les 7 6.3: Collaboratie en Verzet

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Les 7 6.3

- Nederland bezet

- kwadrant collaboratie en verzet

- de capitulatie van Frankrijk

wat was de NSB?

Erik Hazelfhoff Roelfszema

(Soldaat van Oranje)

verzetstrijder; oorlogspiloot; radiomedewerker en schrijver. 

Engelandvaarder

Collaboratie en Verzet

Collaboratie: medewerking met de Bezetter

Verzet: Actief of passief tegenstand bieden tegen de Bezetter

maar dat verschil is zo gemakkelijk nog niet..

niet zwart/ wit maar Grijs. 

1. Pip Matthée

1. Pip Matthée (P.M.) is een 23-jarige eigenaar van een reclame-adviesbureau uit Roosendaal, als in 1942 het gevaar dreigt om in Duitsland te werk gesteld te worden. Dat betekent het verlies van zijn baan. Op advies van NSB-burgemeester Daems wordt Pip lid van de NSB, maar krijgt desondanks een oproep om in Duitsland te gaan werken. Meteen zegt hij zijn lidmaatschap op. Snel trouwt hij, in de hoop dat zijn echtgenote de zaak mag overnemen. Dat lukt niet en Pip moet naar Wenen.

2. Dr. H.M. Hirschfeld

Dr. H.M. Hirschfeld (H.M.H.) (1899-1961) is secretaris-generaal van twee ministeries: dat van

Handel, Nijverheid & Scheepvaart en van Landbouw & Visserij. Hij was gedeeltelijk van joodse

afkomst en moest niets van de Duitsers hebben. Toch kon hij uitstekend met hen samenwerken. De Duitsers deelden zijn mening over de rust en orde die in Nederland nodig was. Binnen enkele dagen na de capitulatie van Nederland maakte deze ambtenaar met de bezetter belangrijke afspraken over openbare orde, voedselvoorziening en economische 'samenwerking' met Duitsland.

3. Hannie Schaft

Hannie Schaft (H.S.) (1920-1945) is opgevoed met socialistische ideeën. In de oorlog heeft ze op verschillende manieren (onder andere door het stelen van persoonsbewijzen van niet-joodse

vrouwen om deze door te geven aan joodse vrouwen en door het verzenden van pakjes naar

Westerbork en andere kampen) geprobeerd haar protest tegen de bezetting om te zetten in daden tegen de bezetters. Ze ging echter veel verder. Ze papte met Duitsers aan om aan informatie te komen. Verschillende Nederlanders, ook verzetsmensen, zagen haar als verraadster. Ze heeft meegewerkt aan verschillende sabotage-aanslagen. Uiteindelijk is ze opgepakt en in de duinen door de Duitsers terechtgesteld.

4. Henk Kistemaker

Henk Kistemaker (H.K.) (1922-2003) meldt zich, op aandringen van zijn vader, aan voor de SS

omdat hij werkloos is. Zijn vader is dokwerker en heeft, omdat hij vloeiend Duits spreekt, goede

contacten met de bezetter. Ook is vader anti-communistisch en voorstander van een GrootDuitsland. Bij Henks vertrek naar Duitsland bracht vader, tot grote schaamte van Henk, de

Hitlergroet. In het eerste gedeelte van de oorlog heeft Henk gevochten als infanterist bij SS

Standarte 'Germania' en in het tweede gedeelte als Funker (radiobediende) bij SS-pantserregiment 5 "Wiking". Hij is enkele malen gewond geraakt, maar heeft de oorlog overleefd. Tot 1948 heeft hij in de gevangenis gezeten.

5. H. Winkelman

Generaal H. Winkelman (H.W.) (1876-1952) was, als opperbevelhebber van de Nederlandse strijdkrachten, een militair van de oude stempel: zeer trouw aan Koningin, Volk en Vaderland. Hij was een

briljant strateeg, maar vergeleken met de Duitse oorlogsvoering waren zijn tactieken verouderd. Dat

was het Nederlandse oorlogsmaterieel, waarvoor hij verantwoordelijk was, ook. De Nederlandse strijdkrachten reageerden traag op de Duitse inval en onderschatte de tegenstander daarbij. Na het bombardement op Rotterdam heeft generaal Winkelman vrijwel onmiddellijk gecapituleerd en niet gewacht op Franse en Engelse troepen die onderweg waren (en niet verder gekomen zijn dan een eindje over de grenzen van Zeeland en Brabant). Het welzijn van het Nederlandse volk ging hem

vóór het voortbestaan van de staat. Winkelman heeft geweigerd zich aan de nieuwe machthebbers

aan te passen en is de hele oorlog krijgsgevangen gebleven. Op 1 oktober 1945 is hij eervol ontslagen

'ik zou in het verzet gaan.'

eens

oneens

De slag om Frankrijk

- operation Gelb (BeNeLux)

- operation Rot (Frankrijk)

Plan Rot

juni 1940: Blitzkrieg op Frankrijk

Parijs verlaten; bang voor bombardementen!

wat gebeurt er hier? Wat wil Hitler duidelijk maken?

Eerste Wereldoorlog...

...of Tweede Wereldoorlog?