Grammatica - Beknopte bijzin

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Blok 4 grammatica zinsdelen

Beknopte bijzin

Vandaag

• Online les
• SO verschuiven...
• Blok 4 grammatica opdracht 1 nakijken
• Beknopte bijzin herhaling
• Opdrachten maken

Opdracht 1 blz. 157 vraag 2

A van enkelvoudig naar samengesteld

Vanwege een kapotte bovenleiding rijden er tot vanavond geen treinen tussen Almelo en Hengelo.

Omdat de bovenleiding kapot is, rijden er vanavond geen treinen tussen Almelo en Hengelo.

F van enkelvoudig naar samengesteld

Na afloop van de les deelde de wiskundedocente de nagekeken toetsen uit aan haar leerlingen.

Toen de les afgelopen was, deelde de wiskundedocente de nagekeken toetsen uit aan haar leerlingen. 

Opdracht 1 blz. 157 vraag 3

B. wat t/m Engels -> Het enige

C die t/m bibliotheek -> Boeken

E naar t/m was -> De vrouw

H met t/m zat -> De (meeste) kinderen

Opdracht 1 blz. 157 vraag 4

D -> onderschikkende zin

onderschikkend voegwoord / In de bijzin staat het onderwerp niet naast de persoonsvorm.

Veel mensen kunnen niet goed slapen als ze 's avonds te veel koffie gedronken hebben.

G -> nevenschikkende zin

nevenschikkend voegwoord / In beide zinsdelen staat het onderwerp naast de persoonsvorm en kan hier ook niets tussengeplaatst worden

Die voetballer mocht wel aan de wedstrijd beginnen, maar hij werd na een half uur al gewisseld.

Bekend...

• alle behandelde woordsoorten
• enkelvoudige en samengestelde zin inclusief voegwoorden 
• hoofdzin en bijzin
• bijvoeglijke bijzin + antecedent
• bedrijvende en lijdende vorm
• beknopte bijzin 

Kenmerken
van een hoofdzin

Kenmerken van
een bijzin

Tessa gaat naar de opticien, want ze heeft een nieuwe bril nodig.

1. hoofdzin, hoofdzin
2. hoofdzin, bijzin
3. bijzin, hoofdzin
4. bijzin, bijzin

Terwijl moeder het beslag maakt, zet Evi de oven aan.

1. bijzin, hoofdzin
2. hoofdzin, hoofdzin
3. bijzin, bijzin
4. hoofdzin, bijzin

De oude man zit op de kruk, omdat hij moe is.

1. bijzin, bijzin
2. hoofdzin, hoofdzin
3. bijzin, hoofdzin
4. hoofdzin, bijzin

Nina leest een boek en Cato is aan het koken.

1. bijzin, hoofdzin
2. bijzin, bijzin
3. hoofdzin, hoofdzin
4. hoofdzin, bijzin

Fien gaat naar de dokter, omdat ze haar arm heeft gebroken.

1. bijzin, bijzin
2. hoofdzin, bijzin
3. bijzin, hoofdzin
4. hoofdzin, hoofdzin

Beknopte bijzin

1A De leraar belooft ons onze repetitie snel na te kijken. 

1B De leraar belooft ons dat hij onze repetitie snel zal nakijken. 

2A Luid zingend fietste Angela na haar werk. 

2B Terwijl zij luid zong, fietste Angela na haar werk. 

Welke verschillen zie je tussen de A-zinnen en de B-zinnen? 

• De zinnen A bevatten geen voegwoord.
• De schuingedrukte delen van de zinnen A bevatten geen onderwerp.
• De schuingedrukte delen van de zinnen A bevatten geen persoonsvorm. 
• De schuingedrukte delen van de zinnen A lijken op een gewoon zinsdeel.

Beknopte bijzin

Kenmerken: 

• Het onderwerp ontbreekt.
• De persoonsvorm ontbreek.
• Er is een deelwoord (voltooid of onvoltooid) of een combinatie te + infinitief aanwezig. 

