hoofdstuk 3.1 organismen die samen leven.

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

welkom in de les

pak je boek er bij en wacht rustig tot we gaan beginnen

leerdoelen

je weet wat je de aankomende periode kan verwachten.

je kan benoemen wat het verschil tussen biotische en abiotische factoren is.

je kan benoemen wat een ecosysteem is

wat gaan we doen?

opening van de les 5 min

planning aankomende periode 5 min

bezig met de begrippen (ZS) 5 min

bezig met begrippen  (ZF) 5 min

stukje theorie 10 min

aan de slag (ZF) 5 min

eigentijd 10 min

aankomende weken

bezig met poster 3.1, 3.4 en 3.5 = PO telt 2 x

bezig met theorie 3.2 en 3.3 = SO telt 2 x

de poster opdracht

wat is dat en hoe mag je het maken?

aan de slag

kijk in magister, daar zie je de poster opdracht staan. Maak de begrippen lijst. eerst 5 min ZS  daarna 5 min ZF

ecosystemen

Wat is nu eigenlijk een ecosysteem? Om daar het antwoord op te vinden zal je eerst moeten begrijpen waar een ecosysteem uit bestaat. Als voorbeeld gebruiken we een achtertuin zoals op deze foto. 

De achtertuin

levende invloeden

Planten en dieren hebben dus invloed op hoe de achtertuin er uit ziet. onthoud goed dat dieren en ook planten levende organismen zijn. Een kat, vogel en plant zijn dus een levende factor in de achtertuin. dit noemen we een biotische factoor.

biotisch staat voor levend.

niet levende invloeden

Wind , regen temperatuur en de hoeveelheid licht hebben ook invloed op de achtertuin. Dit zijn natuurlijk niet levende factoren. Dit noemen we abiotische factoren. abiotisch betekend niet levend.

ecosysteem

Biotische en abiotische factoren samen bepalen een ecosysteem. Een ecosysteem kan van alles zijn, een sloot, een bos, achtertuin of strand. Er leven allemaal verschillende dieren en groeien verschillende planten. De temperatuur is verschillend of er is een totaal andere onderdgrond.

abiotische factoren

Deze zijn dus niet levend. voorbeelden zijn water dat beschikbaar is, de hoeveelheid licht, temperatuur, de hoeveelheid wind en wat voor soort grond er in het ecosysteem aanwezig is. 

Biotische factoren

Dit zijn invloeden door leven. Bijvoorbeeld hoeveel voedsel er aanwezig is, de hoeveelheid roofdieren, schuilplaatsen, hoeveelheid soortgenoten en ziekteverwekkers.

huiswerk

om te oefenen met de begrippen maak je de volgende opdrachten. 3,4,5,6 en 7 op blz 105 en 106

doe dit zf 5 min

ben je klaar maak dan de begrippen lijst af