Homeostase

• Anatomie en fysiologie
• Secundair onderwijs

Homeostase

Weet je nog wat er gebeurt in je lichaam bij koude? (Denk ook aan vorig schooljaar)

Wat doen deze spieren bij hoge temperaturen?

Homeostase temperatuur

• Je weet nu hoe je lichaam reageert bij koude en warmte.
• Temperatuur bereikt gewenste evenwichtswaarde;

1. Hypothalamus beoordeelt of temperatuur in orde is. 
2. Hypothalamus blijft waakzaam beoordelen, maar zendt geen impulsen meer uit.

• Het beoordelen en beslissen maakt de hypothalamus het hersencentrum voor temperatuurregulatie.
• Je tussenhersenen zijn een verwerkingscentrum.

Afbeelding

zie p. 46

Feedbacksystemen

= feedbacksystemen bestaan uit een reeks organen die instaan voor een deeltje van de feedbacklus. 

1. Organen die grootheid meten = receptoren
2. Receptoren nemen een prikkel waar en versturen signaal naar verwerkingscentrum.
3. Verwerkingscentrum stuurt signaal naar organen die instaan voor het bijsturen van de gemeten grootheid = deze organen zijn de effectoren.

Feedbacksystemen deel 2

• De signalen verstuurd tussen de receptoren en het verwerkingscentrum, en de signalen van verwerkingscentrum en effectoren zijn; 

1. Elektrische signalen via de zenuwbanen
2. Of chemische signalen via hormonen 

Betekenis homeostase aan de hand van een voorbeeld

• Temperatuur regelsysteem streeft naar 37°C (dit omdat lichaamsprocessen dan optimaal verlopen). = dit is homeostase
• Regelsysteem krijgt de vorm van een cirkel; reactie vormt steeds een nieuwe prikkel -> dan kan er continu bijgestuurd worden.

= Homeostase is het geheel van processen die ervoor zorgen dat bepaalde waarden in het lichaam in balans blijven. Heel wat grootheden of parameters schommelen continu rond een evenwichtswaarde. 

bv. zuurstofgehalte in het bloed, ademhalingsfrequentie, hartritme, bloedsuikerspiegel, vochtbalans, mineraalconcentraties, bloeddruk, ... zijn parameters.

Cirkel temperatuur

Zie p.47

Wat betekent homeostase?

1. Lichaamsprocessen die afwijken, verminderen
2. Lichaamsprocessen in balans houden
3. Lichaamsprocessen bijsturen en in balans houden
4. Lichaamsprocessen versnellen

Welke kernwoorden heb je in de video gehoord?

Welke 2 conductoren heb je?

Rol van hormonen als conductor

• Bij angst of stress produceren de bijnieren adrenaline. 
• Dit hormoon wordt door het gehele lichaam getransporteerd via het bloed.
• Deze zet verschillende effectoren in actie; 

1. hart en ademhalingsritme stijgen
2. spieren krijgen meer energie

• Het hormoon adrenaline is een geleider van informatie is een conductor.

Gebruik p. 48

Bij lage zuurstofconcentratie worden extra rode bloedcellen aangemaakt. 

Topsporters misbruiken via dit hormonen om het lichaam extra te stimuleren om betere prestaties te leveren. 

Wordt aangemaakt in de schildklier. Stimuleert in combinatie met het groeihormoon de intensiteit van de stofwisseling en de celgroei. 

Kan de puberteit vervroegen. Soms kunnen meisjes hierdoor groter dan jongens in de puberteit zijn. Stimuleert de celstofwisseling, er komt meer energie vrij in de cellen. Je krijgt het warmer. 

Speelt een rol bij de temperatuurregeling van het lichaam.

Doping

thyroxine

Werking hormonen

• Hormonen geleiden op verschillende plaatsen in ons lichaam informatie. 
• Hormonale stelsel speelt een rol als conductor.
• Hormonen zetten effectoren aan het werk zodat een gepaste reactie volgt op een prikkel.
• Conductoren maken deel uit van het regelsysteem, dat het inwendig milieu in balans houdt. Hierdoor ontstaat een stabiele situatie.
• Via het feedbacksysteem zorgen hormonen dat veranderingen van meerdere factoren binnen bepaalde grenzen worden gehouden.

Hoe herkennen hormonen hun doelwit?

• Hormonen worden geproduceerd in speciale kliercellen. Deze kliercellen zijn vaak in een groepje aanwezig dan vormen ze een klier.
• Kliercellen vormen hormonen met bouwstoffen die in het bloed zitten. 
• Klieren die hormonen vormen brengen deze in de bloedbaan. Afgescheiden in het inwendig milieu. -> endocriene klieren 
• Lees de tekst onderaan p. 49 samen met de afbeelding.

Endo

Endo betekent 'naar binnen'

Hoe weet een hormoon naar waar hij moet in het lichaam en voor welke functie?

Was de les duidelijk?

1. ja
2. neen

Wat is voor jou niet duidelijk? Dit mogen meerdere zaken zijn.