Sociaal gedrag deel 1

• Gedragswetenschappen
• Secundair onderwijs

Sociaal gedrag

6 Opvoeding en begeleiding - Toegepaste psychologie

Mevrouw van Loon

Planning

Feedback/brainstorm

Inleiding hoofdstuk

Feedback/brainstorm (deel 1)

1. Wat vind je goed aan de lessen/manier van lesgeven?

2. Wat zou je graag anders zien?

(bijv. cursus, LessonUp, evaluaties, werkvormen, ...)

Noteer in groepjes van 2 à 3 op een blaadje papier

Feedback/brainstorm (deel 2)

3. Wat willen jullie graag gezien hebben rond dit hoofdstuk?

Noteer in groepjes van 2 à 3 op een blaadje papier

Overzicht hoofdstuk

Sociaal gedrag

1 Wat is sociale psychologie? 

2 Sociale rollen en sociale normen 

3 Sociale beïnvloeding en groepsdruk 

4 Groepsdynamica 

5 Leiderschap 

1. Wat is sociale psychologie?

Iemand staat in een station en begint zomaar uit het niets te dansen en te springen. Na een minuutje dansen twee anderen mee. Kort nadien volgen er nog een paar mensen. Na drie minuten dansen er zeker zeventig mensen in het station!

Je kijkt televisie. Plots is er reclame voor een notensnack. Je had er nog nooit van gehoord, maar de reclame zelf blijft je bij, want ze was nogal ‘speciaal’. Zoveel kleuren, geluiden, blije gezichten! Twee dagen later sta je in de winkel. Je legt twee van die notensnacks in jouw winkelmandje.

1. Wat is sociale psychologie?

Dieter, de broer van je vriendin, is 15 jaar. Het was altijd een rustige en zelfs verlegen jongen. Sinds kort is hij bevriend met drie oudere jongens. Die hebben volgens jou een slechte invloed op hem. Je denkt dat Dieter nu zelfs drugs neemt en alcohol drinkt, gewoon om bij dat clubje te horen.

Wat gebeurt er in dergelijke situaties? Hoe komt het dat die mensen in het station plots meedansen met wildvreemden? Hoezo koop je plots een notensnack? Waarom verandert Dieter zo drastisch?

Opdracht: Placemat-methode

In groepjes van 3-4 leerlingen (3 van 4 + 2 van 3)

Stap 1: noteer in jouw eigen vak wat sociale psychologie inhoudt/betekent (5')

Stap 2: vergelijk jullie antwoorden en kom samen tot een definitie van sociale psychologie (middenvak) (5')

1. Wat is sociale psychologie?

Sociale psychologie =  bestudeert de manier waarop mensen met elkaar omgaan en elkaar beïnvloeden. 

- Gedrag

- Persoonskenmerken

- Omgevingskenmerken

1.1. Gedrag

Gedrag = het geheel van acties en reacties van een mens in relatie tot zijn omgeving. 

Prikkel - betekenis - reactie

1.1. Gedrag

Uitwendig vs inwendig

Bewust vs onbewust

Aangeboren vs aangeleerd 

Voorbeelden

Een kind leert met mes en vork eten

Je voelt je nerveus voor een examen

Je eet chocolade omdat je liefdesverdriet hebt

Een baby begint te huilen bij honger

1.1. Gedrag

Sociaal gedrag = gedrag dat mensen vertonen ten opzichte van elkaar (in relatie tot anderen). 

Voorbeeld: Je beste vriendin post een foto met haar lief op Instagram. Jij bent een beetje jaloers, want je bent stiekem verliefd op dezelfde jongen. Je besluit om niet te reageren op die post. Jouw vriendin weet dat je het bericht hebt gezien, maar ‘bedankt’ je omdat je niet hebt gereageerd. Dit ‘niet-handelen’ zegt op zich immers heel veel.

