Griekse verhalen en mythen

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo t, havo, vwo
• Leerjaar 1

Deze les:

- Lesdoel 

- Voorkennis

- Instructie

- Verwerken nieuwe lesstof

- Afsluiting met vooruitblik

Programma periode

• 1. Introductie onderwerp en de Griekse Polis 
• 2. Griekse mythen en spelen
• 3. Democratie, wetenschap en filosofie
• 4. Het begin van het Romeinse Rijk
• 5. Rome; van stad tot groot rijk
• 6. Romeinse keizers
• 7. Het Christendom
• 8. De val van het Romeinse Rijk
• Toets

De Oude Grieken

Sleep Griekenland 

naar de goede plek.

Griekenland

SLEEP DE JUISTE BEGRIPPEN BIJ DE JUISTE OMSCHRIJVING

DEMOCRATIE

MONARCHIE

TIRANNIE

ARISTOCRATIE 

Bestuursvorm met een alleenheerser, waarbij een koning de baas is.

Bestuursvorm waarbij weinig/enkele mensen de baas zijn, vaak rijke mensen (edelen).

Bestuursvorm waarbij het volk de eigen bestuurders kiest.

Bestuursvorm waarbij een tiran de baas is.

De slag bij Marathon

Nieuws verspreiden of de eerste marathon rennen

De boodschapper rende daarmee de eerste marathon van de geschiedenis, 42 km en 195 meter van het plaatsje Marathon naar Athene

Griekse goden en mythen

De Trojaanse Oorlog / Paard van Troje

Ilias en Odyssee

• Voornamelijk een mythologisch verhaal (de Ilias) van de Griekse dichter Homerus (800 v.Chr.)
  
• Homerus maakte geen onderscheid tussen mythologie en geschiedenis.
• Hij schreef de verhalen vanuit zijn eigen belevingswereld.
  
• Beweerde dat de Trojaanse oorlog rond 1184 v.Chr. heeft plaatsgevonden
• Is het dus een mythologisch verhaal? Of echt gebeurd?

De mythe (Ilias en Odyssee)

• Het begint met een ruzie tussen de Griekse goden tijdens het huwelijksfeest van koning Menaleüs en Helena
• Hierbij wordt de Trojaanse prins Paris verleid tot het maken van een keuze tussen Hera, Athena en Aphrodite.
• Aphrodite belooft hem de liefde van Helena van Sparta, vrouw van koning Menaleüs.
• Helena wordt met hulp van Aphrodite verliefd op Paris en vlucht met hem naar Troje.

De mythe (Ilias en Odyssee)

• Als Menelaüs hier achter komt is hij woest.
• Zijn broer, koning Agamemnon van Mycene, raad hem aan om de oorlog aan Troje te verklaren.
• Menelaüs volgt de raad van zijn broer op en verklaart de oorlog tegen Troje.
• Een bloedige 10-jarige oorlog volgt

De mythe (Ilias en Odyssee)

• De Trojaanse Oorlog eindigt wanneer Odysseus, koning van het Griekse eiland Ithaka, de list van het Paard van Troje bedenkt.
• Het paard wordt aan de Trojanen voorgehouden als geschenk, maar in werkelijkheid zitten er Griekse soldaten in verstopt.

Wat we wél echt weten

• Er heeft niet echt een huwelijksfeest plaatsgevonden met goden.
• Ook kunnen we sprookjes over betoveringen en magie loslaten.
• Maar heeft de stad Troje wel echt bestaan?
• En heeft daar echt een grootse oorlog plaatsgevonden?
• Waarschijnlijk wel.

Wat we wél echt weten

• Meeste mensen gingen er vanuit dat het bestaan van Troje een fabeltje was
• Totdat een amateur archeoloog (Schliemann) een stad opgroef in West-Turkije dat duizenden jaren oud was (eind 19e eeuw)
• Deze stad was duizenden jaren bewoond

Wat we wél echt weten

• In de jaren 30 kwamen onderzoekers erachter dat er  10 steden op deze locatie hadden bestaan -> Troje I t/m X
• Verwoest (door oorlogen of natuurrampen) en weer opnieuw opgebouwd
• Troje heeft bestaan vanaf 2920 v.Chr. tot ergens in de 14e eeuw n.Chr.
• Eind 20e eeuw werd vastgesteld dat Troje VII werd verwoest door een oorlog
• Dit zou rond 1180 v.Chr. zijn geweest

Wat we wél echt weten

• Er is alleen één probleem:
• Mycene bestond rond 1180 v.chr. niet meer
• Troje VI zou qua tijdsperiode beter kloppen
• Maar deze werd verwoest door een aardbeving

Wat we wél echt weten

• Troje VI en VII zijn vaak aangevallen.
• Dat is af te zien aan de vele reparaties die in de loop der eeuwen zijn uitgevoerd
• Waarschijnlijk zijn in het collectief geheugen van de klassieke oudheid dus meerdere oorlogen rondom Troje samengevoegd tot één grote oorlog
• De Trojaanse Oorlog

Conclusie

• Het is dus niet helemaal zeker of het verhaal van de Trojaanse Oorlog refereert aan één of meerdere oorlogen
• Wel kunnen we tegenwoordig met zekerheid zeggen dat:
  
• Troje echt bestaan heeft
• Hier rond 3.000 v.Chr. de eerste nederzetting verscheen en uitgroeide tot een belangrijke en machtige stad dat herhaaldelijk verwoest en weer opgebouwd werd.
  
• Dat het rond 1180 v.Chr. voor de zevende keer werd verwoest als gevolg van een oorlog.
  
• Veel van wat Homerus beschrijft in zijn Ilias overeenkomt met archeologische vondsten van Troje VI en VII.

www.beleven.org

Zelf aan de slag! 

Kies een mythe uit en verwerk dat in een stripverhaal.