Lesbrief 1

• Dienstverlening en Producten
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Keuzevak: Voeding en beweging

Keuzevak: Voeding en beweging

Dit keuzevak gaat over plantaardige voedingsmiddelen en bewegingsactiviteiten. 

Het gaat over: 

• een plantaardig voedingsmiddel produceren en verkopen 

• verantwoorde voeding kiezen en verwerken 

• voor een bepaalde doelgroep een bewegingsactiviteit  organiseren en uitvoeren.

Keuzevak: Voeding en beweging

Lesbrief 1: Voedsel produceren

Taak1

Leerdoelen:

• waarom is het belangrijk om plantaardig voedsel te eten
• uit welk deel van de plant groeien groenten

Lesbrief 1: Opdrachten

BTB

Taak	Individueel - samenwerken - klassikaal	Opmerkingen: welke tekstbronnen, stappenplannen of sjablonen heb je nodig?
ma 6 jan Taak 1	2-3-4-5-6-7	Gebruik bij opdracht 4 Stappenplan mindmap maken

Lesbrief 1: Taak 2

Taak 2

Leerdoelen:

• wat zijn plantaardige voedingsmiddelen
• wat is het verschil tussen een vegetariër en een veganist
• hoe kun je gezond eten met behulp van de schijf van 5

Vegetariërs en Veganisten

Vegetariër

Eet geen producten van gedode dieren.

1 op de 10 jongeren is vegetariër!

Pescotariër

Eet geen vlees maar wel vis.

Waarom kiezen mensen er voor om geen vlees te eten denk je?

Mag een vegetariër dit eten?

1. JA
2. NEE

Wat is een veganist?

"Veganisten eten geen dieren en gebruiken geen dierlijke producten" 

Ze kunnen gebruik maken van vleesvervangers als peulvruchten, noten en granen.

Mag een veganist dit eten?

1. JA
2. NEE

Waarom zijn mensen vegetariër/veganist?

Verdeling van voedsel

dierlijk of plantaardig?

Voor de productie van vlees is veel meer plantaardig voedsel (energie) nodig dan voor het eten van plantaardige voedingsmiddelen. 

Plantaardige voedingsmiddelen

voedingsmiddelen

Hoe zorg je voor een gezond dieet volgens de schijf van vijf?

1. Eet elke dag uit elk vak iets
2. Eet elke dag uit alle vakken iets
3. Eet vooral groente en fruit
4. Eet weinig ongezonde dingen

In welke vak van de schijf van vijf zit veel zetmeel?

1. Vak 1 (groente en fruit)
2. Vak 2 (brood, aardappelen, pasta, etc)
3. Water
4. Vak 4 (Zuivel, noten, vis en vlees)

Wat is het beste om te drinken?

1. Water, thee en vruchtensap
2. Water, thee en melkproducten
3. Water, melkproducten en vruchtensap
4. Water, koffie en thee

Wat is de functie van suikers?

1. Bouwstof
2. Reservestof
3. Brandstof
4. Alle drie de opties

Lesbrief 1: Opdrachten

BTB

Taak	Individueel - samenwerken - klassikaal	Opmerkingen: welke tekstbronnen, stappenplannen of sjablonen heb je nodig?
ma 6 jan Taak 1	2-3-4-5-6-7	Gebruik bij opdracht 4 Stappenplan mindmap maken
do 9 jan Taak 2	2-3- 4	Opdr.2: TB: Plantaardige voedingsmiddelen Opdr.3: TB 16 Gezonde voeding - schijf van 5 Opdr.4: Spel maken + inleveren

Lesbrief 1: Taak 2

Taak 3

Leerdoelen:

• wat is het productieproces
• wat is duurzaam en biologisch produceren
• hoe ga je voedselverspilling tegen

biologisch agrarisch bedrijf

• vaak een gemengd bedrijf; dieren én granen, groenten, fruit 
• houdt rekening met het milieu en het welzijn van mens en dier
• rekening met het milieu en het welzijn van mens en dier
•  geen chemische bestrijdingsmiddelen 

Bodem

 Ziektes onder gewassen en uitputting van de bodem voorkom je door:

• alleen sterke rassen te telen.
  
• wisselteelt toe te passen. Er worden dan elk jaar andere gewassen    verbouwd.
  
