H2 en H3 Herhaling

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1-3

Ecologie

Begrippen Hoofdstuk 2

• Milieu = leefomgeving
• Ecologie = bestuderen alle relaties tussen organismen en hun milieu
• Soort - binominale naamgeving
• Taxonomie
• Populatie
• Biotische en abiotische factoren
• Beperkende factor
• Habitat
• Versnippering
• Tolerantiecurve - grenzen en optimum
• Niche
• Predator - prooi
• Voedselketen / voedselweb
• Mutualisme, commensalisme, epifytisme, parasitisme

Taxonomie

De taxonomie plaatst organismen bijeen in steeds grotere groepen:

organismen → soorten → geslachten → families → orden → klassen → afdelingen → rijken → domeinen.

Een soort heeft een wetenschappelijke naam: 

-Geslachtsnaam (hoofdletter) soortaanduiding (kleine letter)

Voorbeeld: Parus major 

Taxonomie

Vroeger: hoogste groep = rijk

Tegenwoordig: hoogste groep zijn de domeinen: 

• archaea
• bacteriën
• eukaryoten

Taxonomie

• Indelingsgroepen zijn taxa
• Binominale naamgeving is geslachtsnaam en soortaanduiding

Soort

Wanneer twee organismen VRUCHTBARE nakomelingen kunnen krijgen, behoren ze tot dezelfde soort.

Aantallen van één soort

Alle organismen van dezelfde soort  in een bepaald gebied heet een Populatie.

Het aantal individuen in een populatie heet de populatiegrootte.

Het aantal individuen per eenheid van een oppervlak heet de Populatiedichtheid. 

 

Habitat en niche

Habitat:

De leefomgeving van een organisme met de specifieke abiotische en biotische factoren.

Niche:

De wijze waarop de soort de biotische en abiotische factoren in de habitat gebruikt en dus de habitat beïnvloedt.

Ecosysteem/ habitat/ niche

Een ecosysteem bevat verschillende habitats.

En verschillende niches binnen de habitats.

Soorten kunnen naast elkaar leven binnen habitats, hun onderlinge relatie blijkt uit hun niches. 

Bij overlapping in niche is er concurrentie.

twee soorten concurreren als tolerantiecurves voor een beperkende factor overlappen

Predator-prooirelatie

Symbiose

• Mutualisme: + / +
  
• Commensalisme: + / 0
  
• Parasitisme: - / +
  
  Geen symbiose:
• Competitie - / -
  
• Predatie - / +
  

Begrippen Hoofdstuk 3

• Ecosysteem
• Producent, consument, reducent
• Detrituseters
• Autotroof, heterotroof                                                 - primaire successie               
• Draagkracht                                                                   - secundaire successie
• Populatiedynamiek                                                     - pioniersoorten
• Verstoringen                                                                  - climaxstadium
• Piramides van biomassa, energie en aantallen   - beheer
• Trofische niveaus
• Energiestroomschema's
• Bruto en netto primaire productie
• Eutrofiering
• Humuslaag, Composteren
• Kringloop van stoffen (C en N)

Producent

Consument 1e orde

Consument 2e orde

Consument 3e orde

Voedselrelaties

Elke voedselketen start met een producent!

Voedsel-web

Vul in het schema van het voedselweb de volgende organismen op de juiste plaats in (zie afbeelding). 

bladluis 

buizerd 

konijn 

lieveheersbeestje 

merel 

planten 

Waarom starten voedselrelaties altijd met producenten?

Producent

Consument

Draagkracht

Draagkracht

Draagkracht

Piramide van aantallen

Piramide van biomassa

Piramide van biomassa

Energiestroomschema

Energiestroomschema

Bruto Primaire Productie

Bruto Primaire Productie = 

Alle organische stoffen die producenten produceren =  Energie uit zonlicht omgezet in organische stof =  Fotosynthese = Koolstofassimilatie -> glucose!

 Wat gebeurt er met BPP?

1. Brandstof -> dissimilatie! = D -> energie komt vrij als warmte 

Wat blijft er over? BPP – D = Netto Primaire Productie

2. Bouwstof -> groeien = lichaam bouwen =

voortgezette assimilatie -> eiwitten, vetten, andere koolhydraten!

DUS

netto primaire productie = bruto primaire productie - verlies door ademhaling van de planten (autotroof organisme)

Wat gebeurt er met NPP?

1. Sterfte, verlies -> afvaleters -> reducenten -> anorganische stoffen (cirkel)

2. Voedsel voor herbivoren (consumenten 1e orde) -> 

brandstof (D) en bouwstof -> Netto Secundaire Productie

Kringloop van stoffen

Eutrofiëring

Eutrofiëring

Primaire successie

Pioniersstadium

• weinig soorten
  
• weinig interspecifieke relaties
• kleine biomassa
• grote invloed abiotische factoren
• geen humus (bij primaire successie)

Climaxstadium

• veel soorten
• veel interspecifieke relaties
• grote biomassa
• kleine invloed abiotische factoren
• veel humus

Primaire en secundaire successie

Successie op grond die nog nooit begroeid is geweest: ……………………………………………………..

Successie op grond die al eens begroeid is geweest:(b.v. kale plek in het bos)……………………………………………………….

 Secundaire successie verloopt veel sneller dan primaire successie

Kale grond zonder humuslaag

Kale grond mét humuslaag

Climaxecosysteem

Primaire successie

Secundaire successie

Start:

Finish: