1.2 Scheidingsmethoden

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

1.2 Scheidingsmethoden

Deze les

• Herhalen vorige les
• Uitleg H1.2
• Maken opgaven uit boek
• Controleren huiswerk
• Afsluiting en vooruitblik

Werkblad practicummaterialen

Soorten mengsels

Doelen

Na deze les:

• ken je 6 scheidingsmethoden:

• Bezinken en afschenken
• Filtreren/zeven
• Centrifugeren
• Extraheren
• Indampen
• Vriesdrogen

Dichtheid

• Dichtheid is een stofeigenschap.
• Geeft aan wat de massa is van een bepaald volume.
• Je kan dus niet zeggen: 1 kg = 1 L ! Dat geldt alleen (ongeveer) voor water.
• Dichtheid is meestal gegeven in kg/m3 of g/L.

Voorbeeld 1

Een blokje heeft een massa van 1,25 gram. Het volume van dit blokje is 2,5 mL. Bereken de dichtheid van dit blokje in g/L.

Antwoord

Dichtheid = massa / volume

Massa = 1,25 g

Volume = 2,5 mL = 0,0025 L

Dichtheid = 1,25 g / 0,0025 mL = 500 g/L

Voorbeeld 2

Een voorwerp heeft een massa van 12 gram. De dichtheid van dit voorwerp is 133 g/L. Bereken het volume van het voorwerp in mL.

Antwoord

Dichtheid = massa / volume

Volume = massa / dichtheid = 12 g / 133 g/L = 0,090 L = 90 mL 

Scheidingsmethoden

• De meeste stoffen die we kennen zijn mengsels.
• Mengsels kun je scheiden, zodat je de zuivere stoffen apart krijgt.
• Hiervoor zijn verschillende scheidingsmethoden.
• Scheidingsmethoden maken gebruik van de verschillende stofeigenschappen van de zuivere stoffen in mengsels.

Bezinken en afschenken

• Scheiden van vaste stof uit vloeistof (suspensie)
• Scheiden op basis van dichtheid
• Voorbeeld: theeblaadjes uit thee
• Nadeel: het duurt vrij lang. Soms is 

filtreren of centrifugeren sneller. 

Filtreren 

• Scheiden van suspensies
• Scheiden op basis van deeltjesgrootte
• Voorbeeld: zand uit slootwater 

Centrifugeren

• Scheiden van suspensies of emulsies
• Scheiden op basis van dichtheid
• Voorbeeld: bloedmonsters 

Extraheren

• Scheiden van mengsels van vaste stoffen
• Scheiden op basis van oplosbaarheid: sommige stoffen lossen op, andere stoffen niet
• Voorbeeld: koffie/thee zetten (kleur-, 

smaak-, geurstoffen lossen op, drap niet)

• Het oplosmiddel noem je het extractiemiddel.
• De stof die oplost noem je het extract.
• Stoffen die achterblijven noem je het residu.

Indampen

• Scheiden van opgeloste stof uit oplosmiddel
• Scheiden op basis van kookpunt: 1 stof verdampt veel eerder.
• Voorbeeld: zout uit zeewater

Vriesdrogen

• Scheiden van opgeloste stof uit water
• Scheiden op basis van kristallisatieproces: water kristalliseert veel sneller bij het vriesproces dan de opgeloste stof(fen).
• Voorbeeld: fruit vriesdrogen

Suiker uit de suikerbiet

1. Stukjes suikerbiet extraheren met heet water: suiker lost op.
   
2. Met filtreren wordt de suikeroplossing gescheiden van de rest van de suikerbiet.
   
3. De suikeroplossing wordt ingedampt: het water verdampt en de suiker blijft achter.

Aan de slag

• Lezen 1.2
• Maken vragen 12 t/m 15 en 17.

Volgende les

• Branderpracticum
  LEZEN Vaardigheid 3 (blz 220)
  MEENEMEN: haarelastiekje

• HW voor donderdag 8 sept: maken 12 t/m 15 en 17