Een onvoltooid deelwoord is ook een vorm van het werkwoord. 

Je maakt het onvoltooid deelwoord door de infinitief +d te schrijven: zingend, dansend.

Beknopte bijzinnen kunnen wel een voegwoord bevatten: o.a. om, voor, na en zonder

Het voegwoord wordt echter vaker weggelaten bij een beknopte bijzin.

Na thuisgekomen te zijn, smeet ze haar tas in de hoek.
Deze zin bevat een...

1. bijzin
2. beknopte bijzin

Toen de stroom uitviel, staken we kaarsen aan.
Deze zin bevat een...

1. bijzin
2. beknopte bijzin

Voorzichtig rijdend vervolg ik de weg naar huis.
Deze zin bevat een...

1. bijzin
2. beknopte bijzin

Terwijl hij schold op zijn coach, liep Max kwaad de kleedkamer uit.
Deze zin bevat een...

1. bijzin
2. beknopte bijzin

Eenmaal op het vliegveld aangekomen, bestelde ze meteen een taxi.
Deze zin bevat een...

1. bijzin
2. beknopte bijzin

Huilend van het lachen zat Laura in de les.
Deze zin bevat een...

1. bijzin
2. beknopte bijzin

Maak van de beknopte bijzin een normale bijzin:

Skatend op het schoolplein kwam Henry ten val.

Maak van de beknopte bijzin een normale bijzin:
Na zes weken op zomervakantie te zijn geweest, moesten de leerlingen wennen aan school.

Maak van de normale bijzin een beknopte bijzin:
Terwijl hij strompelde, kwam de marathonloper over de finish.

Extra opdracht: beknopte bijzinnen herschrijven

1. De docent verwacht de toets morgen nagekeken te hebben.
2. Dat verwende kind is gewend altijd zijn zin te krijgen.
3. Luid hinnikend kwam het paard vlak voor de hindernis tot stilstand.
4. Op de laatste dag voor de zomervakantie kwamen de kinderen joelend de school uit.
   
5. Na eindeloos geoefend te hebben, schoten de voetballers elke penalty raak.
6. Eindelijk verlost van de druk werd de turner toch nog wereldkampioen op zijn favoriete onderdeel. 

Aan de slag

• Maak opdracht 4 op blz. 159 af.  
• Klaar? Ga verder met opdracht 5 en 6.  

Opdracht 4

1. Terwijl ze aarzelden, stapten de olifanten hun nieuwe verblijf binnen. 
2. De politicus beloofde dat hij op zou komen voor beter onderwijs.
   
3. Terwijl hij aangemoedigd werd door zijn vele fans reed de schaatser een nieuw ...
   
4. Als je alles samenvat, kun je zeggen dat de belangstelling van jongeren ... 
   
5. Nadat we uitgebreid ontbeten hadden in het hotel, hadden we de rest van de dag ...
   
6. De spits verwacht dat hij nog wel een paar keer scoort voor zijn club.
   
7. Nadat ik enthousiast gemaakt was door mijn leraar Nederlands, besloot ik dat boek ... 
   
8. Terwijl hij terugkeek op zijn lange carrière kon de voetballer alleen maar erg tevreden zijn. 
   

Maak opdracht 5

Bepaal eerst wat de bijzin is. Dan weet je welke zinsdeel je aan moet passen.

1. Hoofdschuddend keek de oude man de giechelende meiden na.
2. Mijn hond kwam luid blaffend naar me toe. / Luid blaffend kwam mijn hond naar me toe.
3. Na een half uur vergeefs op de bus gewacht te hebben, besloten we maar te gaan lopen. 

Maak opdracht 6

1. Er staan twee beknopte bijzinnen is: Na wekenlang alles gewonnen te hebben en  tandenknarsend.
2. Nadat zij wekenlang alles gewonnen hadden, moesten de hockeyers terwijl ze hun tanden knarsten toezien hoe de tegenstanders er met de winst vandoor gingen.