H5.4 Deel 1 het ontstaan van staten

5.4 Het ontstaan van staten

Planning

• Vorige week... 
• Lesdoelen
• Uitleg 
• Opdrachten maken 

beantwoord voor jezelf de vragen en controleer je antwoord met de powerpoint van vorige week

• Wie zijn er te zien op de afbeelding?
• Wat was de taak van deze mensen?
• Wat is een gilde? 
• Hoe werkt het drieslagstelsel?

Lesdoelen

• Je kan 2 gevolgen noemen van de opkomst van de geldeconomie voor het bestuur.
• Je kan een definitie noemen van huurleger.
• Je kan benoemen waarom de paus en de vorsten conflict hadden met elkaar. 
• Je kan benoemen wat de afspraken waren nadat het conflict was opgelost in 1122.

Vorsten, ambtenaren en huurlegrs

• In de late Middeleeuwen --> geldeconomie. 
• Voor vorsten had dit voor en nadelen: 
• Voordeel:Door belasting profiteren van de rijkdom steden + boeren betalen pacht in geld --> zo had vorst steeds meer geld.
• Nadeel: ze hadden weinig te zeggen in de steden, 

Vorsten, ambtenaren en huurlegrs

• Geldeconomie had 2 gevolgen voor het bestuur (de vorst):
• 1. Met het geld kon de vorst ambtenaren in dienst nemen. Ze kregen een salaris en waren daardoor trouw aan de vorst. Dit werkte beter dan de leenmannen --> Leenmannen hadden stukje land waar ze de baas waren, hierdoor machtiger en minder trouw aan vorst. 

Vorsten, ambtenaren en huurlegrs

• Geldeconomie had 2 gevolgen voor het bestuur (de vorst):
  
• 2. Oorlog voeren met behulp van huurleger 
• Huurleger = Leger van soldaten die een vorst of edelman kan inhuren om voor zich te laten vechten.
• Voor de oorlogvoering hadden koniningen hun eigenwijze leenmannen dus niet meer nodig. 

Vorsten, ambtenaren en huurlegrs

Door dit alles bij elkaar nam de macht van de adel af, terwijl die van de vorst groter werd.

Ruzie tussen paus en vorst

• Paus = leider katholieke kerk
• Vorst = leider van een land 

• Vorst had eerder al geprobeerd om zelf meer macht te krijgen en macht weg te nemen bij de leenmannen. Hoe?
• Bisschoppen aanwijzen/benoemen als leenman. Bischop mocht geen kinderen krijgen --> dus geen opvolger --> land terug naar vorst

Ruzie tussen paus en vorst

• Paus vond het niet oke dat de vorst bischoppen kon benoemen. 
• Dat zou alleen de leider van de kerk mogen doen, volgens de paus. 
• In de 11e eeuw (1000 - 1100) leidde dit tot een grote ruzie tussen de paus en vorsten

Ruzie tussen paus en vorst

• Ruzie in 1122 opgelost. 
• Nieuwe afspraken:
• Alleen de paus mag bisschoppen benoemen
• Scheiding tussen besturen land en besturen kerk
• Paus mocht zich alleen met besturen kerk bemoeien.

• Toch bleven in de middeleeuwen geloofszaken en bestuur nog vaak door elkaar lopen.

Opdrachten maken

• Maak opdracht 1 t/m 7

Beantwoord voor jezelf de volgende vragen, controleer of het klopt met deze powerpoint

• Wat waren de 2 gevolgen van de geldeconomie?
• Wat is een huurleger?
• Waarom hadden de paus en vorsten een conflict?
• Wat waren 2 afspraken die de paus en vorst in 1122 maakte om het conflict op te lossen?