SAMENVATTING WEEFSELS

• anatomie en fysiologie
• MBO
• Studiejaar 1

SAMENVATTING WEEFSELS

DOEL VAN DE LES

• Bespreken hoofdpunten weefsels

• evalueren waar eventueel knelpunten zijn
  

• evalueren of een en ander begrepen is
  

• Door middel van een quiz controleren of vragen begrepen worden 

INHOUD VAN DE LES

• Epitheelweefsel

• Steunweefsel

• Spierweefsel

• Zenuwweefsel 

Weefsels

Welke vorm hebben de cellen van het plaveiselepitheel?

1. Platte vorm
2. Ronde vorm
3. Vierkante vorm

Welke vezels komen veel voor in vast bindweefsel?

1. Collagene vezels
2. Elastische vezels
3. Reticulaire vezels

Wat voor soort spierweefsel is glad spierweefsel?

1. Onwillekeurig spierweefsel
2. Willekeurig spierweefsel

Wat is een ander woord voor neuron?

1. Zenuwcel
2. Zenuwvezel

EPITHEELWEEFSEL

Cellen liggen dicht tegen elkaar

INDELING EPITHEELWEEFSEL

Naar:

• Vorm (plat, vierkant, rond)

• Aantal lagen (1-lagig/meerlagig)

• Functie (bedekkend/beschermend en afscheidend)

BEDEKKEND/BESCHERMEND EPITHEEL

• Opperhuid

• Inwendige holle organen

AFSCHEIDEND EPITHEEL = KLIERWEEFSEL

• eencellige klieren = slijmbekercellen

• meercellige klieren

INDELING MEERCELLIGE KLIEREN

Naar:

• Afscheidingswijze

• Vorm

• Functie 

INDELING NAAR AFSCHEIDINGSWIJZE

• Exocrien = met afvoerbuis (zweetklieren, melkklieren, speekselklieren en talgklieren)

• Endocrien = zonder afvoerbuis (hormoonklieren)

• Endo-exocrien (alvleesklier en geslachtsklieren)

INDELING EXOCRIENE KLIEREN

• Eccriene klieren (kleine zweetklieren en speekselklieren)

• Apocriene klieren (grote zweetklieren en melkklieren)

• Holocriene klieren (talgklieren) 

INDELING NAAR VORM

• Buisvormig (zweetklieren)
• Tros(zak)vormig (talgklieren en melkklieren)
• Gemengd (speekselklieren) 

INDELING NAAR FUNCTIE

• Secretie = nuttige afscheiding (melk, talg en speeksel)

• incretie = interne secretie (hormonen)

• excretie = uitscheiding van afvalstoffen (zweet, urine en koolzuurgas) 

ALVLEESKLIER = PANCREAS

• Endocriene deel: maken van hormonen (insuline en glucagon)

• Exocriene deel: afgeven van alle spijsverteringsenzymen

GESLACHTSKLIEREN

• Vrouw: eierstokken = ovaria
• man: zaadballen = testis

• endocriene deel is maken van geslachtshormonen

• Exocriene deel is afgeven van eicellen en zaadcellen

SOORTEN STEUNWEEFSEL

• Bindweefsel (+ reticulair bindweefsel)

• Kraakbeenweefsel

• Beenweefsel 

TUSSENSTOF STEUNWEEFSELS

• Bindweefsel: vezelig (reticulair bindweefsel: vloeibaar) 

• Kraakbeenweefsel: veerkrachtig, taai en vezelig

• Beenweefsel: hard

Welke twee steunweefsels zijn het belangrijkste voor het bieden van steun?

1. Bindweefsel en beenweefsel
2. Bindweefsel en kraakbeenweefsel
3. Kraakbeenweefsel en beenweefsel

BINDWEEFSEL

FUNCTIES BINDWEEFSEL

• Binden en steunen 

• Maken bloedcellen (in reticulaire bindweefsel in rode beenmerg en lymfoide weefsel)

• Opslaan vet (in onderhuid)

BINDWEEFSELVEZELS

• Collagene vezels (stevigheid)

• Elastische vezels (elasticiteit)

• Reticulaire vezels (vormen netwerken)

SOORTEN BINDWEEFSEL

• Vast (veel collagenen)

• Dicht (netwerk van elastinen en collagenen)

• Losmazig (netwerk van elastinen en reticulinen) 

Waar vinden we een dicht netwerk van collagenen en elastinen?

1. In de lederhuid
2. In de onderhuid
3. In de opperhuid

CELLEN LEDERHUID

• Fibroblasten (maken vezels en tussenstof)

• Mestcellen (maken histamine)

• Histiocyten en macrofagen (beschermen tegen ziekmakende micro-organismen)

KRAAKBEENWEEFSEL

Heeft weinig/geen bloedvaten en geneest daarom moeilijk

Wat is een kenmerk voor de tussenstof van kraakbeenweefsel?

