les 9 - cursus 7 Spelling - §10 Onvoltooid deelwoord, voltooid deelwoord en bijvoeglijk naamwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

les 9 - cursus 7 Spelling - §10 Onvoltooid deelwoord, voltooid deelwoord en bijvoeglijk naamwoord

Hallo 1vhtb

Pak je spullen alvast (boek/Nieuw Nederlands/pen+schrift) en je leesboek

Wat ga we doen vandaag?

• 10 min lezen
• Nakijken opgaven §8+9
• Wat weet je nog?
  
•  Uitleg voltooid deelwoord, onvoltooid deelwoord en ww als bijvoegelijk naamwoord
  
• Zelfstandig werken
• Afsluiting
  

Nakijken opdrachten §8+9

Zwakke en sterke werkwoorden

Wat kan je al?

Voorbeeld: 

De jongen die straalt 

• De stralende jongen

De clown die lacht (3 woorden)

De meiden die fietsen (3 woorden)

De wedstrijd die is uitgelopen (3 woorden)

Wat kan je al?

Schrijf de volgende zinnen korter op.

De clown die lacht (3 woorden)

De meiden die fietsen (3 woorden)

De wedstrijd die is uitgelopen (3 woorden)

Wat kan je al?

Schrijf de volgende zinnen korter op.

De clown die lacht (3 woorden)

De lachende clown

De meiden die fietsen (3 woorden)

De wedstrijd die is uitgelopen (3 woorden)

Wat kan je al?

Schrijf de volgende zinnen korter op.

De clown die lacht (3 woorden)

De lachende clown

De meiden die fietsen (3 woorden)

De fietsende meiden.

De wedstrijd die is uitgelopen (3 woorden)

Wat kan je al?

Schrijf de volgende zinnen korter op.

De clown die lacht (3 woorden)

De lachende clown

De meiden die fietsen (3 woorden)

De fietsende meiden.

De wedstrijd die is uitgelopen (3 woorden)

De uitgelopen wedstrijd.

Leerdoelen

Je kan/weet...

- voltooide en onvoltooide deelwoorden spellen, ook als ze bijvoegelijk worden gebruikt

- voltooide deelwoorden spellen, ook als die hetzelfde klinken als een pvtt enkelvoud (bijv. verhuist/verhuisd)

Wat is het verschil?

Hij heeft een uur gerend.

Zij gaan rennend naar school.

Wat is het verschil?

Hij heeft een uur gerend. (klaar/voltooid)

Zij gaan rennend naar school. (nog bezig/onvoltooid)

Het voltooid deelwoord (vd) geeft vaak aan dat een handeling is afgerond (= voltooid). Het voltooid deelwoord maakt meestal deel uit van het gezegde. Er staat dan altijd een vorm bij van hebben, zijn of worden:

Voltooid deelwoord (vd)

• Sterke werkwoorden: klank verandert > winnen - gewonnen
• Zwakke werkwoorden (stappenplan)                                                   
• 1. hele werkwoord                                                                                           

       2. - en  

       3. Langer maken (fiets -> fietste -> gefietst  / delen -> deelde ->              

        gedeeld)

         of ezelbruggetje; staat de laatste letter van de stam in  

        Ja     > t       (werken - gewerkt)

        Nee > d      (geloven - geloofd)

't (e)x f(o)ksch(aa)p/

't (e)x-k(o)fsch(i)p? 

Het onvoltooid deelwoord (od) geeft aan dat een handeling aan de gang is (= onvoltooid).

– Juichend kwam de winnaar over de finish.

– Het kleine meisje zat huilend op de stoep.

Onvoltooid deelwoord (od)

• Regel: infinitief (hele ww) + d
• huilen > huilend
• lachen > lachend

• De kleuters gingen huppelend naar huis toe.

Zelf oefenen

Cursus 7 - Spelling § 8 persoonsvorm verleden tijd van zwakke werkwoorden en Spelling §10 voltooide en onvoltooide deelwoorden

Wat: Maak § 10 opdr. 1 en 2  (blz. 258)

Hoe:  Zelfstandig in je schrift

Hulp: Theorie uit je boek, docent.

Tijd: 7,5 min.

Uitkomst: Geoefend met voltooide en onvoltooide deelwoorden en het deelwoord als bijvoegelijk naamwoord

Klaar?

Lees alvast het groene stuk op p. 259, daarna leesboek of ander huiswerk

Bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord (bn van vd)

Van het voltooid deelwoord en onvoltooid deelwoord wordt soms ook een bijvoeglijk naamwoord gemaakt.

De verloren sleutel werd eindelijk gevonden.

Het wandelende meisje.

Bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord (bn van vd)

Een voltooid deelwoord dat wordt gebruikt als bn schrijf je zo kort mogelijk!     >  het gelande vliegtuig, de verbrede straat

• Uitzondering 1: wanneer je uitspraakproblemen krijgt (de omgespitte tuin, het geredde hondje).
• Uitzondering 2: eindigt het vd op -en? Dan eindigt het bijvoeglijk naamwoord ook op -en (de vaas is gebroken (vd) > de gebroken (bn) vaas).
  

Bijvoeglijk gebruikt onvoltooid deelwoord (bn van od)

• Als je van een od een bijvoeglijk naamwoord maakt, dan plak je een -e achter  het onvoltooide deelwoord.

• huilend > huilende
• De huilende kinderen kregen een snoepje van hun moeder.

Zelf oefenen

Cursus 7 - Spelling § 8 persoonsvorm verleden tijd van zwakke werkwoorden en Spelling §10 voltooide en onvoltooide deelwoorden

Wat: Maak § 10 opdr. 6  (blz. 259)

Hoe:  Zelfstandig in je schrift

Hulp: Theorie uit je boek, docent.

Tijd: 7,5 min.

Uitkomst: Geoefend met voltooide en onvoltooide deelwoorden en het deelwoord als bijvoegelijk naamwoord

Klaar?

Lezen in je leesboek of ander huiswerk

Leerdoelen

• Je kan werkwoordsvormen en werkwoordstijden herkennen en gebruiken.

Ja/nee?

Volgende uur leren voor de toets.

Nu even 5 minuten pauze.