H5 §4 Het ontstaan van staten

H5 §3

De kerk in de late middeleeuwen

Welkom!

1HV

Leerdoel

• Je kunt de belangrijkste gevolgen noemen van de opkomst van de geldeconomie voor het bestuur.
• Je kunt uitleggen waarom de paus en vorsten in de late middeleeuwen een conflict hadden met elkaar.
• Je kunt beschrijven hoe vorsten probeerden centraal bestuur in te voeren.

Planning

• Terugblik en voorkennis
• Agrarisch-stedelijke samenleving
• Bestuur van steden
• Ruzie tussen Paus en Vorst
• Bourgondië
• Huiswerk
• Afsluiting

De agrarisch-stedelijke samenleving

Er veranderde veel door de komst van steden en een geldeconomie. 

Koningen hadden weinig macht in steden. 

Dit losten ze op op twee manieren:

 

2. boeren hun pacht in geld laten betalen. 

1. belasting heffen in steden 

Het bestuur in de steden

De komst van een geldeconomie had twee gevolgen voor het bestuur in steden:

1. Vorsten huurden ambtenaren in die hun hielpen bij het besturen van de stad. (Salaris van de koning, dus gehoorzamer dan leenmannen)
2. Vorsten konden oorlog voeren met een huurleger. (Ook hier waren eigen leenmannen dus niet nodig)

Ruzie tussen paus en vorsten 

Vorsten en pausen hadden een conflict over wie bisschoppen mocht benoemen. 

Waarom wilden vorsten bisschoppen als bestuurders?

Bisschoppen mochten niet trouwen, dus kregen geen kinderen 

 → dus na hun dood kreeg de vorst zijn leen terug

Waarom wilde de paus dat niet?

Paus was de baas van de kerk, dus de baas van de bisschoppen.
Niet de vorst!

Ruzie tussen paus en vorsten 

11e eeuw: Grote ruzie tussen Duitse keizer en de Paus.

Pas 1122 vrede: Besloten dat alleen Paus bisschoppen benoemd

Ook strikte scheiding tussen bestuur van de kerk en het land

- Paus enkel bemoeien met kerkelijke zaken

- Keizer enkel met het landsbestuur

- *Toch vaak door elkaar

Oftewel...

Vroege middeleeuwen	Late middeleeuwen
Vorsten reisden rond	Vorsten besturen vanuit 1 plaats (centralisatie) Er ontstaan staten met grenzen
Overal andere wetten en regels	Overal dezelfde wetten en belastingen (staatsvorming)
= LEENSTELSEL	= Centraal bestuur

Huiswerk

Zelfstandig werken

§3 opdracht 2 t/m 8, 11, 12

VWO 1, 10

Schriftelijk leren

HW controleren op steekproef!