1.2. Persoonskenmerken

Het gedrag van mensen komt tot stand dankzij de continue interactie tussen verschillende persoonskenmerken en de verschillende omgevingskenmerken.

Jouw persoonlijkheid bepaalt jouw gedrag, gevoelens en gedachten.

Je persoonlijkheid bestaat uit:

- Je temperament

- Je karakter

Temperament:

• Aangeboren patroon van reacties dat jouw gedrag bepaalt
• Van bij de geboorte aanwezig 
• Blijft grotendeels onveranderd

Karakter:

• Zowel aangeboren (nature) als aangeleerde eigenschappen (nurture) 
• Ontwikkelen in de loop van het leven  
• Resultaat van sociale interacties, ervaringen en cultuur 

Voorbeeld

De ouders van Mohna (16 jaar) zijn heel trots op hun dochter. Ze vinden Mohna heel plichtsbewust en ze vinden dat ze veel verantwoordelijkheidszin heeft. Zo hebben ze Mohna geleerd dat alcohol drinken voor 23 jaar niet gezond is voor het brein. Mohna drinkt dan ook nooit alcohol op een fuif. De vrienden van Mohna vinden dan weer dat Mohna op een fuif saai en te ernstig is. Ze drinkt zelfs niet één biertje. Bovendien vinden ze dat Mohna dan betweterig wordt, want ze geeft haar vrienden telkens een preek over het feit dat alcohol niet goed is voor het jonge brein.

Voorbeeld

Mario (19 jaar) geeft een saxofoonoptreden. Zijn familie en vrienden staan vol bewondering te kijken en te applaudisseren. Ze bewonderen vooral Mario’s doorzettingsvermogen en het enthousiasme waarmee hij elk lied neerzet, zelf in de extreem warme zaal. Zo kennen ze hem: Mario geeft nooit op en als hij iets moet doen, dan gaat hij er honderd procent voor. Zijn moeder vertelt na het saxofoonoptreden aan de familie en vrienden dat hij altijd al zo geweest is. Als kind was hij de vrolijkheid en het enthousiasme zelve. Hij kwam soms met de gekste ideeën, zoals leren duiken, en dan smeet hij zich volledig. Ook toen hij zijn been had gebroken en weken niet mocht stappen, nam hij het initiatief om op afstand les te volgen. Niets zou hem immers verhinderen lessen te volgen en zijn diploma te halen.

1.3. Omgevingskenmerken

Druk van sociale situaties soms zo sterk dat iemands persoonlijkheid en persoonskenmerken er niet tegen opgewassen zijn.

Groepsdruk kan het gedrag van mensen ten goede veranderen, maar ook ten kwade. 

Vaak zijn mensen zich hiervan bewust, maar niet altijd.

Exit ticket
Wat is sociale psychologie?

Aan de hand van welke begrippen beschrijven we sociale psychologie?

1. Bewust en onbewuste processen
2. Persoonskenmerken, gedrag en omgevingskenmerken
3. Gedachten, gevoelens en gedrag
4. Persoonskenmerken en omgevingskenmerken

Je hand automatisch wegtrekken bij een heet voorwerp is...

1. Inwendig en aangeboren gedrag
2. Onbewust en aangeleerd gedrag
3. Onbewust en aangeboren gedrag
4. Bewust en uitwendig gedrag

Wat is het verschil tussen temperament en karakter?

Groepsdruk is altijd slecht

1. Waar
2. Niet waar
3. Ik weet het niet

In welke mate heb je het gevoel dit dit deel te begrijpen?

😒🙁😐🙂😃

Exit ticket

Na deze les, 

wil ik...

de uitleg nog 1 keer horen

meer voorbeelden krijgen

meer oefeningen maken

de leerstof thuis nog even bekijken

overgaan naar nieuwe leerstof

nog meer te weten komen over de leerstof

niet meer te weten komen over de leerstof

nog iets anders (vul de vraag op de volgende slide in)

Nog iets anders, namelijk...