Grammatica 5.7 bijstelling (les 1 /tm 3)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom!

Leg alvast klaar:

• je etui
  
• je schrift
• je leerwerkboek deel  A+B

Les 1

Havo

• Test jezelf 1.7
• Test jezelf 2.7
• Alle leerdoelen op groen?
• Maak een schema van de theorie van 1.7, 2.7 en 4.7

Je werkt op je iPad.

Vwo

• Leerdoelen grammatica 5.7
  
• Uitleg theorie
  
• Werkmoment

Leerdoel paragraaf 5.7 (p. 128)

• De bijstelling herkennen en benoemen.

Het voorzetselvoorwerp (vzv) doen we niet. 

De bijstelling, wat is het? p. 129

Even puzzelen

Ik liep door Amsterdam, een van de mooiste steden in ons land, met mijn zusje Liselotte.

Aan Bill Clinton, een sympathieke man, gaf ik mijn stem.                       

• zn / zn-groep
• bijstelling
• gehele zinsdeel 

Even puzzelen

Ik liep door Amsterdam, een van de mooiste steden in ons land, met mijn zusje Liselotte.

Bill Clinton, een sympathieke man, gaf ik mijn stem.

• zn / zn-groep
• bijstelling
• gehele zinsdeel 

Kenmerken bijstelling

• staat achter zn of zn-groep
• is geen apart zinsdeel
• staat tussen komma's (tenzij laatste stuk v/d zin)
• heeft geen persoonsvorm
• herhaalt het zn of zn-groep in andere woorden 

zn-groep

de kleine man

Kees en Piet

Havo

• Test jezelf 1.7
• Test jezelf 2.7
• Alle leerdoelen op groen?
• Maak een schema van de theorie van 1.7, 2.7 en 4.7

Vwo

•  Maken van paragraaf 5.7:       4, 5, 6, 9 ( let op: ook p. 128)

Vooruitblik

Les 2: 

• havo en vwo: herhalen soorten bwb (4.7) 
• vwo: herhaling theorie lijdende en bedrijvende zinnen (3.7)

Les 3: 

• leesles en afronden opdrachten

Welkom!

Leg alvast klaar:

• je etui, je schrift
  
• je leerwerkboek

Les 2

Planning

• Voor havo en vwo: herhalen bijwoordelijke bepaling
• Daarna voor vwo: herhalen bedrijvende en lijdende vorm
• Werkmoment
• Vooruitblik

Leerdoelen 4.7

• Je weet hoe je een zin moet ontleden. 
• Je kunt wg/ng, o, lv, mv en bwb benoemen. 
• Je weet welke soorten bwb er zijn.

Op de toets bwb herkennen en soort benoemen.

Bijwoordelijke bepaling (bwb) p. 51

Heb je wg of ng, o, lv, mv gevonden? 

De zinsdelen die overblijven en extra informatie geven zijn bijwoordelijke bepalingen. 

De bwb geeft antwoord op: 

Wanneer, waar, waarmee, waardoor/waarom, hoeveel (keer) waarheen, hoe + wg + o (+ lv + mv)?

7 Bijwoordelijke bepalingen

VWO moet de verschillende soorten bwb's kunnen herkennen. 

De verloren sleutel

Op een koude winterochtend liep Tom haastig naar buiten. Hij moest snel naar zijn werk, maar net toen hij de deur wilde sluiten, besefte hij iets vreselijks: zijn sleutels lagen binnen. Gefrustreerd klopte hij op de deur, hopend dat zijn huisgenoot hem zou horen.

Na enkele minuten wachten gaf hij het op en besloot hij langzaam naar het café om de hoek te lopen. Terwijl hij nerveus in zijn zakken voelde, vond hij tot zijn grote opluchting een reservesleutel. Opgelucht rende hij direct terug naar huis en kon hij uiteindelijk vertrekken naar zijn werk.