• het zaaien van vanggewassen. Vanggewassen houden voedingsstoffen in de bodem vast.

Bemesten

• dierlijke mest of compost
• Hierin zit stikstof, een belangrijke voedingsstof voor planten. 
• Er wordt vaak klaver gezaaid. Dit gewas haalt stikstof uit de lucht. Op deze manier hoef je geen kunstmest te gebruiken als bron van stikstof.

Biologische producten

•  met zorg voor mens, dier en milieu tot stand zijn gekomen. 
• geen chemische kleur-, geur- en smaakstoffen. 
• een biologisch product herken je aan het Europese logo of aan het Eko-logo.

Productieketen voedingsmiddelen

De productieketen van voedingsmiddelen laat alle handelingen zien die nodig zijn om een voedingsmiddel te produceren.

Een productieketen helpt om uit te zoeken hoe duurzaam je voeding is.

Productieketen brood

telen van graan – oogsten – vervoer naar meelfabriek – verwerken tot meel – verpakken – vervoer naar groothandel – vervoer naar bakkerij – verwerken tot brood – vervoer naar de winkel - consument.

Voedselkilometers

• De kilometers die je voedsel aflegt
• Het vervoer door een vliegtuig of vrachtwagen veroorzaakt     CO2-uitstoot. 
• Dit is een broeikasgas. Het zorgt voor opwarming van de     aarde.
• Het opslaan van producten in een koelcel kost  ook energie

Energieverbruik in de productieketen

In de productieketen wordt energie verbruikt. Dit vormt een energieketen. De energieketen bestaat uit de volgende stappen:

Productie – verwerking – opslag – transport – verkoop – consument.

Waar wordt er veel energie verbruikt? 

1. bij productie en verwerking, 
2. bij de consument wordt in verhouding veel energie verbruikt ( invriezen of koelen en het koken van voedingsmiddelen en het verspillen van voedsel

Duurzame keuze

1. Kies voedingsmiddelen uit het seizoen (dus geen aardbeien in de winter).
   
2. Koop niet te veel.
   
3. Koop zo veel mogelijk biologisch.
   
4. Eet minder vlees.

Lesbrief 1: Opdrachten

BTB

Taak	Individueel - samenwerken - klassikaal	Opmerkingen: welke tekstbronnen, stappenplannen of sjablonen heb je nodig?
ma 6 jan Taak 1	2-3-4-5-6-7	Gebruik bij opdracht 4 Stappenplan mindmap maken
do 9 jan Taak 2	2-3- 4	Opdr.2: TB: Plantaardige voedingsmiddelen Opdr.3: TB 16 Gezonde voeding - schijf van 5 Opdr.4: Spel maken + inleveren
ma 13 jan Taak 3	2- 3 - 4 -5-6-7	Opdr.2: TB Biologisch produceren Opdr.3: Test cornflakes Opdr.5: TB het productieproces

Lesbrief 1: Taak 2

Taak 4

Leerdoelen:

• welke onderdelen eet je van groente en fruit

Lesbrief 1: Opdrachten

BTB

Taak	Individueel - samenwerken - klassikaal	Opmerkingen: welke tekstbronnen, stappenplannen of sjablonen heb je nodig?
ma 6 jan Taak 1	2-3-4-5-6-7	Gebruik bij opdracht 4 Stappenplan mindmap maken
do 9 jan Taak 2	2-3- 4	Opdr.2: TB: Plantaardige voedingsmiddelen Opdr.3: TB 16 Gezonde voeding - schijf van 5 Opdr.4: Spel maken + inleveren
ma 13 jan Taak 3	2- 3 - 4 -5-6-7	Opdr.2: TB Biologisch produceren Opdr.3: Test cornflakes Opdr.5: TB het productieproces
do 16 jan Taak 4	2-3	Opdr 3. Stappenplan prikbord maken

Lesbrief 1: Taak 2

Taak 5

Leerdoelen:

• de groeicyclus van planten
• hoe teel je planten

Lesbrief 1: Opdrachten

BTB

Taak	Individueel - samenwerken - klassikaal	Opmerkingen: welke tekstbronnen, stappenplannen of sjablonen heb je nodig?
do 16 jan Taak 4	2-3	Opdr 3. Stappenplan prikbord maken
ma 20 jan Taak 5	2-3-4-5- 6	Opdr.6 Inleveren

