Curriculair spinnenweb - Leerdoelen formuleren

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1-4

Leerdoelen formuleren

workshop voor docenten t.b.v. 
de blauwdrukdagen & de schrijversdagen
(ontwerpen en schrijven van lesmodules)

Petra Fisser
onderwijskundig adviseur
College voor Gezondheidszorg

Aan het eind van deze workshop...

• kan jij op basis van SMARTi-criteria
  student-gerichte leerdoelen formuleren
  voor de modules van het College voor Gezondheidszorg
  

Ik heb al ervaring met het maken van leerdoelen

ja, ik heb dat al vaak gedaan

ja, ik heb dat al wel eens eerder gedaan

nee, dit is de eerste keer

Leerdoelen op macro-niveau

• Beschrijven alle kennis, vaardigheden en houdingen die onderdeel uitmaken van de op landelijk niveau vastgelegde leerdoelen.
• De Kwalificatiedossiers!

Leerdoelen op meso-niveau

• Beschrijven wat studenten tijdens een schoolperiode aangeboden krijgen en wat ze moeten kennen en kunnen. 
• Zijn de doelen uit het kwalificatiedossier, aangevuld met eventuele schooleigen doelen. 
• Geven een beeld van de longitudinale (door de tijd) en horizontale (op een moment in de tijd) samenhang.
  
• De blauwdruk!

Leerdoelen op micro-niveau

• Beschrijven de kennis, vaardigheden en houdingen die studenten zich eigen maken gedurende een module, les, lessenreeks, project, etc.
• Leerdoelen op micro-niveau zijn gerelateerd aan de doelen op meso- en macro-niveau, maar worden door leraren (in samenspraak met leerlingen) zelf geformuleerd. 
  
• De modules en de lessen!

Een leerdoel

• beschrijft wat een student moet kennen of te kunnen aan het einde van een opleiding, module of les
• geeft aan met welke inhoud, op wat voor niveau en in welke context dit van de student verwacht wordt

Goed geformuleerde leerdoelen geven studenten en docenten richting;
ze bepalen de inhoud van het onderwijs en de bijbehorende toetsing
(of "checking")

Een leerdoel

• kan je op verschillende niveaus beschrijven: generiek of specifiek

voorbeeld: 

• generiek: Ik kan werken volgens een stappenplan dat nodig is voor een bepaalde
   handeling in een bepaalde situatie. 
• specifiek: Ik kan een brood bakken door het volgen van het recept, ik kan een baby in bad doen door een passend stappenplan te volgen.

Een leerdoel

• kan je op verschillende niveaus beschrijven: generiek of specifiek

voorbeeld: 

• generiek: Ik kan een informatieve tekst schrijven, afgestemd op publiek en context.
  
• specifiek: Ik kan een informatieve tekst voor mijn mede-studenten in het nieuwsbulletin op de
   schoolwebsite schrijven

Kijk in de blauwdruk, zoek een generiek doel en maak daar een specifiek doel van

Een leerdoel

is geen leeractiviteit!

• dus niet: de student oefent / bediscussieert / maakt
• maar wel: na deze les kan de student... na deze module weet de student...

is enkelvoudig!

• dus niet: na deze les kan de student een informatieve tekst schrijven, afgestemd op publiek en context, en daar via social media ruchtbaarheid aan geven (wel: in dit geval opsplitsen in 2 leerdoelen).

dus.. welk leerdoel zou je formuleren?

1. de student schrijft een nieuwsbericht voor de schoolkrant
2. de student kan een nieuwsbericht schrijven voor de schoolkrant
3. na deze les kan de student een nieuwsbericht schrijven voor de schoolkrant
4. na deze les schrijft de student een nieuwsbericht voor de schoolkrant

De functies van leerdoelen

• ze zijn de basis voor het ontwerp, invulling en uitvoering van het onderwijs
• ze geven houvast bij het ontwerp en de ontwikkeling van materialen en onderwijsactiviteiten
• ze geven een indicatie aan studenten van wat ze gaan leren en waarop ze beoordeeld worden
• ze geven inzicht in de ontwikkeling van studenten

Leerdoelen formuleren

Vooraf:

• bij het formuleren van goede leerdoelen is zowel de inhoud als de taal van belang;
• de leerdoelen moeten afgestemd zijn op de eindkwalificaties van de opleiding;
• door leerdoelen te formuleren vanuit het perspectief van de student geeft je hen de meeste houvast.

Leerdoelen formuleren

Stramien voor een leerdoel:

Je kunt handeling a verrichten met inhoud x in context y op niveau z. 

of

In context y verricht je handeling a met inhoud x in op niveau z.

Leerdoelen formuleren: handeling

• Een leerdoel bevat altijd een werkwoord dat de complexiteit van het leerdoel aangeeft.
• Het werkwoord moet dus aansluiten bij het niveau van de student.
• Je kan het beste een werkwoord gebruiken dat een waarneembare handeling omschrijft.

Leerdoelen formuleren: handeling

• Aan het begin van de opleiding kan je bijvoorbeeld werkwoorden gebruiken als benoemen, beschrijven, definiëren, (her)kennen en uitleggen.
• Is een student al verder, gebruik dan werkwoorden die bij dat niveau passen, zoals: adviseren, beoordelen, concluderen, maken, onderhandelen, opstellen, rapporteren, voorstel doen, enz. 

Leerdoelen: context, inhoud en niveau

Naast de handeling zijn er nog drie bepalingen nodig om de formulering concreet te maken:

• Context: Onder welke omstandigheden handelt de student?
  
• Inhoud: Waarover gaat de handeling? of Waarmee handelt de student?
  
• Niveau: Wat is de moeilijkheidsgraad? of Welke kwaliteitseisen worden eraan gesteld?

SMARTi-criteria

het leerdoel is 

• Specifiek: duidelijk en concreet
• Meetbaar: te toetsen is of de student het bereikt heeft
• Acceptabel: belangrijk en/of onderschreven, de student heeft er belang bij om het te behalen
• Realistisch: haalbaar en uitvoerbaar met de beschikbare middelen, tijd en voorzieningen
• Tijdgebonden: een duidelijk start- en eindpunt
• inspirerend: uitdagend en motiverend

hoe maak je een
leerdoel acceptabel?

hoe maak je een
leerdoel inspirerend?

Leerdoelen en het spinnenweb

• De visie op onderwijs staat centraal en is richtinggevend voor keuzes op alle draden.
  
• Leerdoelen hangen altijd samen met de andere componenten in het curriculair spinnenweb.

Wat is het belangrijkste dat je vandaag meeneemt in het maken van leerdoelen?

Aan de slag

Zelf formuleren van leerdoelen op basis van het kwalificatiedossier. Denk daarbij aan SMARTi en aan

• specifiek/generiek
  
• een leerdoel is geen leeractiviteit
  
• student-gericht taalgebruik
  

Het leerdoel van deze workshop is: Aan het eind van deze workshop kan jij op basis van SMARTi-criteria student-gerichte leerdoelen formuleren voor de modules van het College voor Gezondheidszorg.
Heb jij dit leerdoel behaald?

😒🙁😐🙂😃

Verantwoording

Deze workshop is opgebouwd op basis van de volgende bronnen:

- https://www.slo.nl/thema/meer/curriculumontwikkeling/

- https://www.slo.nl/thema/meer/formatief-evalueren/

- https://www.ru.nl/docenten/onderwijs/ontwerpen/leerdoelen/formuleer-leerdoelen/

deze presentatie mag worden (her)gebruikt onder vermelding van de auteur