Formatieve toets H9 en 10.1

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Formatieve toets H9 Genetica (30 vragen) 

en 10.1 fossielen (7 vragen)

Maak de toets rustig en helemaal zelf.

Bij meerkeuzevragen is 1 antwoord goed.

Bij open vragen formuleer je in goede zinnen met de begrippen
en zonder verwijswoorden.

Succes!

Gen

Celkern

DNA

Chromosoom

Allel

KLEIN

GROOT

Nucleotide

Stikstofbase

Gen

Genoom

Chromosoom

Er bestaan tussen soorten organismen grote verschillen in het aantal chromosomen dat in gewone lichaamscellen voorkomt. Het grootste aantal chromosomen is gevonden bij de varen Ophioglossum reticulatum: 1260.
Mieren van de soort Myrmecia pilosula hebben het kleinste aantal. Vrouwtjes van deze diersoort hebben slechts twee chromosomen per cel.
Hoeveel chromosomen bevat een eicel van de mier Myrmecia pilosula?

1. 1 chromosoom
2. 2 chromosomen
3. 4 chromosomen

Hoe kan een chromosoom te weinig of te veel ontstaan?

1. Alleen tijdens meiose 1
2. Alleen tijdens meiose 2
3. Tijdens de mitose
4. Tijdens meiose 1 of meiose 2 of de mitose

Het turner-syndroom is een vorm van monosomie van de X-chromosomen. Deze meisjes zijn onvruchtbaar. Wat is het karyotype?

1. 45, X, -1
2. 46, XY, -Y
3. 45, X0,-X/-Y
4. 46, X, -1

Tijdens welke fase van de celcyclus worden de chromosomen verdubbeld?

1. M-fase
2. S-fase
3. Interfase
4. G1-fase

Gedrag bij mensen kan

1. zijn aangeleerd
2. worden bepaald door erfelijke factoren

1. 1 . Waar 2. Niet waar
2. 1 . Niet waar 2. Waar
3. Beide niet waar
4. Beide waar

Hoeveel erfelijk materiaal geeft een gameet (geslachtscel) door, ten opzichte van een gewone cel.

1. Net zoveel
2. 2 x zoveel
3. 1/4 x zoveel
4. 1/2 x zoveel

Wat wordt beïnvloed door zowel je DNA als je milieu?

1. het genotype
2. het fenotype
3. de chromosomen
4. genexpressie

In de levercellen van veel mensen staan de genen voor het enzym alcohol dehydrogenase elk weekend 'aan'. De genen voor het maken van hemoglobine staan standaard 'uit'. Dit is een voorbeeld van...

1. translatie
2. dominantie
3. genexpressie
4. transcriptie

Een zeug die homozygoot is voor een ronde neus wordt gekruist met een beer die heterozygoot is voor de neusvorm. Ze krijgen 14 jongen die allemaal een ronde neus hebben. Wat is het genotype van de ouders?

1. ee X Ee
2. EE X ee
3. EE X EE
4. EE X Ee

Een zeug die homozygoot is voor een ronde neus wordt gekruist met een beer die heterozygoot is voor de neusvorm. Ze krijgen alleen jongen met een ronde neus. Wat is de genotypische verhouding EE : Ee?

1. 1:1
2. 1:3
3. 3:1
4. 4:0

2 gelijke allelen voor een eigenschap noemen we:

1. Homozygoot
2. Heterozygoot
3. Homozygoot dominant
4. Homozygoot recessief

Wanneer beide ouders dezelfde erfelijke afwijking hebben, maar beiden door slechts op één van de twee chromosomen van een paar, dan...

1. hebben de kinderen 75% kans op de afwijking
2. hebben de kinderen altijd de afwijking
3. hebben de kinderen 25% kans op de afwijking
4. hebben de kinderen geen kans op de afwijking

Wat is onjuist over homologe chromosomen?

1. Homoloog houdt in dat per chromosomenpaar 1 chromosoom van de moeder komt en 1 van de vader
2. Homologe chromosomen bevatten dezelfde genen
3. Een karyogram bestaat uit homologe chromosomen
4. Homologe chromosomen zijn identiek

Het gen voor hemofilie is X-chromosomaal en recessief.
Welke voorouders zijn drager van het hemofiliegen?

