Spelling les 4

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Deel 1: werkwoorden

Vul de juiste vorm van het werkwoord in, aan de zin kun je zien of het verleden tijd of tegenwoordige tijd moet zijn. 

Als zowel de tegenwoordige als de verleden tijd mogelijk is, dan kies je voor tegenwoordige tijd.

De adviescommissie ... (vinden) het geen probleem?

Jij ... (bevinden) je in een lastig parket.

Hij ... (vertellen) het hele verhaal gisteren zonder enige emotie.

Toen hij dat deed, ... (vermelden) hij allerlei vervelende details.

Tot onze schrik ... (branden) het huis toen volledig af.

... (vinden) Barry dat een goed idee?

Ineke ... (beantwoorden) haar binnengekomen mails meestal direct.

Toen hij die kip ... (slachten), werd niet iedereen daar vrolijk van.

Die zorginstelling ... (organiseren) een voorlichtingsdag.

Ik verwacht dat hij alles heel goed ... (verzorgen).

De pastoors ... (luiden) de klokken gisteren al heel vroeg.

Wij ... (bereiden) ons de vorige keer niet zo goed voor.

Ik vraag me af of hij het probleem wel ... (onderkennen).

Zij ziet heel goed wat er allemaal ... (gebeuren).

Het ... (kosten) mij vorige week gelukkig weinig moeite.

Laat je docent weten of je nog vragen hebt.

Deel 2: de tussen-n

Eerst lees je de dia's met uitleg, dan kun je een video bekijken. Daarna volgt de opdracht.

Neem elk woord met ontbrekende letters over en vul daarbij de juiste letters in: alleen een -e of -en.

Uitleg tussen-n:
boekenkast en huilebalk

Hoofdregel: schrijf -en als het eerste deel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat in het meervoud altijd op -en eindigt. Boek, boeken -> boekenkast.

Op de volgende dia zie je acht voorbeelden/regels waarin dit niet geldt en je dus alleen een -e schrijft.

Schrijf alleen een -e in deze gevallen:

1. Het eerste deel is een zelfstandig naamwoord dat (ook) een meervoud op  -s heeft. Asperge, asperges -> aspergesoep. Groente, groenten, groentes -> groentensoep.
2. Het eerste deel is een bijvoeglijk naamwoord. Rodekool, armelui, platteland.
3. Het eerste deel is een werkwoord. Brekebeen, huilebalk, spinnewiel.
4. Het eerste deel verwijst naar een persoon of zaak die enig is in zijn soort. Zonnestraal.
5. Het eerste deel heeft een versterkende betekenis ('erg') en de gehele samenstelling is een bijvoeglijk naamwoord. Reuzeleuk, beregoed, boordevol.
6. Een van de delen is niet meer herkenbaar als een los woord, het is een versteende samenstelling. Bolleboos, elleboog, papegaai, apegapen, duimelot, ruggespraak.
7. Het eerste deel heeft geen meervoud. Tarwemeel, rijstepap, komijnekaas.
8. Bij een afleiding, waar het tweede deel geen los woord is. Grenzeloos, hopelijk, vlekkeloos.

de geboort_golf

het hond_hok

het was reuz_leuk

even rugg_spraak houden

er hulp_loos bij liggen

boord_vol ideeën zitten

naar de zonn_bank gaan

het achter de ell_bogen hebben

het gedacht_goed overnemen

geen rugg_graat hebben

Wat heb je nu geoefend?

• woorden met of zonder tussen-n
• Dit zijn woorden waarbij je regels toepast. Je moet de regels van de tussen-n met de uitzonderingen dus goed begrijpen. 
• Als dit nog niet zo goed ging, is het nodig de uitleg en oefeningen nog eens te herhalen. (Zie laatste vraag.)

Wil je meer oefenen met de tussen-n? Heb je nog vragen?

Einde oefenles