uitleg correcte samentrekking

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Grammatica zinsdelen hst. 5

Samentrekking

 en

inversie

Aan het einde van de les:

- weet je wat een samentrekking is

- weet je welke soorten samentrekkingen er zijn

- weet je op welke niveaus samentrekkingen voorkomen

- je kan zelf samentrekkingen maken

- weet je wat inversie is

- kan je vaststellen of er sprake is van inversie in een zin.

wat is een samentrekking?

Het weglaten van een woord(deel) dat al eerder in de zin staat. 

Ik wil graag nieuwe huis(spullen)-, tuin(spullen)- en keukenspullen.

Hij doet mee met atletiek en (hij doet mee met) turnen.

Twee soorten samentrekkingen

1. voorwaartse samentrekking: het gezamenlijk deel wordt genoemd in het eerste deel van de samentrekking en verderop weggelaten.

Ik drink liever zwarte thee dan groene (-).

Ik ga eerst naar de les Frans en dan naar (-) Duits.

Twee soorten samentrekkingen

2.  achterwaartse samentrekking: het gezamenlijk deel wordt genoemd in het laatste deel van de samentrekking en daarvoor weggelaten.

thuis- en schoolwerk

3t- en 3v-leerlingen

Samentrekkingen op drie niveau's

1. woordniveau: een deel van het woord wordt weggelaten. Op de plaats van het samengetrokken woorddeel schrijf je een streepje: fiets- en autobanden
2. woordgroepniveau: binnen een woordgroep worden een of meer hele woorden weggelaten: hardwerkende (-) en luie pubers / Grote steden en kleine (-)
3. zinsniveau: één of meer zinsdelen (ow, lv, mv, enz) die twee keer voorkomen, worden weggelaten: Ik moet (-)en ik zal al mijn huiswerk maken.

Wat voor samentrekking is dit?

Voor- en achterwaarts

1. woordniveau
2. woordgroepniveau
3. zinsniveau

Wat voor samentrekking is dit?
Joke schrijft en Ellen illustreert jeugdboeken.

1. woordniveau
2. woordgroepniveau
3. zinsniveau

Wat voor samentrekking is dit?

Voor- en achterwaarts

1. woordniveau
2. woordgroepniveau
3. zinsniveau

Wat voor samentrekking is dit?

Gouden en zilveren horloges

1. woordniveau
2. woordgroepniveau
3. zinsniveau

Maak een samentrekking:
Ontmoet jij wel eens tweelingen of drielingen?

Maak een samentrekking:
Heeft hij je eerst neergeslagen en heeft hij je toen in je maag geschopt?

Maak een samentrekking:
Koopt Josh van die strip altijd de eerste drukken of de tweede drukken?

Zinsvolgorde - Inversie

In het Nederlands staat het onderwerp vaak voor de persoonsvorm - Onderwerp, Persoonsvorm, Andere zinsdelen (OPA)

• Bijvoorbeeld: ik ga vanavond La Casa de papel bingen.
• POA of APO = inversie. Persoonsvorm staat dan VOOR het ow

Zinsvolgorde - Inversie

Bij inversie zijn de persoonsvorm en het onderwerp omgedraaid (POA of APO)

• Bijvoorbeeld: Ga ik vanavond La Casa de papel bingen? (POA)
• of
• Bijvoorbeeld: Vanavond ga ik La Casa de papel bingen. (APO) 

Is hier sprake van inversie?

Een lekker glas koude cola lust iedereen wel.

1. JA, APO
2. Nee
3. JA, POA
4. Niet te bepalen

Is hier sprake van inversie?

Je nieuwe vriendin geeft je zeker veel aandacht.

1. JA, APO
2. Nee
3. JA, POA
4. Niet te bepalen

Is hier sprake van inversie?
De inbreker sloeg de bewoner van het huis met een knuppel neer.

1. JA, APO
2. Nee
3. JA, POA
4. Niet te bepalen

Thuiswerk voor deze week

Opdracht 3 onderdeel 1 (blz 205)

Opdracht 6 (blz 206)

Nieuw Nederlands Online:

Grammatica Zinsdelen Extra en Test

Deadline woensdag 20 mei, 15:00 uur