2h wk 42 Tekstverbanden en signaalwoorden (1)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom 2h

Aan het einde van deze les:

- ... weet je wat tekstverbanden zijn

- ... kun je het chronologisch. concluderend, opsommend, tegenstellend en toelichtend verband herkennen in een tekst adhv bijbehorende signaalwoorden.

Wat gaan we vandaag doen?

• Uitleg tekstverbanden
• Oefenen in duo's
• Oefenen in het boek
• Afronden 

Tekstverbanden en signaalwoorden

Zet in de juiste volgorde (a-d)

Verwissel twee verschillende bankbiljetten

Een goochelaar verwisselt twee verschillende bankbiljetten op magische wijze van plaats. Jij kunt het ook leren.

a. Rol de bankbiljetten zo op, dat je het biljet van 5 euro nog een extra keertje kunt ronddraaien.
b. Rol ze ten slotte weer uit elkaar en kijk: nu ligt het biljet van 5 euro bovenaan, en dat 10 onderaan.

c. Eerst leg je de twee bankbiljetten op elkaar. Het biljet van 5 ligt onderaan, en dat van 10 bovenaan.

d. Daarna rol je de twee biljetten samen op. Maar let op! 

Zet in de juiste volgorde (a-d)

Verwissel twee verschillende bankbiljetten

Een goochelaar verwisselt twee verschillende bankbiljetten op magische wijze van plaats. Jij kunt het ook leren.

c. Eerst leg je de twee bankbiljetten op elkaar. Het biljet van 5 ligt onderaan, en dat van 10 bovenaan.

d. Daarna rol je de twee biljetten samen op. Maar let op! 

a. Rol de bankbiljetten zo op, dat je het biljet van 5 euro nog een extra keertje kunt ronddraaien.
b. Rol ze ten slotte weer uit elkaar en kijk: nu ligt het biljet van 5 euro bovenaan, en dat 10 onderaan.

Op welke woorden heb je gelet om dat te bepalen?

TEKSTVERBANDEN

Zorgen ervoor dat

woorden, zinnen en alinea's

met elkaar samenhangen.

ZONDER TEKSTVERBANDEN

Is je tekst niet zo stevig... 

TEKSTVERBANDEN

Zorgen ervoor dat

je de tekst

beter begrijpt, omdat ze structuur geven aan de tekst.

SIGNAALWOORDEN

Aan een

signaalwoord

zie je met

welk tekstverband

je te maken hebt.

Tegenstellend verband

Er worden tegenovergestelde zaken genoemd:

Zij heeft een nieuwe iPad, maar Jaap heeft een ander Samsung tablet.

Signaalwoorden: maar, tegenover, daarentegen, toch, echter, hoewel,  enz.

Chronologisch verband

Een chronologisch verband geeft de tijdsvolgorde van gebeurtenissen aan.

Vroeger hield ik nooit van wandelen, nu ben ik er dol op.

Signaalwoorden: Nu, straks, toen, morgen, daarna etc. 

Voorbeeld:

Opsommend verband

In een opsommend verband worden dingen achter elkaar opgenoemd.

Ik moet vandaag mijn huiswerk maken. Bovendien moet ik een uittreksel schrijven en ook nog mijn kamer opruimen." 

Signaalwoorden: ten eerste, bovendien, niet alleen, verder, (,) en, ook

Toelichtend verband

In een toelichtend verband wordt extra informatie gegeven bij een onderwerp, vaak in de vorm van een voorbeeld.

Ik ben gek op taarten, zoals appel- of perentaart.

Signaalwoorden: bijvoorbeeld, zo, als, zoals, denk aan, neem nou

Concluderend verband

In een concluderend verband wordt er een conclusie getrokken op basis van eerder gegeven informatie.

Al met al kunnen we stellen dat deze game echt een aanrader is.

Signaalwoorden: al met al, concluderend, daarom, dat houdt in, dus

Oefenen in duo's

Welk soort verband hebben de volgende zinnen? Kies uit: chronologisch, opsommend, tegenstellend, toelichtend, of concluderend.
Schrijf daarnaast het signaalwoord op. 

1. Mijn broertje wil graag een ijsje, een stuk taart, een glas cola en een stuk pizza. 

2. Hoewel Mara niet had geleerd voor haar toets, haalde ze toch een voldoende. 

3. Door al die extra kosten kan ik dus niet op vakantie dit jaar. 

4. Voordat Theo  besloot dokter te worden, zat hij in het leger. 

5. Ik had graag piloot willen worden, maar ik heb een flinke oogafwijking.

6. Niet iedereen houdt van lezen. Mijn buurman kijkt bijvoorbeeld liever films. 

Oefenen in duo's

Welk soort verband hebben de volgende zinnen? Kies uit: chronologisch, opsommend, tegenstellend, toelichtend, of concluderend.
Schrijf daarnaast het signaalwoord op. 

1. Mijn broertje wil graag een ijsje, een stuk taart, een glas cola en een stuk pizza. (opsommend)

2. Hoewel Mara niet had geleerd voor haar toets, haalde ze toch een voldoende. (tegenstellend)

3. Door al die extra kosten kan ik dus niet op vakantie dit jaar. (concluderend)

4. Voordat Theo  besloot dokter te worden, zat hij in het leger. (chronologisch)

5. Ik had graag piloot willen worden, maar ik heb een flinke oogafwijking. (tegenstellend)

6. Niet iedereen houdt van lezen. Mijn buurman kijkt bijvoorbeeld liever films. (toelichtend)

Aan de slag - Cursus 1 Meer dan Lezen

Wat: Paragraaf 2 Tekstverbanden (1) opdracht 1

Hoe: Zelfstandig

Nodig: boek, schrift, pen

Tijd: 10 min

Hulp: docent 

Geluid: heel zachtjes overleggen mag

Klaar: Lees in je boek of maak opdracht 2 

Na 10 minuten bespreken we opdracht 1

Wat heb je deze les geleerd?

Heb je nog een vraag over deze les?

Afronden

Aan het einde van deze les:

- ... weet je wat tekstverbanden zijn

- ... kun je het chronologisch. concluderend, opsommend, tegenstellend en toelichtend verband herkennen in een tekst adhv bijbehorende signaalwoorden.

OPSOMMEND VERBAND

- ook dots  geven een opsommend verband aan

- ook getallen geven een opsommend verband aan

Opsommend verband

• Signaalwoorden voor opsomming zijn:
• eerst
  
• dan
• daarna
• vervolgens
• tenslotte
• en, ook

Een tegenstelling

Woorden die elkaars tegenovergestelde zijn, noem je een tegenstelling.

Signaalwoorden als:

 echter, toch, maar, daarentegen en hoewel

helpen om een tegenstelling te vinden in de zin.

tegenstelling

Voorbeeld

Hoe zoek je een voorbeeld?

Als je de betekenis van een woord niet weet, kijk dan naar een voorbeeld.

Je vindt een voorbeeld door:

•  Signaalwoorden/verbindingswoorden die een voorbeeld aangeven: 

zoals, als, bijvoorbeeld en een voorbeeld van.

• Tussen haakjes, komma's of streepjes

Joris is gek op watersporten(kanoën, surfen)

• Na een dubbele punt vind je soms een voorbeeld.

In een orkest vind je veel blaasinstrumenten: trompet, hoorns, dwarsfluiten.

DOEL HS 4

- je kunt met behulp van signaalwoorden de tekstverbanden

tijdsvolgorde (chronologie),  oorzaak-gevolg en voorwaarde in een tekst herkennen en begrijpen

verbanden en signaalwoorden

In de volgende slides krijg je uitleg en voorbeelden over de tekstverbanden

• tijdsvolgorde (chronologie)
• oorzaak en gevolg
• voorwaarde

Welk tekstverband herken je?
Eerst zet je saldo op je ov-chipkaart, daarna activeer je de kaart en vervolgens kun je inchecken en naar je werk reizen.

1. tijdsvolgorde (chronologie)
2. oorzaak-gevolg
3. voorwaarde

Welke drie signaalwoorden voor tijdsvolgorde zie je in de zin:

Eerst zet je saldo op je ov-chipkaart, daarna activeer je de kaart en vervolgens kun je inchecken en naar je werk reizen.

Welk tekstverband herken je?

Doordat de brug open was, kwam Peter te laat op zijn werk.

1. tijdsvolgorde (chronologie)
2. oorzaak-gevolg
3. voorwaarde

Welk signaalwoord voor oorzaak-gevolg herken je in de zin:

Doordat de brug open was, kwam Peter te laat op zijn werk.

Wat is de oorzaak in de zin:

Doordat de brug open was, kwam Peter te laat op zijn werk.

Wat is het gevolg in de zin:

Doordat de brug open was, kwam Peter te laat op zijn werk.

Welk tekstverband herken je?

Als Samira een goed verslag schrijft, krijgt zij een hoog cijfer.

1. tijdsvolgorde (chronologie)
2. oorzaak-gevolg
3. voorwaarde

Welk signaalwoord voor volgorde herken je in de zin:

Als Samira een goed verslag schrijft, krijgt zij een hoog cijfer.

Oefenen in duo's

Welk soort verband hebben de volgende zinnen? Kies uit: chronologisch, opsommend, tegenstellend, toelichtend, voorwaardelijk of oorzakelijk.
Schrijf daarnaast het signaalwoord op. 

1. Mijn broertje wil graag een ijsje, een stuk taart, een glas cola en een stuk pizza. 

2. Hoewel Mara niet had geleerd voor haar toets, haalde ze toch een voldoende. 

3. Ten gevolge van het nare ongeluk, kon Jannie haar opleiding niet afmaken. 

4. Voordat Theo  besloot dokter te worden, zat hij in het leger. 

5. Doordat Celine drie keer in de Space Mountain ging werd zij heel misselijk. 

6. Niet iedereen houdt van lezen. Mijn buurman kijkt bijvoorbeeld liever films. 

7. Ik mag van mijn moeder mee naar dat feest, mits jouw oudere broer ook meegaat. 

8. Als ik flink ga sparen, dan heb ik straks genoeg geld om na mijn examens een jaar rond te kunnen reizen.

Exit Ticket:
1. Noem iets dat je deze les hebt geleerd?

Exit Ticket:
2. Welke vraag heb je nog en zou je volgende les graag het antwoord op willen?

3. Wat vond je goed gaan in deze les?

4. Wat kan er de volgende keer beter?

DOEL

- je kunt met behulp van signaalwoorden zes soorten tekstverbanden in een tekst herkennen en begrijpen

verbanden en signaalwoorden

Huiswerk

Maak Lezen HS 4 opdracht 2 tm 4

Bereid de presentatie voor

Volgende les:

Herhaling stof HS 1 tm 4 Lezen

Oefentoets