2.3 Burgers aan de macht 2023

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Burgers aan de macht

paragraaf 2.3

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe de Republiek werd bestuurd en wat daar bijzonder aan was.
  

• Je kunt aan de hand van een voorbeeld uitleggen dat de stadhouder en de regenten soms verschillende belangen hadden.

• Je kunt aangeven hoe de Gouden Eeuw tot een einde kwam.

Republiek was uniek in Europa

1. Geen koning, maar in handen van een kleine groep rijke mannen: regenten

2. Geen centraal bestuur, maar 7 gewesten met een eigen bestuur.

Bestuur van de Republiek

• Republiek werd bestuurd door klein groepje regenten: rijke man die vaak rijk was geworden door handel. 
• Nieuwe regenten werden benoemd door andere regenten
• Zo werd gezorgd dat de macht regenten altijd bij een kleine groep rijke

mannen bleef.

Een onafhankelijk bestuur (1)

• 1588 Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. 
• Elk gewest had eigen wetten en rechtspraak. 
  
  
• De enige reden voor samenwerking was het behoud van eigen privileges.
  

Een onafhankelijk bestuur (2)

• Grote beslissingen, zoals oorlog en buitenlandse zaken, werden beslist door de Staten-Generaal. 
• (een vergadering waar afgevaardigden uit alle gewesten bijeen kwamen). 
  
  
• Stadhouder voerde het leger van de Republiek aan.

Aan de slag

Leer éérst de tekst van 2.3 goed door!

Maak daarna P3 3-4-5-6-7-9-10

De raadspensionaris en stadhouder

De twee belangrijkste regenten waren de raadspensionaris en de stadhouder.

• Raadspensionaris: de hoogste ambtenaar van het gewest Holland
• Stadhouder: de legeraanvoerder (en altijd iemand die familie was van   Willem van Oranje)

Johan van Oldenbarnevelt vs.

Johan de Witt vs.

Maurits van Oranje

Willem III

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe de Republiek werd bestuurd en wat daar bijzonder aan was.
  

• Je kunt aan de hand van een voorbeeld uitleggen dat de stadhouder en de regenten soms verschillende belangen hadden.

• Je kunt aangeven hoe de Gouden Eeuw tot een einde kwam.

Het einde van de Gouden Eeuw

In 1672 brak met het Rampjaar het einde van de Gouden Eeuw aan. 

Oorzaken:

1. Engeland wilde de handel op zee overnemen van de Republiek en verklaarde de oorlog op zee
2. De Franse koning wilde zijn grondgebied uitbreiden
3. De Duitse steden Munster en Keulen vielen aan door een samenwerkingsverbond met Frankrijk

                                                                                 Redeloos, radeloos, reddeloos

een gebied dat zichzelf bestuurt

aanvoerder van het leger van de Republiek

hier kwamen bestuurders samen om beslissingen te maken op landsniveau

manier van nieuwe leden benoemen voor het bestuur van de Republiek

hoogste ambtenaar van het gewest Holland en daarmee de hele Republiek

een bestuurder van een stad of gewest in de Republiek

Staten-Generaal

raadspensionaris

regent

gewesten

coöptatie

stadhouder

Aan de slag

Af: P3 7 t/m 13