Module werknemerschap_ Les 2_ Ethiek

• Ethiek
• MBO
• Studiejaar 1

Ethiek

Ethische dilemma's

Programma

Aanwezigheid

Leerdoelen 

Terugblik vorige les

Professionale autonomie

Ethisch handelen

Aan de slag 

Afronding + huiswerk

Leerdoelen van de les

Herken je waarden en normen in een case

Weet je wat een beroepscode is

Kun je uitleggen op welke drie niveaus je ethisch kan handelen

Terugblik vorige les

Wat betekent waarden als we het over normen en waarden hebben?

1. Zaken die belangrijk zijn.
2. Opvatting over wenselijk gedrag.
3. De kosten voor een bepaald product.
4. Opstaan voor ouderen.

Je hoort vaak over normen en waarden.
Wat zijn NORMEN?

1. Regels die de regering heeft bedacht.
2. Ongeschreven regels over hoe je jezelf hoort te gedragen.
3. Dingen die je belangrijk vindt als persoon of als groep.
4. Dingen die je in je leven een keer gedaan moet hebben.

Wanneer je een waarde belangrijker vindt dan een andere waarde, dan heb je:

1. een probleem
2. Niets aan de hand
3. een ethisch dilemma

Wat is een ethisch dilemma?

1. Een situatie waarbij iemand verschillende keuzes tot handelen heeft die altijd verschillende waarden bevat.
2. Een situatie waarbij onwenselijke situaties zorgen voor verschillende meningen.
3. Een situatie waarbij iemand een andere mening heeft waardoor er een ruzie ontstaat.
4. Een situatie waarbij iemand maar één keuze tot handelen had, met een onderliggende waarde.

Wat is een beroepscode?

1. Eigenschappen en gedrag waarover iemand dient te beschikken om zijn beroep goed uit te oefenen
2. Een leidraad waarin staat waar de beroepsgroep voor staat en welke waarden en gedragsregels zij in hun beroepsbeoefening belangrijk vinden
3. Het geheel van waarden en normen die een beroepsbeoefenaar helpen te bepalen wat hij wel en niet moet doen
4. Beroepshoudingsaspect dat duidt op betrouwbaarheid van binnenuit

Professionele autonomie 

Wat is dat?

Professionele autonomie

Professionele autonomie is het zorgvuldig en verantwoord omgaan . Je weegt steeds weer bewust af: hoe blijf ik binnen de kaders én sluit ik aan bij wat de situatie vraagt? Je keuzes daarbij moet je kunnen verantwoorden aan:

- jezelf

- de cliënt

- collega's

- de organisatie

 - de samenleving.

Ethisch handelen

Ethisch handelen betekent dat je niet alleen je werk goed doet, maar in je werk ook het goede doet!

3 niveaus:

microniveau: bij jezelf

mesoniveau: in kleinere groepen

macroniveau: op samenlevingsniveau.

Microniveau - bij jezelf

Op microniveau gaat het om je eigen waarden en normen. Om het luisteren naar je geweten, naar je hart. 

Stel dat een cliënt vertelt een eind te willen maken aan zijn leven. Of abortus wil plegen. Of weg wil gaan bij zijn kinderen. Of jou een hand wil geven terwijl dat strijdig is met de religieuze voorschriften die je wilt volgen. 

Er zijn allerlei situaties waarin je als begeleider in een persoonlijk gewetensconflict kunt komen. De vraag is dan, hoe ga je daarmee om? Houd je vast aan je eigen behoeften, normen en waarden of ga je mee in wat de cliënt van je vraagt?

Op mesoniveau - in kleine groepen

Op mesoniveau gaat het om de waarden en normen in groepen zoals je familie, collega's of de organisatie. 

 Stel dat je op een afdeling werkt waar maar heel weinig aandacht aan de cliënten wordt gegeven. De sociale norm is om papierwerk te doen en met elkaar te praten, en maar minimaal aandacht te geven aan de cliënten. Op een dag vraagt een cliënt of je tijd hebt voor een wandeling. Misschien zou je dat best fijn vinden om te doen! Maar wat als je collega's het raar vinden? Zij doen zoiets tenslotte ook niet. De vraag is dan of je trouw bent aan wat je zelf goed vindt om te doen, of je aanpast aan de sociale norm. De vraag is dan, naar wie luister je, aan wie pas je je aan? Soms lukt het om er samen uit te komen en een oplossing te vinden die voor alle partijen goed is. Maar misschien niet altijd.

Op macroniveau - de samenleving

Op macroniveau gaat het om de waarden en normen in de samenleving. Een voorbeeld is wanneer je werkt met mensen aan de rand van de samenleving. Zoals mensen zonder vaste woon- en verblijfplaats. Zij kunnen vaak niet de sociale regels volgen die in de rest van de samenleving normaal (de norm) zijn. Is het dan goed om hen te helpen zich zo veel mogelijk aan te passen, of juist om hun keuze te respecteren? Misschien wordt die persoon daar gelukkiger van maar misschien ook niet. Het meedoen in de samenleving ondersteunen is een van de doelen van maatschappelijke zorg. Maar autonomie is ook een belangrijke kernwaarde. In hoeverre zou je de vrijheid om anders te zijn juist moeten respecteren?

Belangrijk voor de eindopdracht - onderdeel 3 Ethiek

Geef in eigen woorden aan op welke 3 niveaus we kijken bij een ethisch dilemma. Leg uit wat deze 3 niveaus inhouden. 

Aan de slag 

Boek: Professional Maatschappelijke zorg

Thema 10: Omgaan met dilemma's

Hoofdstuk 4: Weten en begrijpen 

Opdracht 5

+

Boek: Professional Maatschappelijke zorg

Thema 10: Omgaan met dilemma's

Hoofdstuk 5 Analyseren en toepassen

Opdracht 6 en opdracht 7

Afronding en huiswerk

Huiswerk: 

Opgegeven opdrachten ( 5, 6 en 7)

Lezen: 

Boek: Professional Maatschappelijke zorg

Thema 10: Omgaan met dilemma's

10.5 onderzoeken beroepshouding + 

10.6 Verdieping in de praktijk