1.1 Oriëntatie Een nieuwe wereld gaat open

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Varen voorbij de horizon

Hst 1

Tijdvak 5: Ontdekkers & Hervormers

1.1 Oriëntatie Een nieuw wereld gaat open

Leerdoelen:

- Hoe veranderde de Europese maatschappij door de ontdekking van Amerika en de vestiging van een handelsrijk in Azië?

Portugees handelsrijk in Azië

1524: Vasco da Gama, 3x van Portugal naar India.

15e eeuw: Portugezen: als 1e verkennen van de wereld buiten de EU. 

Op zoek naar route naar India voor specerijen: Arabische handelaren omzeilen en ze moesten een plek veroveren in een bestaande handelsnetwerk.

Portugezen dreven handel met de landen rond en eilanden in de Indische Oceaan.

Met geweld: handelsconrtacten afgedwongen met lokale heersers.

Om hun handel te beschermen stichtten de Portugezen bewaakte handelsposten langs de kust.

Zo onstond er een Portugees handelsrijk in Azië.

Spanje ontdekt de nieuwe wereld

Portugese handsrijk in Azië: voorbeeld van EU expansie in overzeese gebieden.

Ander voorbeeld:

- uitbreiding van Spaanse macht in Amerika.

Begin: ontdekkingsreis Cristoffel Columbus

1492: 3 schepen vanuit Spanje.

Columbus dacht Azië te bereiken door alsmaar naar het Westen te varen. Was nog niemand gelukt.

Na 70 dagen varen: land in zicht: China of India?

Kennis met bevolking: noemde hen Indianen. Pas na meerdere malen naar het Westen te varen werd duidelijk dat dit Azië niet was, maar een nieuw werelddeel.

0

Spaans Amerika

1492: ontdekking Amerika: SP wilden het in bezit. 

- Goud en andere waardevolle goederen gevonden.

- Bevolking tot Chr. bekeren.

SP plande nieuwe expedities (bewapende soldaten mee) om indianen te verslaan: bijv. Azteken

Azteken moesten zich met eenvoudige wapens verdedigen tegen de ijzeren zwaarden en vuurwapens van de SP.

1521: SP versloegen de Azteken en verwoestten hun hoofdstad.

1540: Inca's ook veslagen.

SP: bestreed hun cultuur en godsdienst. Indianen namen (gedwongen) het geloof van de SP over.

Amerikaanse maatschappij veranderde door SP.

EU veranderde door toestroom van goud en zilver en nieuwe handelsmogelijkheden.

SP gebruikte het geld dat ze verdienden voor oorlogen tegen NL, FR en OR.

Het belang van EU expansie

Ontdekkingen van PO en SP: Oceanen zijn geen hindernis meer. 

- Toegangswegen tot nieuwe markten en andere culturen. Regelmatig contact tussen EU en andere culturen.

Gevolg: PO, SP, ENG, FR, NL: verwierven koloniën in Azië en Amerika.

Ontstaan van wereldhandel.

Wereldhandel: EU schepen haalden kruidnagel uit Azië, brachten afrikaanse slaven naar Amerika en zeilden de EU havens binnen met goud en zilver.

Kennis van de wereld en scheepvaart nam snel toe. 

Door contacten verandert het wereldbeeld van Eu:

- wereld beter in kaart

- manier van denken verandert:

Wereldbeeld van de bijbel niet meer centraal.

De mens zelf als kritisch denkend wezen werd belangrijker.

Huiswerk

Maken 1 t/m 12

vwo 1 t/m  13