1. De tussenstof is hard
2. De tussenstof is veerkrachtig

SOORTEN KRAAKBEEN

• Glasachtig = hyaliene

• Elastisch

• Vezelig  

PLAATSEN GLASACHTIG KRAAKBEEN

• Gewrichtsoppervlakken beenderen

• Tussen borstbeen en ribben

• Als ringen bij de luchtwegen 

PLAATSEN ELASTISCH KRAAKBEEN

• Strottenhoofd

• Neusvleugels

• Oorschelpen  

PLAATSEN VEZELIG KRAAKBEEN

• Tussenwervelschijven

• Symfyse = schaamvoeg = verbinding tussen de 2 schaambeenderen

• Knieschijf = meniscus (wordt bedekt door kraakbeen)

BEENWEEFSEL/BOTWEEFSEL

Harde tussenstof

In de tussenstof zitten:

• Kalkzouten (minerale zouten)
• Collagenen
• Eiwitten

Wat zorgt voor de hardheid van beenweefsel/botweefsel?

1. De collagenen
2. De eiwitten
3. De kalkzouten

BOTTEN

Bouw:

• Spongieus been (sponsachtig)

• Compact been (buitenzijde bot)

• Periost = beenvlies (om het bot)

PLAATSEN SPONGIEUS BEEN

• In platte en onregelmatige beenderen 

• Gewrichtsuiteinden pijpbeenderen = epifysen

• Rode beenmerg

PERIOST (BEENVLIES)

Uit de binnenste laag ontstaan beencellen = osteoblasten 

die bot/been maken

MERGHOLTE VAN EEN BOT

= een holte gevuld met geel beenmerg in het middengedeelte van een pijpbeen = diafyse

MANIEREN VAN BOTVORMING

• Directe vorming door osteoblasten

• Indirecte botvorming (eerst kraakbeen en dan bot)

DIRECTE BOTVORMING

Door osteoblasten bij:

• Schedelbeenderen
• Diktegroei pijpbeenderen
• Na botbreuken

INDIRECTE BOTVORMING

Eerst kraakbeen en dan bot/been

• Bij lengtegroei pijpbeenderen vanuit de kraakbeenschijf = groeischijf = epifysaire schijf

SPIERWEEFSEL

Opgebouwd uit spiercellen die samen kunnen trekken 

Contractie = samentrekking

Door een zenuwprikkel = spierinnervatie

Spiervezels = myofibrillen 

SOORTEN SPIERWEEFSEL

• Glad

• Dwarsgestreept

• Hartspierweefsel 

Hoe trekt glad spierweefsel samen?

1. Onwillekeurig, langzaam en gelijkmatig
2. Onwillekeurig, snel en krachtig
3. Willekeurig, langzaam en gelijkmatig

Hoe trekt dwarsgestreept spierweefsel samen?

1. Onwillekeurig, langzaam en krachtig
2. Onwillekeurig, snel en krachtig
3. Willekeurig, snel en krachtig

Hoe trekt hartspierweefsel samen?

1. Onwillekeurig, langzaam en gelijkmatig
2. Onwillekeurig, snel en krachtig
3. Willekeurig, snel en krachtig

ZENUWWEEFSEL

• Opgebouwd uit zenuwcellen = neuronen

• Neuronen nemen prikkels op en geven die prikkels door

BOUW NEURON

• Cellichaam

• Celkern

• Uitlopers = neurofibrillen = zenuwvezels 

NEUROFIBRILLEN

• Dendrieten (veel en kort)

nemen prikkel op en geven deze aan het cellichaam

• Neurieten (1 lange) 

brengen prikkel van cellichaam naar volgende zenuwcel

SYNAPS

Plaats waar de prikkel overgaat op de volgende zenuwcel

MOTORISCHE EINDPLAATJE

Plaats waar de prikkel overgaat op een spier/klier (= einde van de laatste neuriet)

Hier komt acetylcholine bij vrij

SOORTEN ZENUWEN

• Motorische zenuwen = bundels neurieten die prikkels van het centrale zenuwstelsel naar de periferie (omgeving) brengen

• Sensibele/sensorische zenuwen = gevoelszenuwen/zintuiglijke zenuwen = bundels dendrieten die prikkels uit de periferie opnemen en naar het centrale zenuwstelsel brengen

• Gemengde zenuwen 

Waaruit bestaat het centrale zenuwstelsel?

1. Hersenen en hersenzenuwen
2. Hersenen en ruggenmerg
3. Hersenen en ruggenmergzenuwen

QUIZ

Maken quiz weefsels via teams in kanaal algemeen bij opdrachten