10.1 Blokvorming in de wereld en in Europa (A)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Tijd van Televisie en Computers

10.1 Blokvorming in de wereld en in Europa (A)

Leerdoelen

Je kunt de ideologische verschillen tussen het Westblok en het Oostblok beschrijven.

Je kunt uitleggen hoe na 1945 de Oost-Europese landen satellietstaten van de SU werden. 

Je kunt met voorbeelden toelichten hoe verschillende gebeurtenissen in de periode 1947-1949 spanningen tussen West- en Oost vergrootten.

1945

Theorie

'Dit nooit meer!' Dat is het gevoel wat overheerst in 1945. Met de oprichting van de VN (Verenigde Naties) hoopten de overwinnaars dat conflicten voortaan vreedzaam konden worden opgelost. 

Opschrijven:

VN is opgericht in 1945 met als doel het handhaven van de internationale vrede en veiligheid. De VN is een opvolger van de Volkenbond (na de Eerste Wereldoorlog opgericht). 

Theorie

Deze hoop bleek al snel geen realiteit. Ook al waren de Amerikanen, Britten en Russen tijdens de Tweede Wereldoorlog bondgenoten geweest tegen Duitsland, hun onderlinge wantrouwen was gebleven. 

Amerika en West-Europese landen (Westen): 

• Vrijheid van individu
• Democratie
• Kapitalisme
• Vrijemarkteconomie
  

Sovjet-Unie en Oost-Europese landen (Oosten): 

• Collectief (iedereen samen)
• Communistische dictatuur
• Planeconomie
• Fabrieken waren staatseigendom
  

Amerika en West-Europese landen (Westen): 

Sovjet-Unie en Oost-Europese landen (Oosten): 

Theorie

De tegenstellingen tussen deze twee ideologieën zou leiden tot politieke blokvorming in de wereld. Het ene blok bestond dus uit democratische landen. Deze landen vormen het Westblok. Het andere blok bestond uit communistische landen: het Oostblok. 

Opschrijven:

Invloedssfeer = Gebied waar een bepaald land veel invloed heeft. - Westen van Europa = Amerika
- Oosten van Europa = Sovjet-Unie. 

Theorie

Opschrijven:

Op de Conferentie van Jalta (februari 1945) spraken Stalin, Roosevelt en Churchill over de verdeling van Europa en Duitsland na de oorlog. Stalin wist hier af te dwingen dat Oost-Europese landen 'bevriend' zouden blijven met de SU. 

Theorie

Na de Tweede Oorlog maakte hij echter gelijk van deze Oos-Europese landen satellietstaten: Hier kwamen communisten in de regering die deden wat Moskou wilden. 

Het Westblok vertrouwde de SU steeds minder en al kort na de Tweede Wereldoorlog ontstond er een nieuwe term..

De Koude Oorlog: 'koud', omdat het (net) niet tot een echte 'warme' oorlog kwam. 

Theorie

Om de opmars van het communisme in te dammen bedacht de Amerikaanse president Truman een nieuw uitgangspunt in het Amerikaanse beleid. 

Waar ze eerst altijd kozen om niet met andere landen te bemoeien bedacht hij nu de Trumandoctrine. Een plan om overal het communisme tegen te houden, en tegendruk te geven. 

Theorie

Trumandoctrine:

Overal het communisme proberen tegen te houden. Dit kan bijvoorbeeld met geld (Marshallplan), propaganda of militaire kracht (Vietnamoorlog). 

Marshallplan:

Economische steun aan door de oorlog getroffen landen. Dit om: 

1. Ze bij het communisme weg te houden.

2. De landen economisch sterk te maken voor handel met de VS. 

Aan de slag

1. Lees paragraaf 10.1 goed door (tot 'Geldverslindende wapenwedloop') 

2. Maak opdracht 2, 3 en 4 van paragraaf 10.1

Leerdoelen nabespreken

Je kunt de ideologische verschillen tussen het Westblok en het Oostblok beschrijven.

Je kunt uitleggen hoe na 1945 de Oost-Europese landen satellietstaten van de SU werden. 

Je kunt met voorbeelden toelichten hoe verschillende gebeurtenissen in de periode 1947-1949 spanningen tussen West- en Oost vergrootten