bs 1 + 2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Bs 1: afweer

Inwendig en uitwendig milieu

Infectie

Het binnendringen van ziekteverwekkers in het lichaam.

Denk aan:

Bacteriën, virussen, schimmels, dieren (bv. parasieten).

Je wordt er ziek van omdat deze ziekteverwekkers giftige stoffen afgeven waardoor ziekteverschijnselen ontstaan.

Virussen

Zijn veel kleiner dan bacteriën en zijn geen organismen. Een virus is namelijk niet levend en bestaat niet uit cellen. 

Een virus bestaat uit een eiwitmantel met binnenin DNA.

Virussen

Een virus kan niet zelf voortplanten maar heeft een gastheer nodig (bacterie, plant -of dierlijke cel).

Lichaamsvreemd

Stoffen of cellen die niet in je lichaam thuishoren noem je lichaamsvreemd, hier reageert je afweersysteem op.

Lichaamseigen stoffen worden (normaal gesproken) niet door je afweersysteem aangevallen.

Eerste verdedigings

linie

Mechanische afweer: Huid+slijmvliezen + bacteriën

Chemische afweer: Maagsap, zweet+olie zorgt voor een ph van 3-5 op de huid

Maak

opdracht 7-11

Klaar? Maak ook 1-6

Het immuunsysteem

Wordt in werking gezet als ziekteverwekkers langs de eerste verdedigingslinie in het inwendig milieu terecht komen.

2 typen:

Aangeboren afweer: gericht op veel verschillende type ziekteverwekkers.

Verworven afweer: gericht op 1 type ziekteverwekker.

Organen immuunsysteem

typen witte bloedcellen

Aangeboren afweer

Fagocyten kunnen ziekteverwekkers waarnemen en onschadelijk maken door deze op te nemen (fagocyteren).

2 typen fagocyten: granulocyten en macrofagen.

Granulocyt:

Macrofaag

Macrofaag betekent: grote eter/veelvraat.

Macrofagen kunnen ziekteverwekkers fagocyteren en zorgen ervoor dat dode celresten worden opgeruimd. 

Macrofagen scheiden een stof uit waardoor de normwaarde voor temperatuur wordt verhoogt. Hierdoor krijg je koorts.

Door koorts wordt de ontwikkeling van ziekteverwekkers vertraagd en de immuunreactie versneld.

Mestcellen

Vooral in de huid/slijmvliezen.

Geven als reactie op ziektverwekkers/lichaamsvreemde stoffen histamine af.

Histamine zorgt ervoor dat plaatselijk een bloedvat verwijd en meer doorlaatbaar wordt, zodat andere witte bloedcellen snel de plaats kunnen bereiken van de mestcel.

Maken

17-20

Verworven afweer

Komt alleen voor bij gewervelde dieren. 

T- en B-lymfocyten.

T-lymfocyten gaan nadat ze in het beenmerg ontstaan naar de thymus (zwezerik) om daar verder te ontwikkelen. 

B-lymfocyten blijven voor verdere ontwikkeling in het beenmerg. 

Organen immuunsysteem

typen witte bloedcellen

Specifieke afweer

Nadat ze volledig ontwikkeld zijn verspreiden T+B lymfocyten zich over het lichaam. De meeste komen via het lymfevatenstelsel terecht in lymfeknopen en milt.

Ontwikkelen: specifieke receptoren ontwikkelen

 tegen alle verschillende ziekteverwekkers.

Specifieke afweer

Indringers kunnen worden herkend aan hun antigenen. Dit zijn stoffen (vaak eiwitten op het celmembraan) die een reactie opwekken van het afweersysteem.

Specifieke afweer

Lichaamsvreemde antigenen kunnen worden herkent door receptoreiwitten op lymfocyten en macrofagen.

Macrofagen

Macrofaag + gebonden antigeen aan zijn receptoreiwitten= antigeen presenterende cel (APC).

De APC's komen via lymfestelsel lymfocyten tegen die zich daardoor gaan delen.

APC

Je hebt miljoenen verschillende T & B lymfocyten, elk met eigen receptoren die matchen met antigenen van specifieke ziekteverwekkers.

Een APC zoekt een matchende t/b cel. Dit duurt een poosje.

T-cellen: cellulaire afweer

Na match met APC gaan T cellen zich delen.

Er ontstaan 2 type dochtercellen: T-helpercellen en cytotoxische T-cellen. T-helpercellen produceren stoffen die de ontwikkeling van Cytotoxische T-cellen bevordert & activeren B-cellen.

T-cellen: cellulaire afweer

Cytotixische T-cellen ruimen geïnfecteerde cellen op. Deze kunnen ze herkennen omdat geïnfecteerde cellen het antigeen van de ziekteverwekker op hun celmembraan plaatsen. Doordat geïnfecteerde cellen doodgaan, kunnen de ziekteverwekkers niet meer voortplanten.

B-cellen

Geactiveerde B-cellen delen sterk en maken antistoffen tegen antigenen. Antistoffen zijn eiwitten.

Antistoffen

Door antigeen-antistofcomplex kan de ziekteverwekker geen cellen meer infecteren of kan de cel uit elkaar vallen.

Daarna fagocytose door macrofagen.

Immuniteit.

Een deel van de geactiveerde  B en T-cellen wordt geheugencel.

Geheugencellen zijn langlevende cellen en kunnen bij de volgende infectie van dezelfde ziekteverwekker snel ontwikkelen tot T/B lymfocyt zodat afweer sneller gaat. Hierdoor word je niet meer ziek van deze ziekteverwekker en ben je dus immuun.

Allergie

Je reageert dan op antigenen van onschadelijke stoffen. Als reactie hierop produceren mestcellen histamine wat zorgt voor klachten als jeuk/loopneus etc.

Maken

21-27