Reactie Katholieke kerk: Contrareformatie! (ofwel rekatholisering)
Hervorming binnen de katholieke kerk met duidelijke dogma’s en een offensieve houding tegen afvalligen (zoals protestanten): - 1559: pauselijke index, een lijst met verboden boeken (waaronder Erasmus)
- 1545-1563: concilie (kerkvergadering) van Trente: aanscherpen dogma’s en benadrukken van pauselijke suprematie.
- Kerkorganisatie hervormen (bisschoppen en priesters opleiden aan universiteiten en seminaries en stimuleren religieus volksonderwijs)
Politieke doel: terugwinnen van ‘verloren’ gebieden op de protestanten (met wereldlijke steun van Habsburgse huis van Karel V en Filips II).