Samenvatting H4

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

4.1 Oorzaken groei wereldhandel

• Enorm gedaalde transportkosten door snellere en grotere vervoermiddelen
• Internationale arbeidsverdeling sterk toegenomen
  - betere communicatie
  - lagere transportkosten
  - steeds meer internationaal opererende bedrijven
  - lagelonenlanden; landen met lage lonen in vergelijking met rijke landen.
• WTO (= World Trade Organization)
  Organisatie die de wereldhandel bevordert

4.1 Handelsblokken

• EU
• NAFTA (North American Free Trade Association)
  - VS, Canada en Mexico.
• wereldwijd 10 handelsblokken 
• hebben veel macht binnen de wereldhandel
• verdienen daar veel geld mee.

4.1 Ongelijke verdeling welvaart

BBP en BBP per hoofd is niet juiste graadmeter omdat:

• de prijzen verschillen enorm per land.
• niveau van zelfvoorziening is vercshillend
• BBP per hoofd zegt niks over de inkomensverdeling binnen een land
• Het BBP laat niet zien wat de kosten zijn in een land
• BBP zegt niks over de ontwikkeling van de gezondheidszorg, het onderwijs, de infrastructuur, de bevolkingsgroei.

4.2 Kenmerken Onderontwikkeling

• Laag inkomenper hoofd van de bevolking.
• Grote werkloosheid
• Ondervoeding
• Snelle bevolkingsgroei
• gebrekkige medische zorg
• Analfabetisme
• Urbanisatie
• Monocultuur (=eenzijdige ec. structuur)
• Ongelijke inkomensverdeling
• Slechte positie op wereldmarkt en schuldenlast

4.2 Indeling ontwikkelingslanden

1. MOL's (minst ontwikkelde landen)
2. schuldenlanden met hoge schulden met veel rente en aflossingsverplichtingen.
3. NIL's (nieuwe industrielanden)
   - hebben veel grondstoffen en industriesector groeit hard.
   - BRIC landen (Brazilië, Rusland, India en China)
4. Opec landen 
   - olie belangrijkste exportproduct

4.2 Vicieuze circel

• weinig inkomen
• geen moderne ontwikkelingen
• productie laag
• verkopen weinig producten
• blijft inkomen laag

Leerdoelen paragraaf 4.3

• Je kent de interne en externe oorzaken van onderontwikkeling;
• Je kunt de ruilvoet van een land berekenen en interpreteren;
• Je kent de gevolgen van onderontwikkeling

4.3 Interne oorzaken armoede en onderontwikkeling

• Slechte scholing
• Moeilijke natuurlijke omstandigheden
• Handel afhankelijk van één exportproduct
• Slechte infrastructuur
• Veel rampen en conflicten
• Corruptie
• Snel groeiende bevolking

4.3 Externe oorzaken armoede en onderontwikkeling

• Protectiemaatregelen
• Verslechtering van de ruilvoet
  (prijspeil export : prijspeil import)
  
• De internationale schuldpositie
  - schuldenproblematiek ; als landen zoveel schulden hebben dat zij al moeite hebben om de rente te betalen.

De gevolgen van onderontwikkeling

1. Armoede
2. Werkloosheid
3. Lage levensverwachting
4. Politieke instabiliteit
5. Internationale schuldpositie

Berekenen ruilvoet

4.4 Soorten hulp

1. Noodhulp
2. Structurele hulp
   a. niet-financiële hulp
   * materiële hulp
   * niet-materiële hulp
   b. Financiële hulp
   * Wereldbank en IMF (Internationaal Monetair Fonds)
   * zachte leningen; rente op bestaande leningen wordt verlaagd of de schulden worden kwijtgescholden.
   
   

4.4 Hoe kun je schuldhulp verdelen?

Wie geeft de hulp?
a. Regeringen
b. Non-gouvernementele organisaties (NGO's)
* Rode Kruis
* Oxfam Novib
* Artsen zonder grenzen
c. Privépersonen en organisaties

Op basis van aantal landen

1. Bilaterale hulp:
   Twee landen zijn betrokken bij hulp.
   
   
2. Multilaterale hulp:
   - Meerdere partijen bij betrokken
   - Unicef ontvangt geld van meerdere landen en biedt hulp aan meerdere landen

4.4 Voorwaarden aan hulp

1. Ongebonden hulp
   Hulp waarvoor het ontwikkelingsland niets hoeft terug te doen.
   
   
2. Gebonden hulp:
   Hierbij zijn voorwaarden verbonden aan de hulp.

4.5 Niet helpen, maar niet handelen

Fair trade: handel waarbij de producent een aantal voordelen heeft, waaronder een prijs die hoger is dan de vaste bodemprijs.

Trade, not aid: Het principe dat ontwikkelingslanden meer geholpen zijn met (eerlijke) handel dan met alleen hulp.

Zoveel mogelijk vrijhandel voor ontwikkelingslanden door:

• opheffen protectionisme (opheffen handelsbelemmeringen) d.m.v. sluiten handelsovereenkomsten.
  
  
• Grondstofovereenkomsten; contracten die een paar jaar geldig zijn.
  
  
• Buffervoorraden; handelsvoorraden die worden bewaard bij overschotten en die worden vrijgegeven bij tekorten.(wordt niet meer gebruikt door ontstaan termijnhandel).

Microkrediet

• Kleine lening voor kleine plaatselijke ondernemingen in ontwikkelingslanden.
• 98% van de leningen wordt terug betaald.

Indexcijfers 4.6

Met indexcijfers kun je gegevens met elkaar vergelijken, waarbij je het basisjaar als uitgangspunt neemt.

Het basisjaar heeft altijd het indexcijfer 100. 

Indexcijfers lijken op percentages. Het is ook een verhoudingsgetal.