1. 1 en 2 en 6 en 7 zijn drager van het hemofiliegen
2. Alleen 1 en 6 zijn drager van het hemofiliegen
3. Alleen 2 en 7 zijn drager van het hemofiliegen
4. 1 of 2 en 6 of 7 zijn drager van het hemofiliegen

Het gen voor hemofilie is X-chromosomaal en recessief.
Hoe groot is de kans dat de zonen 17/18 hemofilie hebben? en 19/20?

1. zowel 17/18 als 19/20: 25 %
2. zowel 17/18 als 19/20: 50 %
3. alleen 17/18: 25 %
4. Alleen 17/18: 50%

9.2 hh:
Een bepaald type doofheid bij mensen is erfelijk.
In de bron is een familiestamboom weergegeven.

Hoe erft dit type doofheid over?

1. Dominant, X-chromosomaal
2. Dominant, Autosomaal
3. Recessief, X-chromosomaal
4. Recessief, Autosomaal

      Sikkelcelanemie

Sikkelcelanemie is  een erfelijke vorm van bloedarmoede. Uit het bloedonderzoek kan blijken dat een kind sikkelcelanemie heeft, ook als beide ouders het niet hebben. Ook kan blijken dat de zoon of dochter drager is van de aandoening.

Wat kun je uit bovenstaande gegevens afleiden over de overerving van sikkelcelanemie?

1. De ziekte erft autosomaal over en is dominant
2. De ziekte erft autosomaal over en is recessief
3. De ziekte erft X-chromosomaal over en is dominant
4. De ziekte erft X-chromosomaal over en is recessief

Een ouder met vergroeide tenen krijgt een kind met iemand met losse tenen.
De eigenschap vergroeid is een recessieve eigenschap. Beide ouders zijn homozygoot. Hoeveel kans is er in de F1 op vergroeide tenen? geef aan in procenten

Een gen bepaalt de snuitkleur van labradorhonden. Dit gen zorgt voor een zwarte of bruine snuit, waarbij zwart de dominante eigenschap is. Reuen (mannetjeshond) die alle homozygoot zijn voor bruin, dekken vijf homozygote zwarte vrouwtjeshonden. De jongen die hieruit ontstaan (F1), worden onderling gekruist. Wat is de kans op een bruine snuit bij de puppies (F2)? Geef de kans aan in procenten.

Hoe noem je het als een allel dat homozygoot voorkomt, geen levensvatbaar individu oplevert?

1. gekoppelde overerving
2. draagster
3. letale factor
4. multipele allelen

Een bepaald recessief allel bij fruitvliegjes is letaal en X-chromosomaal.
- Kunnen er volwassen fruitvliegjes voorkomen die dit letale allel bezitten?
- Zo ja, welk geslacht hebben deze fruitvliegjes?

1. Ja, alleen volwassen mannetjes kunnen het recessieve allel bezitten.
2. Ja, alleen volwassen vrouwtjes kunnen het recessieve allel bezitten.
3. Ja, zowel volwassen mannetjes als vrouwtjes kunnen het recessieve allel bezitten.
4. Nee, er kunnen in het geheel geen volwassen fruitvliegjes voortkomen die het recessieve allel bezitten.

Het allel a is X-chromosomaal en recessief. Wanneer het dominante allel A ontbreekt, is er sprake van een letale factor. Een mannetjesmuis wordt gekruist met een voor dit gen heterozygote vrouwtjesmuis.
Welke geslachtsverhouding man : vrouw kun je verwachten bij het grote aantal jongen dat ze krijgen?

Een letale factor

1. 1 : 1
2. 1 : 2
3. 2 : 0
4. 3 : 1

Verzamelnaam voor technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten te maken/verbeteren voor de mens.

Aanbrengen van genetische eigenschappen op een organisme afkomstigen van een ander organisme

Een genetisch gemodificeerd organisme 

Een kunstmatige wijze van reproductie van organismen waarbij alle nakomelingen hetzelfde genotype hebben

Biotechnologie

Genetische modificatie

Transgeen

Klonen

Ongeslachtelijke voortplanting

Geslachtelijke voortplanting

Klonen

Stekken

Meiose

Weinig genetische variatie

Bevruchting

Sleep de begrippen naar de juiste omschrijving

Het aanbrengen van gewenste erfelijke eigenschappen bij organismen.

