zodra.

Koppelwerkwoorden

• Er zijn zes werkwoorden die het gezegde koppelen aan een ander deel van de zin.​
  

​

• zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen​
  

​

Een koppelwerkwoord zorgt voor een naamwoordelijk gezegde. 

Telwoorden

Zinsdelen

•   Zinnen zijn gemaakt van zinsdelen. Een zinsdeel kan bestaan uit één

   woord, maar ook uit een groepje woorden die bij elkaar horen.

•   Voor de persoonsvorm staat nooit meer dan één zinsdeel.

•   Je vindt de zinsdelen door de zinsdeelproef te doen: je verandert

   een paar keer de volgorde van de zin. Wanneer je één woord of een

   groepje woorden voor de persoonsvorm kunt zetten, is dat een

   zinsdeel, net als de persoonsvorm zelf.

Alles op een rij

zinnen ontleden

1. Zoek en onderstreep de persoonsvorm (pv). Doe dit door de zin van tijd te veranderen. De persoonsvorm is altijd een werkwoord.

2. Zet zinsdeelstrepen. Eerst voor en achter de persoonsvorm. Verander verder de woordvolgorde van de zin en zet de andere strepen.

3. Zoek het werkwoordelijk gezegde(wg). Dit zijn alle werkwoorden uit de zin.

4. Zoek het onderwerp (ow). Stel de vraag: wie/wat + pv + wg? Het onderwerp doet altijd iets in de zin.

5. Zoek het lijdend voorwerp(lv). Stel de vraag: wie/wat + pv + ow + wg? Met het lijdend voorwerp wordt iets gedaan. Niet elke zin heeft een lijdend voorwerp.

Twee soorten zinnen

Enkelvoudige zin (1 pv):

De docent roept de leerlingen.

Zij horen hem niet.

Samengestelde zin (meer dan 1 pv):

De docent roept de leerlingen, maar zij horen hem niet.

Twee enkelvoudige zinnen worden in een samengestelde zijn vaak met elkaar verbonden door een voegwoord.

Voorbeelden voegwoorden:

en, maar, mits, of, want, hoewel, dus, omdat, terwijl, zodat, nadat, als, toen, zodra

Naamwoordelijke gezegde

Dit jaar / is / Alinde / opnieuw / keepster

• geen werkwoord dat aangeeft wat het onderwerp Alinde doet. Er is dus geen werkwoordelijk gezegde. 
• Zij ís iets, geeft toestaand aan.. Wát zij is, zie je aan het zelfstandig naamwoord keepster. Daarom heeft de zin een naamwoordelijk gezegde (ng): is [keepster]. 

Het naamwoordelijk gezegde bestaat uit 

• een werkwoordelijk deel (= koppelwerkwoord en alle werkwoorden uit de zin), zijn, worden, blijven, blijken, lijken en schijnen.)
• een naamwoordelijk deel (bevat bijvoeglijk of zelfstandig naamwoord)

Bijwoorden

 Een bijwoord (bw) is vaak het woord dat over blijft. Een bijwoord​  voegt vaak extra informatie toe aan de zin (details). Het kan van ​ alles aangeven:​

– een tijdstip (morgen, gisteren, straks, laatst, vroeger, later, ​tegenwoordig, momenteel)​

– een plaats (er, daar, hier, daarginds, ergens, overal)​

– een tegenstelling (daarentegen, daartegenover, echter, toch)​

– reden/oorzaak (daarom, daardoor)​

– zekerheid (absoluut, ongetwijfeld, vast, zeker, echt, wel)​

– onzekerheid (misschien, vermoedelijk, waarschijnlijk, wellicht)​

– ontkenning (niet, nooit, nimmer, geenszins)​

www.google.com

Na de renovatie is het oude huis prachtig geworden.

Na de renovatie is het oude huis prachtig geworden.

is (prachtig) geworden

Ron uit klas 4 schijnt een veelbelovende gamer te zijn.

Na de renovatie is het oude huis prachtig geworden.

is (prachtig) geworden

Ron uit klas 4 schijnt een veelbelovende gamer te zijn.

Schijnt (een veelbelovende gamer )te zijn.

Voor de meeste mensen zal een eigen vakantiewoning onbetaalbaar blijven.

Voor de meeste mensen zal een eigen vakantiewoning onbetaalbaar blijven.

zal ( onbetaalbaar )blijven.

Jouw zelfgemaakte citroentaart met aardbeien is heel lekker geworden!

Voor de meeste mensen zal een eigen vakantiewoning onbetaalbaar blijven.

zal ( onbetaalbaar )blijven.

Jouw zelfgemaakte citroentaart met aardbeien is heel lekker geworden!

 is (heel lekker) geworden

Lezen  

Praktische opdracht

Recensie bij boek

Aan de slag

§3 Grammatica Oefentoets 1

§4 Grammatica Oefentoets 1

Vragen?

Zijn er nog vragen over deze les?

Je weet nu

Einde les

Huiswerk: