Poëzie klas 2 les 2-2024

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

Hoe zou jij poëzie omschrijven?

Wat vind je van poezie en weet je er iets van of lees je het weleens?

Waaraan herken je een gedicht?

Wat is een gedicht?

- Eén gebeurtenis, moment of gevoel                - Beeldspraak

- Nadenken over de betekenis                               - Geen hoofdletters

- Veel wit                                                                              of leestekens

- Verdeeld in versregels

- Een groepje regels noem je een strofe

- Rijm

- Een gedicht heeft ritme

Een beeldsonnet

Instagram/TikTok poëzie

Waar vind je poëzie vaak?

Een nieuwe plek voor poëzie:

Instagram of TikTok.

Filmpje tiktok

Stiftgedicht

Slam Poetry

Naast visuele poëzie is er ook muzikale poëzie. 

• Het is een vorm van poëzie die al eeuwen bestaat.
• Gedichten voordragen waarbij ritme en klank minstens even belangrijk zijn als de vorm.

Dichters nemen het tegen elkaar op,  zoals in een boksmatch, maar dan met woorden.  

Flarfgedicht 

Ritme en metrum

Het ritme van een gedicht ontstaat door de afwisseling van beklemtoonde en onbeklemtoonde lettergrepen. Een vast ritmepatroon noem je het metrum van een gedicht.

Elk metrum bestaat uit versvoeten.

Verschillende soorten rijm

Eindrijm

Beginrijm (alliteratie)

Assonantie

Verschillende soorten eindrijm:

1. Slagrijm 

2. Gepaard rijm

3. Gekruist rijm

4. Omarmend rijm

5. Gebroken rijm

6. Verspringend rijm

1. Slagrijm

Het rijmschema is een schematische weergave van de eindrijm in een gedicht. 

Gelijke letters zijn gelijke klanken.

AAAA

'Een mooie vrouw is langs me heen gegaan

Heel even bleef zij staan

Toen is zij weer haar gang gegaan

En trok zij een mooi jurkje aan'

2. Gepaard rijm

AABB

'Sint zat te denken

Wat hij jou zou kunnen schenken

Hoe hard hij ook dacht, hij wist het niet

En uiteindelijk vroeg hij het aan Piet'

Kan ook nog CCDD etc. 

3. Gekruist rijm

ABAB

'Uit twee mensen voortgebracht

't Lijkt zo'n simpel gegeven

Wat dieper erover nagedacht

Is het een wonder, zo'n nieuw leven'

4. Omarmend rijm

ABBA

'Albert Verwey, ik had u mij gedacht

Met ernstige oogen en te groote handen

Knutselend in uw kamer allerhande

Maskers en speelgoed waar ge zelf om lacht'

5. Gebroken rijm

Bij het gebroken rijm doorbreekt een nieuwe rijmklank de verwachte harmonie:

AACA

ABCB

ABAC

6. Verspringend rijm

ABCABC

'De wereld is te groot en oud voor dit

Spel van het jonge hart en het verdriet

Van 't avondgrauwen dringt onze oogen binnen

En als ik straks naast haar bij 't haardvuur zit

Zie ik door de vensters in een zwart gebied

En hoor de nachtwind gieren langs de tinnen'

Beginrijm (alliteratie)

De beklemtoonde beginklank van opeenvolgende woorden is hetzelfde: 

'Zachtjes zit hij aan zee'

'Denkend dat hij dingen moet doen'

'Bakker Bart'

Assonantie

Bij assonantie gaat het om klanken (klinkers) die steeds terugkeren.

'Raam en staan'

'Wil en stil'

METRUM

'In taaluitingen zit ritme. Ritme komt tot stand door afwisseling van meer of minder beklemtoonde lettergrepen. Als dat ritme een bepaalde regelmaat heeft, spreekt men van metrum.'

Aan de slag! 

Opdracht boekje

Maak zelf eens een flarfgedicht of een limerick.

 

Of ga je liever op zoek naar instapoëzie?