Verzamelnaam voor technieken om nieuwe erfelijke informatie aan te brengen in het DNA van organismen

De verzamelnaam van technieken waarbij men organismen gebruikt op producten voor de mens te maken

Een organisme dat genetisch gemodificeerd is noem je....

Genetische modificatie

Recombinant-DNA-technieken

Biotechnologie

Transgeen

Stamcellen zijn:

1. Cellen die niet meer kunnen delen
2. Cellen die niet goed meer functioneren
3. Ongedifferentieerde cellen die kunnen blijven delen
4. Ongedifferentieerde cellen die niet meer kunnen delen

Welke uitspraak over IVF is niet waar?

1. IVF betekent in-vitro fertilisatie.
2. Bij IVF worden eicellen en zaadcellen van de ouders gebruikt.
3. Uit IVF worden vaker meerlingen geboren dan bij natuurlijke bevruchting.
4. Bij IVF wordt de kern van de zaadcel van de man in de eicel geïnjecteerd.

De arts zei in het filmfragment: "Het kind is nog steeds jullie, maar dan het beste van jullie. Je kan 1000x een normale bevruchting hebben maar dit resultaat krijg je dan nooit".

Dit is embryo-selectie.  Embryo-selectie gaat altijd gepaard met:

1. KI (kunstmatige inseminatie)
2. IVF (in vitro fertilisatie)
3. ICSI (intra cytoplasmatische spermacel injectie)

Juist of onjuist

Het gebruik van gidsfossielen is een voorbeeld van relatieve ouderdomsbepaling.

1. juist
2. onjuist

Met hulp van gidsfossielen kunnen wetenschappers aardlagen dateren. Welke fossielen zijn het best te gebruiken als gidsfossielen?

1. Van een soort die voor korte tijd in een bepaald gebied voorkomt.
2. Van een soort die voor korte tijd wijdverspreid voorkomt.
3. Van een soort die gedurende lange tijd in een bepaald gebied voorkomt.
4. Van een soort die gedurende lange tijd wijdverspreid voorkomt.

Wat is de meest betrouwbare manier van het op leeftijd schatten van een krokodillenfossiel?

1. Vergelijken met varen-fossielen in dezelfde aardlaag
2. Vergelijken met dromaeosaurus- fossielen in dezelfde aardlaag
3. Absolute ouderdomsbepaling op basis van C14
4. Absolute ouderdomsbepaling op basis van C12

Voorbeeld C14:
Fossiel met 25% oorspronkelijke C14
en halveringstijd 5730 jaar is hoe oud?

1. 5730 jaar
2. 11460 jaar
3. 1433 jaar
4. 22920 jaar

De halfwaardetijd van C-14 is 5736 jaar. Onderzoekers treffen fossiele resten aan waarin de verhouding C14/C12 = 1/64 is ten opzichte van deze verhouding in de atmosfeer. Hoe oud wordt dit fossiel geschat?

1. 16000 jaar
2. 32000 jaar
3. 36000 jaar
4. 64000 jaar

Om te berekenen hoe oud een fossiel is, kan gebruikt worden gemaakt van de halfwaardetijd van bepaalde radioactieve moleculen. Een levend organisme heeft een bepaald percentage ¹⁴C in het lichaam. Na hun dood vervalt de ¹⁴C langzaam: na 5730 jaar is nog de helft van het ¹⁴C over.
De leeftijd van het fossiel van Homo floresiensis is door middel van de radioactieve koolstof ¹⁴C-methode geschat op circa 18 000 jaar.
Welk percentage van de oorspronkelijke hoeveelheid ¹⁴C was er nog ongeveer over in de fossielen van Homo floresiensis?

1. 6%
2. 11%
3. 23%
4. 25%

Wat is een levend fossiel?

1. een dier dat sinds zijn ontstaan nauwelijks is veranderd
2. een dier dat heel oud kan worden
3. een modern dier dat erg lijkt op een uitgestorven soort

Waarom is een virus zo geschikt om gentherapie mee te doen?

1. Een virus is klein
2. Een virus is makkelijk zelf te maken
3. Een virus brengt automatisch zijn DNA in een cel
4. Een virus is makkelijk genetisch aan te passen

einde van de toets

Nu de toets delen met je docent

Daarna Ga je verder met H10: 

Ga naar: Magister, leermiddelen, Nectar online: H10: 

Maak de opdrachten van de paragraaf waar je bent gebleven.