De verloren sleutel

Op een koude winterochtend liep Tom haastig naar buiten. Hij moest snel naar zijn werk, maar net toen hij de deur wilde sluiten, besefte hij iets vreselijks: zijn sleutels lagen binnen! Gefrustreerd klopte hij op de deur, hopend dat zijn huisgenoot hem zou horen.

Na enkele minuten wachten gaf hij het op en besloot hij langzaam naar het café om de hoek te lopen. Terwijl hij nerveus in zijn zakken voelde, vond hij tot zijn grote opluchting een reservesleutel. Opgelucht rende hij direct terug naar huis en kon hij uiteindelijk vertrekken naar zijn werk.

Soorten

• Tijd: Op een koude winterochtend, net, na enkele minuten wachten, uiteindelijk, direct
• Plaats: binnen, in zijn zakken
• Richting: naar buiten, naar zijn werk, naar het café om de hoek, terug naar huis
• Hoedanigheid: gefrustreerd, hopend, haastig, langzaam, nerveus, tot zijn grote opluchting, opgelucht

Wanneer?

Waarheen?

Waar?

Hoe/ op welke manier?

Havo

• Test jezelf 1.7
• Test jezelf 2.7
• Test jezelf 4.7
• Alle leerdoelen op groen?

Vwo

• Herhalen bedrijvende en  lijdende vorm

Bedrijvende vorm (actief)

• Onderwerp doet iets.

Lijdende vorm (passief)

• O ondergaat iets.
• Door-bepaling / denken
• Vorm van worden (hww) + vd bij onvoltooide tijd.
• Vorm van zijn (hww) + vd bij voltooide tijd.
• Geen lijdend voorwerp.

Bedrijvend of lijdend => wg

Zinnen veranderen

Bedrijvende vorm        NAAR         Lijdende vorm

1. Lijdend voorwerp                    onderwerp

2. persoonsvorm                         worden/werden + vd (onvoltooid)

                                                             zijn/waren + voltooid dw (voltooid)

3. onderwerp                                 door-bepaling (bwb)

Let hier op!

Worden bij onvoltooid, zijn bij voltooid.

tijd	Bedrijvende zin	Lijdende zin
ott	Peter kiest Bas.	Bas wordt gekozen (door Peter).
ovt	Peter koos Bas.	Bas werd gekozen (door Peter).
vtt	Peter heeft Bas gekozen.	Bas is gekozen (door Peter).
vvt	Peter had Bas gekozen.	Bas was gekozen (door Peter).

In een lijdende zin voert het onderwerp de handeling uit.

1. waar
2. niet waar

Bij warm weer worden er
veel ijsjes verkocht.

1. bedrijvende zin
2. lijdende zin

Hij is van zijn fiets gevallen.

1. bedrijvend
2. lijdend

De verloren tas is gisteren opgehaald.

1. bedrijvend
2. lijdend

Een bijstelling is een apart zinsdeel.

1. waar
2. niet waar

Giethoorn, het Venetië van het Noorden, is zomers erg druk.
Bijstelling is... (zonder ,)

Ik gaf een cadeau aan mijn vriendin, de knapste van de hele wereld.

Havo

• Test jezelf 1.7
• Test jezelf 2.7
• Test jezelf 4.7
• Alle leerdoelen op groen?

Vwo

•  Maken van paragraaf 5.7:       4, 5, 6, 9 ( let op: ook p. 128)
• Test jezelf 3.7 en 4.7

Vooruitblik

Les 3: 

• leesles en afronden opdrachten

Welkom!

Leg alvast klaar:

• je etui, je schrift
  
• je leerwerkboek
• je leesboek

Havo

• Test jezelf 1.7
• Test jezelf 2.7
• Test jezelf 4.7
• Alle leerdoelen op groen?

Vwo

•  Maken van paragraaf 5.7:       4, 5, 6, 9 ( let op: ook p. 128)
• Test jezelf 3.7 en 4.7

Vooruitblik volgende week

Les 1: herhaling, vragen stellen

Les 2: uitleg fictietaak, voorbereiden op de toets

Les 3: de toets, leesboek mee