NEWTON: Hoorbare trillingen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1

Geluid

Hoorbare trillingen

DEZE LES

Uitleg

Zelfstandig werken

JE GAAT LEREN OVER

• hoe je de toonhoogte verandert bij een snaarinstrumen;
  
• wat de rol van een klankkast is;
  
• de trillingstijd en frequentie aflezen;
  
• rekenen met trillingstijd en frequentie.

Quizizz

Kennisvragen over alle voorliggende hoofdstukken

https://quizizz.com/admin/quiz/63a4ad2cde5719001f65b9a4?source=quiz_share 

Uitleg

Laptops dicht

GELUIDSBRON

Geluid wordt gemaakt door een geluidsbron.

• kunstmatige geluidsbron: door de mens gemaakt
  
• natuurlijke geluidsbron: geluiden uit de natuur

Stemvork

Toonhoogte

Er zijn veel verschillende muziekinstrumenten.

Een instrument met snaren noem je een snaarinstsrument. 

Als je de snaren van een snaarinstrument laat trillen, maken ze geluid. De snaren zitten vast aan een klankkast. Daardoor wordt het geluid harder en kun je het goed horen.

Sommige instrumenten hebben heel veel snaren, zoals de piano en de harp. Andere instrumenten hebben weinig snaren, zoals de gitaar en de contrabas.

Een snaarinstrument stemmen

Snaren kun je spannen. Spannen betekent: de snaren strakker aantrekken. Meestal gaat dat met een schroef op het instrument.  Een strakke snaar geeft een hoge toon. Maak je de snaar losser, dan wordt de toon lager. Op die manier kun je het instrument stemmen. De tonen klinken dan weer zuiver.

De oscilloscoop

Er zijn harde (muziek bij een concert) en zachte  (ritselende bladeren) geluiden

Er zijn hoge (een piepende vogel) en lage (een vrachtwagen) geluiden 

Al deze geluiden hebben een ander soort trillingen in de lucht. Dit kan je zelf niet zien.

Een osciloscoop is een apparaat waarmee je de geluidstrillingen zichtbaar kan maken.

Hiernaast zie je een voorbeeld van een osciloscoop.

De lichtgroene lijn op het scherm is een geluidstrilling

De oscilloscoop

De bovenste 2 plaatjes rechts zijn een hard en een zacht geluid. Hoe hoger de golven die je ziet, hoe harder het geluid. De hoogte van de golven noem je de amplitude

De onderste 2 plaatjes zijn een hoog en een laag geluid. De hoogte van de golven is hetzelfde. 

Bij een hoge toon zijn de golven smaller en zie je meer golven in beeld.
Bij een lage toon zijn de golven breder en passen er minder golven in beeld.

Sleutelbegrippen

geluidsbron, trilling, toonhoogte, klankkast.

geluid horen 

de trillingen worden door de tussenstof doorgegeven vanaf de geluidsbron. 

de trillingen komen bij de geluidsontvanger en deze "hoort" dan het geluid.

Frequentiebereik

ultrasoon geluid: hoge frequentie, mens kan dit niet horen.

TUSSENSTOF

De tussenstof geeft de trillingen door van de geluidsbron naar je oor.

Trillingstijd

Frequentie

Frequentie is het aantal trillingen per seconde.

Het symbool voor frequentie is de kleine letter f. 

De frequentie wordt gemeten in hertz (Hz). 

Frequentie

frequentie = 1 ÷ trillingstijd

  

f = 1 ÷ T

f=​T​​1​​

Voorbeeld 1

Een ventilator doet 0,2 s over één trilling.

Hoeveel trillingen maakt de ventilator per seconde?

frequentie = 1 ÷ trillingstijd

frequentie = 1 ÷ 0,2 s

frequentie = 5 Hz

Voorbeeld 2

Een boormachine trilt met een frequentie van 250 Hz.

Hoe vaak trilt de boormachine in 5 seconden?

Frequentie x tijd

250 Hz x 5 sec. = 1250 trillingen

Sleutelbegrippen

trillingsdiagram, trillingstijd, frequentie.

DE SNELHEID VAN GELUID

GELUIDSSNELHEID

De snelheid waarmee geluid zich verplaatst noem je de geluidssnelheid

Weektaak

6.1 Starten

6.2 Hoorbare trillingen

Werk aftekenen?

Zet je naam op het bord en 

werk zelfstandig verder