Samengestelde zinnen

• NT2
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Nederlands 

Zinnen

Hoofdzinnen 

onderwerp - persoonsvorm. - wanneer - wat/hoe - waar -  2de werkwoord

    

wie/wat= het onderwerp
eerste werkwoord  = persoonsvorm

In een hoofdzin staan het onderwerp en  de persoonsvorm altijd naast elkaar. 

Hoe weet je of een werkwoord de pv is?

Bijzinnen

• Tussen de persoonsvorm en het onderwerp staan andere zinsdelen 
• De persoonsvorm staat vaak achter in de bijzin of net voor het tweede werkwoord.

Voorbeeld:

Olha gaat naar huis, omdat ze ziek is. 

Inversie

Soms begint de zin met de tijd of met de pv/ een werkwoord. Dan schrijf je inversie. Kijk naar de voorbeelden:

- Ik koop morgen een broek in de stad.
- Morgen koop ik een broek in de stad.

- Ik leer elke dag Nederlands op school.
- Elke dag leer ik Nederlands op school.

.

Tijd (of plaats)

De rest staat na het eerste werkwoord. Het kan een tijd of een plaats zijn. De tijd staat vaak voor de plaats. 

1. Mijn zoon woont in Den Haag.
2. Ik woon al 18 jaar in dit huis. 

3. Mijn moeder woont pas twee jaar in Nederland.
4. Mijn vriend gaat volgende maand in Rotterdam wonen. 

De rest: wie of wat

De rest kan dus tijd of plaats zijn. Maar het kan ook wat of hoe zijn. Kijk naar de voorbeelden:

Ik koop morgen een broek in de stad.

Ik ga elke dag met de fiets naar school.

Khalid fietst vaak naar school.

Wat is de PV/ werkwoord?

1. Khalid
2. fietst
3. vaak
4. naar school

Julia verhuist in mei naar Hengelo.

Wat is: in mei?

1. de tijd
2. de plaats
3. het werkwoord
4. het onderwerp

Ik ga vanavond naar een restaurant.

Wat is: naar een restaurant?

1. het werkwoord
2. de tijd
3. wie of wat
4. de plaats

Samengestelde zinnen

Hebben meerdere persoonsvormen en kunnen bestaan uit:

• Hoofdzin + Hoofdzin
• Hoofdzin + Bijzin
• Bijzin + Hoofdzin

Voorbeelden van samengestelde zinnen:

Ik ga naar huis, want ik ben ziek. 

Ik ga naar huis, omdat ik ziek ben 

Omdat ik ziek ben, ga ik naar huis 

omdat/want = ?

Voorbeelden van samengestelde zinnen:

Ik ga slapen, want ik ben moe.

Mijn fiets is gestolen, dus ik moet met de bus naar huis.

Ik ga dit weekend naar Amsterdam of ik blijf hier.

Ik leer Nederlands, maar ik leer ook andere talen.

Hij gaat vanavond naar het concert en hij gaat uit eten.

Ik ga buitenspelen als het mooi weer is.

Olha eet een appel, omdat ze honger heeft.

Wat is de hoofdzin? Schrijf die op.
Ik ga slapen, omdat ik moe ben.

Wat is het voegwoord? Schrijf die op.
Mijn fiets is gestolen, dus ik moet met de bus naar huis.

Wat is de bijzin? Schrijf die op.

Ik ga buitenspelen als het mooi weer is.

Olha eet een appel, omdat ze honger heeft.

Verander de bijzin in een hoofdzin.

Is dit een samengestelde zin?

'Ik ben moe en ik heb geen zin om te gaan trainen.'

1. nee
2. ja

Verander tijd: 'Ik was moe en had geen zin om te gaan trainen'.

'Ben' en 'heb' veranderen, dus 2 persoonsvormen, dus samengestelde zin. 

Merk op dat in allebei de zinnen het onderwerp naast de persoonsvorm staat. Het zijn dus allebei hoofdzinnen. 

Is dit een samengestelde zin?

'Petra wil graag met haar moeder winkelen'

1. ja
2. nee

Hoofdzin of bijzin?

'Ik ga morgen naar de kapper.'

1. Hoofdzin
2. Bijzin

Het onderwerp (ik) staat naast de persoonsvorm (ga).

Hoofdzin of bijzin?

'... als ik mijn fiets heb gemaakt.'

1. Hoofdzin
2. Bijzin

Het onderwerp (ik) staat niet naast de persoonsvorm (kan).

Welke combinaties zijn dus mogelijk?

1. Hoofdzin + Hoofdzin

2. Hoofdzin + bijzin

3. Bijzin + hoofdzin

Conclusie:

Een samengestelde zin heeft altijd 1 hoofdzin. Het andere deel kan een bijzin óf nog een hoofdzin zijn.

Welke combinatie heeft deze samengestelde zin?
- Ik ga naar de stad en ik koop een nieuwe tas.

Welke combinatie heeft deze samengestelde zin?
- Of de mooiste tas afgeprijsd is, moet ik nog gaan onderzoeken.

Welke combinatie heeft deze samengestelde zin?
- Ik heb al online gezocht naar een tas, maar ik heb geen tas gevonden.
hoofdzin+hoofdzin/ hoofdzin+bijzin/ bijzin+hoofdzin

wordwall.net