Domein H

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Examentraining

Domein H 

theorie herhalen

samen oefenen

zelf examenopgave oefenen

Productiefactoren

4 productiefactoren en hun beloning

• Natuur  > Pacht
• Arbeid > Loon
• Kapitaal > Rente
• Ondernemerschap > Winst

Toegevoegde waarde

f

Omzet  - Inkoop  (grondstoffen)  = toegevoegde waarde

BBP / BBI berekenen

        

of       = C + B + S

Economische kringloop 

Formules

• Y = C + B + S
  
• Y = C + I + O + E - M
  
• C + B + S = C + I + O + E - M
  
• B + S = I + O + E - M
  
• ook wel (S - I) + (B - O) = (E - M)

(S-I) + (B-O) = (E-M)

(S-I) = Particulier spaarsaldo

(S-I) + (B-O) = Nationaal spaarsaldo

(E-M) = Saldo lopende rekening = Nationaal spaarsaldo

Betalingsbalans

De geldstromen m.b.t. de handel staan op de betalingsbalans.

Ook andere geldstromen van en naar het buitenland (bijvoorbeeld beleggingen) staan op de betalingsbalans.

Lopende rekening

kapitaalrekening 

- internationale beleggingen 

- internationale krediet verlening 

- directe investeringen buitenland

Andere manieren van het meten van Welvaart

1. Groen BBP =  BBP -  geschatte schade aan het milieu 

                           + geschatte waarde van verbetering aan milieu

2. Human Development Index (HDI)

Hier wordt gekeken naar:

Het BBP + volksgezondheid (m.n. levensverwachting) 

+  niveau van scholing

3. Index voor geluk (World Happiness Index door de VN)

In 2020 stond Finland op 1 en Nederland op 6.

Gaat om o.a. om keuzevrijheid, bbp, sociale voorzieningen, levensverwachting

Economische groei

Oorzaken economische groei

Economische groei ontstaat wanneer de toegevoegde waarde van een land stijgt. Dit gebeurt als kwaliteit en / of kwantiteit van de productiefactoren stijgt. 

BV: meer kapitaalgoederen, meer bevolking; verbetering kapitaalgoederen, beter onderwijs, groei arbeidsproductiviteit

Product- en procesinnovatie

Productinnovatie Het invoeren van nieuwe of vernieuwde producten

Procesinnovatie 

het vernieuwen van het productieproces

Exportquote en importquote

Hoe hoger exportquote + importquote, hoe meer open de economie is

Protectiemaatregelen (protectionisme of handelsbelemmeringen) 

Argumenten protectionistische maatregelen

Infant industry-argument

Bescherming strategische sectoren

Werkgelegenheid

Antidumpingsargument

Sociale of milieuredenen

Belastingstelsels 

• Proportioneel belastingstelsel
• Progressief belastingstelsel
• Degressief belastingstelsel 

Nivellering

Door een progressief belastingstelsel is er sprake van nivellering

Dit betekent dat de inkomensverschillen relatief kleiner worden

Heffingstarief (belastingdruk)

Bruto inkomen € 84.000

Inkomensheffing € 28.459

Gemiddelde heffingstarief = inkomensheffing / bruto inkomen x 100%

                                                         = € 27.965 / € 84.000 x 100% = 33,3% 

Marginale heffingstarief = 49,5%

schema loonheffing uitrekenen

Stap 1: Belastbaar inkomen uitrekenen:

               Bruto inkomen  + bijtellingen -aftrekposten= belastbaar inkomen

Het belastbaar inkomen is het inkomen waarover je belasting/inkomensheffing moet betalen

Stap 2: het schijvensysteem toepassen

Stap 3: de heffingskorting(en) er af halen.

Belastingschijven

Wat is ongelijkheid?

We hebben het over economische ongelijkheid. Twee soorten:

1. Inkomensongelijkheid (hoeveel je verdient)
   
2. Vermogensongelijkheid (hoeveel er op je bank staat)

Lorenzcurve

De Lorenzcurve geeft inkomensongelijkheid aan.

Arbeidsmarkt

Hoe werkt de arbeidsmarkt? 

Beroepsbevolking

• mensen die kunnen & willen werken = beroepsbevolking
• 1. iedereen die nu al werkt; 
• 2. werklozen horen ook bij beroepsbevolking

Conjuncturele en Structurele Werkloosheid 

conjuncturele werkloosheid: werkloosheid die ontstaat door onderbesteding.

structurele werkloosheid: werkloosheid die wordt bepaald door de aanbodfactoren. ( kwantitatieve werkloosheid, kwalitatieve werkloosheid, frictiewerkloosheid, seizoenswerkloosheid)

CAO

CAO = 

collectieve arbeidsovereenkomst

Samen oefenen

1.Bereken de waarde van de uitvoer van dit land in 2020 in miljarden euro’s. Gebruik daarbij ook de eerdere gegevens bij deze opgave.

2. Bereken welk indexcijfer er op de plaats van de letter a in de kolom van 2020 moet staan.

3. Bereken welk indexcijfer er op de plaats van de letter b in de kolom van 2022 moet staan.

Oplossing

1. De uitvoer in 2022 bedraagt € 85,1 miljard. Daarbij hoort het indexcijfer 130.

In 2020 was het indexcijfer 156.

De waarde van de uitvoer in 2020 = (85,1 miljard/130) × 156 = € 102,1 miljard.

2. Index volume = (waarde-index/prijsindex) × 100. Index volume = 156 / 133 × 100 = 117,3.

3. Waarde-index = (volume-index × prijsindex)/100 = (123 × 98) / 100 = 120,5.

2022

                             Waardeindex

Volumeindex = -----------------    x 100

                                 prijsindex

Samen oefenen

Persoon A heeft een salaris van € 60.000. Persoon B 90.000. Verder gelden dezelfde gegevens.

De WOZ-waarde van de eigen woning bedraagt € 300.000.

Eigen woning waarde forfait is 0,6% van de woz, Er zijn twee heffingskortingen: een algemene heffingskorting van € 2.711 een arbeidskorting van € 3.595

De hypotheek voor de eigen woning bedraagt € 290.000 tegen 3,1% rente.

1. bereken belastbaar inkomen

2. bereken te betalen inkomstenbelasting

3. bereken gemiddelde heffingstarief

Antwoord

60.000 + (300.000x0,6%) - (290.000x3,1%)=52810

90.000  + (300.000x0,6%) - (290.000x3,1%)= 82810

52810 x 37,35% = 19724; 19724 - 2711-3595 = 13418

68508 x 37,35% + (82810-68508)x 49,5% = 32667,23; 32667,23-2711-3595 = 26361,23

13418/60.000 x 100 = 22,36%

26361/90000x100=29,3%

Opgaves maken

Crisis en inkomen

Opgaves maken

Meer vrijhandel, meer groei

Crisis en inkomen