Lesbrief 1: Taak 2

Taak 6

Leerdoelen:

• hoe moet je radijs zaaien en verzorgen

Lesbrief 1: Opdrachten

BTB

Taak	Individueel - samenwerken - klassikaal	Opmerkingen: welke tekstbronnen, stappenplannen of sjablonen heb je nodig?
do 16 jan Taak 4	2-3	Opdr 3. Stappenplan prikbord maken
ma 20 jan Taak 5	2-3-4-5- 6	Opdr.6 Inleveren
do 23 jan Taak 6	2-3-4	Radijs telen

Lesbrief 1: Taak 2

Taak 7

Leerdoelen:

• wat is conserveren
• hoe bereken je een kostprijs

Conserveren/Conserveringsmiddelen

• Het toevoegen van conserveringsmiddelen aan voedingsmiddelen zorgt ervoor dat bacteriën en schimmels doodgaan  en zich niet  vermenigvuldigen

Diepvriezen

• Door producten in de diepvries te bewaren kunnen bacteriën zich niet vermenigvuldigen.
• De voedingswaarde van voedingsmiddelen blijft behouden. Diepvriezers hebben verschillende temperaturen:
  

-18 C.  Soms staat er dan *** op de vrieskast.

-12 C.  Soms staat er dan **   op de vrieskast.

-6 C.    Soms staat er dan *      op de vrieskast.

Hoe kouder de diepvries hoe langer je een voedingsmiddel kunt bewaren.

Conserveringsmethoden

• diepvriezen
• drogen (water eruithalen: bonen - krenten)
•  inmaken (zuur, suiker of zout toevoegen -> jam)
• pasteuriseren (verhitten  tot 72 °C en daarna koelen. Niet alle bacteriën en schimmels gaan hierdoor dood -> bijv. melk uit het koelvak
• steriliseren (Het voedingsmiddel wordt boven de 1000 C verhit. Hierdoor gaan alle bacteriën en schimmels dood -> lang houdbare melk

KOSTPRIJS

WAAROM?

Wanneer je een product gaat verkopen is het belangrijk om te bepalen voor welke prijs je het gaat verkopen.

Om dit te bereken gebruiken we de kostprijs en de winstmarge.

Deze vormen samen de verkoopprijs.

VERKOOPPRIJS

KOSTPRIJS

Hoeveel kost het om 1 product te maken

WINSTMARGE

Dit is hoeveel winst je wilt maken.

KOSTPRIJS

De kostprijs kun je onderverdelen in:
Directe kosten
Indirecte kosten

DIRECTE KOSTEN

De directe kosten kun je berekenen per product en bestaan uit:

Arbeidskosten (salaris van personeel)

Inkoopwaarde van de grondstoffen en materialen

Productie kosten

INDIRECTE KOSTEN

De indirecte kosten kun je niet per product berekenen en bestaan uit:

Huur

Telefoonkosten
Kosten voor gas/water/licht (energie)

OEFENEN

Sleep de woorden naar de juiste kosten.

Directe kosten

Indirecte kosten

HUUR

ARBEIDSKOSTEN

TELEFOONKOSTEN

WATER KOSTEN

INKOOP WAARDE VAN PRODUCTEN

Vaste kosten

• Veranderen niet met de productie mee

Voorbeelden:

Huur, vast personeel, marketing (reclame), abonnementen

Variabele kosten

• veranderen met de productie mee
• hogere productie, meer kosten

Voorbeelden:

Grondstoffen, elektriciteit, materialen, oproepkrachten

Lesbrief 1: Opdrachten

BTB

Taak	Individueel - samenwerken - klassikaal	Opmerkingen: welke tekstbronnen, stappenplannen of sjablonen heb je nodig?
do 16 jan Taak 4	2-3	Opdr 3. Stappenplan prikbord maken
ma 20 jan Taak 5	2-3-4-5- 6	Opdr.6 Inleveren
do 23 jan Taak 6	2-3-4	Radijs telen
ma 27 jan Taak 7	2-3-4	Opdr.2: TB Conserveren Opdr.4: TB Kostprijs berekenen
do 30 jan Taak 7	5	kooklokaal: tomatenchutney bereiden