§5.3 Oplosbaarheid op microniveau.

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Oplosbaarheid op microniveau

leerdoelen

• Je leert over waterstofbruggen.

• Je leert het de structuur van carbonzuren.

• Je leert over hydratatie van zouten.

Wat weten jullie van de oplosbaarheid van stoffen?

Microniveau

• Of een stof oplost of niet kan je op microniveau al bepalen. 
• Water is namelijk op microniveau een heel bijzonder oplosmiddel, er lossen heel veel dingen in op: zouten, alkanolen, aminen en nog veel meer. 
• Iets wat nog meer bijzonder is aan water is het kookpunt. Op basis van de molecuulmassa en het dipoolmoment is dit veel te hoog.

Waterstofbruggen

De reden van het hoge kookpunt van water is de sterke polaire binding die gevormd wordt tussen de waterstofmoleculen en het zuurstofmolecuul. 

De relatief grote delta+ lading van de H trekken aan de grote delta- lading van de O.

Waterstofbruggen

• Waterstofbruggen is een opvallend sterke binding in de scheikunde. Deze binding is niet alleen maar tussen H en O maar kan ook gevormd worden tussen NH3 en H2O in een ammoniak oplossing. Ook bij een HF molecuul.
• De eigenschappen van een stof kunnen deels verklaard worden door de waterstofbruggen. 

Oplosbaarheid van vaste stoffen

Water is niet alleen een geschikt oplosmiddel voor vloeistoffen maar ook voor vaste stoffen.

Glucose is een voorbeeld van een vaste stof die goed oplost in water. 

Glucose heeft een kristalrooster in vaste staat, als het opgelost wordt dan laten de glucose moleculen in het rooster elkaar los. Ook het water laat elkaar los en gaat rond de glucose zitten. 

Een zout lost wel op in het polaire water, maar niet in wasbenzine (apolair).

Welk verband zie je hier?

Vloeistoffen mengen

Wat voor vaste stoffen geld, geld ook voor vloeistoffen.

Water en Ethanol mengen goed. Wat valt je op aan de structuur formule

Vloeistoffen mengen

De mate waarin de stof waterstofbruggen kan vormen is de maat van oplosbaarheid. 

In pentaan-1-ol komt er een OH groep voor, maar ook een grote groep CH2-CH3 moleculen. Er kunnen dus minder waterstofbruggen gevormd worden wat de oplosbaarheid verslechterd. 

Vloeistoffen mengen

Methaan en wasbenzine mengen ook goed.

Wat valt je op als je kijkt naar methaan en wasbenzine?

Carbonzuren

Carbonzuren zijn een groep in de chemie die vaak erg stinkt. Een vieze bijtende lucht komt van carbonzuren af. 

Deze groep heeft als kenmerk een carboxylgroep, aan het C atoom zit een OH groep en een dubbel gebonden O.

Leerdoelen

• Je leert over waterstofbruggen.

• Je leert het de structuur van carbonzuren.

• Je leert over hydratatie van zouten.

Noem 3 dingen die je hebt geleerd:

Noem een ding wat nog onduidelijk is.