Gaswisseling en uitscheiding Les 4: Evenwicht

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo lwoo, havo
• Leerjaar 5

Evenwicht

§13.3

Vorige les

• SE-bespreken, maar daarvoor:
• Uitwisseling CO2 en O2 in longblaasjes
• IN en EXIT vragen vorige les - 2 opvallende
  
• Huiswerkvragen bespreken
  

Deze les

• 2 IN en EXIT vragen
• Je lichaam, een veranderende wereld: dynamisch evenwicht
• Temperatuurregeling
• Waterhuishouding
  

Evenwicht, wat bedoelen we?

Het ene moment... 

... loop je rustig naar de les, 

het andere ren je omdat je de bus moet halen.

... voel je je verzadigd: je hebt goed ontbeten.
Later krijg je ongelofelijke honger en voel je je duf.

Hoe weet je lichaam ondanks alles zich zo constant te houden?

Waar let je op?

Regelkring

Norm: wat wil je lichaam?

Sensor: wat meet je lichaam?

Effect: hoe reageert je lichaam?

Terugkoppeling: is norm bereikt?

Vaak negatieve terugkoppeling.

Osmoregulatie

Osmoregulatie

Hier spelen meerdere organen een rol:

Hersenen: 

• meten osmotische waarde en zetten eventueel tot dorst bij hoge OW. 
• maken ADH bij hoge OW

Nieren:

• Resorberen meer water (door ADH) en meer Na+ (en water) door aldosteron.
• Maakt bij lage bloeddruk renine.

Lever, longen, bijnier leveren tussenproducten.

Osmoregulatie

Ook spelen twee factoren een rol:

• de osmotische waarde van het bloed

Te hoge of lage osmotische waarde zorgt voor problemen in de haarvaten en andere organen (zoals nieren).

• de bloeddruk 

Een te hoge bloeddruk is slecht voor je lichaam (met name bloedvaten).

Een te lage bloeddruk veroorzaakt mogelijk tekort aan voedingstoffen (zoals zuurstof)

Osmoregulatie

Over het algemeen kun je zeggen:

Een hoge osmotische waarde laat de bloeddruk stijgen.

 

Een lage osmotische waarde laat de bloeddruk dalen.