transport

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 4

Transport

Basisstof 1: Bloed

Bloed bestaat uit bloedplasma (55%) en uit bloedcellen en bloedplaatjes (45%). 

Bloedplasma: water met plasma-eiwitten en opgeloste stoffen. Bloedplasma vervoert zuurstof (een klein beetje) voedingsstoffen, antistoffen, koolstofdioxide en andere afvalstoffen. 

Volwassen mens heeft 5 tot 6 liter bloed

bloed bestaat uit: - Rode bloedcellen

                            - Witte bloedcellen

                            - Bloedplasma

                            - bloedplaatjes

Bloedcellen

Rode bloedcellen

Zijn rood door het eiwit hemoglobine ( om hemoglobine te maken is ijzer nodig)

Ijzer te kort → bloedarmoede

Rode bloedcellen worden gemaakt in rode beenmerg ( alle platte botten en koppen van pijpbeenderen)

functie = vervoeren van zuurstof naar de cellen en koolstofdioxide naar de longen

dode rode bloedcellen worden afgebroken in de lever ( zorgt voor bruine poepkleur) milt en rode beenmerg

witte bloedcellen

Kunnen van vorm veranderen en uit de bloedsomloop gaan.

Als er teveel en fout aangemaakte witte bloedcellen zijn spreken we van leukemie

witte bloedcel word ook wel leucocyte genoemd. Er zijn verschillende soorten

witte bloedcellen hebben als enige bloedcellen een celkern

functie = afweer van het lichaam beschermd tegen infecties en ruimen dode cellen op

witte bloedcellen kunnen ook afweerstoffen maken en worden ontwikkeld in de lymfeknopen

witte bloedcellen worden gemaakt in het rode beenmerg

bloedplaatjes

Zijn géén cellen, maar delen van cellen.

Ze ontstaan door het uiteenvallen van cellen

functie = spelen een rol bij de bloedstolling

beschadiging bloedvat → spieren wanden bloedvat trekken samen → bloedplaatjes kleverig →

propje bloedplaatjes→ stoffen komen vrij →fibrinogeen in bloedplasma reageert hierop → ontstaan fibrinedraden → vormen netwerk →bloedcellen blijven hangen →stolsel ontstaat → buiten het lichaam droogt het in →korstje

 

een bloedstolsel in een bloedvat noemen we trombose

bloedsomloop

dubbele bloedsomloop:

per omloop 2x door het hart.

Kleine en een grote bloedsomloop.

ROOD= zuurstof Rijk

BLAUW = zuurstof Arm

start

ps. op tekening is links- rechts en rechts-links

bloedvatenstelsel = een organenstelsel ( groep organen die met elkaar samenwerken)

     

bestaat uit - hart

                  - bloedvaten

de weg die het bloed door het lichaam aflegt noemen we bloedomloop

vissen hebben een enkele bloesomloop = per omloop 1x door het hart

mens heeft een dubbele bloedsomloop = per omloop 2x door het 

                                                                  hart gaat.

kleine bloedomloop = hart → longen→ hart

grote bloedsomloop = hart →het lichaam → hart

 Bloedvaten

het hart

het hart is een holle spier deze krijgt zijn zuurstof door de kransslagaders en de afvalstoffen worden afgevoerd door de kransaders

2 soorten kleppen in het hart

hartkleppen → tussen boezem en kamers

halve maanvormige kleppen → tussen kamers en wegvoerende slagaders

kloppen van je hart (harttonen)= dicht slaan van de kleppen

hartklep →open = halve maanvormige → dicht

hartklep →dicht = halve maanvormige klep → open

Basisstof 4: hart- en vaatziekten

Hartinfarct 

Hartritmestoornis

Hartritme = snelheid waarmee het hart samentrekt

Normale hartritme is verstoord 

Impulsen werken niet altijd?

Pacemaker