Moreel dilemma les 3

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2,4

Morele oordeelsvorming

Wat gaan we doen vandaag?

1. Terugblik op de lessen vorig jaar

2. Moreel Beraad

3. Aan de slag met een dilemma

4 Aan de slag met je eigen dilemma 

5. Afronden

Lesdoel

Aan het einde van de les kun je benoemen wat het verschil is tussen ethiek en moraal

Aan het einde van de les weten jullie hoe een moreel beraad werkt en kun je het op je eigen casus toepassen

Hoe zat het ook alweer:
Wat is moraal en wat is ethiek?

Moraal en Ethiek

'Moraal’ is het geheel van waarden en normen dat voor een persoon of een groep van belang is.

‘Ethiek’ is het systematisch nadenken over die moraal.  

Hoe zat het ook alweer wat is een moreel dilemma?

Moreel dilemma 

Wanneer er in een bepaalde situatie conflicterende waarden zijn, 

kun je te maken krijgen met een moreel dilemma. 

Het kiezen voor de ene waarde gaat dan ten koste van de andere waarde. 

Om te bepalen wat het juiste is om te doen maken we afwegingen tussen waarden. 

Om dat goed te doen is het van belang om de achterliggende waarden 

bij een dilemma in kaart te brengen. 

Vaak spelen er meerdere waarden op de achtergrond en worden deze door de betrokkenen verschillend gewogen.

Om die afweging te maken kun je gebruikmaken van een stappenplan.

Aan de slag met een dilemma (klassikaal)

We kiezen dilemma's uit de klas

We gaan verschillende stappen doorlopen.

Dit om het dilemma goed te kunnen bekijken aan alle kanten

1. Stap: Verkennen
2. Stap: Formuleren
3. Stap: Analyseren
4. Stap: Afwegen
5. Stap: Besluiten
6. Stap: Evalueren

Stap 1. Verkennen

Inventariseer de vragen en probeer daar een antwoord op te vinden. Het doel is een compleet beeld te krijgen van de situatie door het verzamelen van feiten.

Stap 2. Formuleren

Formuleer de morele vraag waar je aan het eind van het gesprek of denkproces een antwoord op wil hebben.

Stap 3. Analyseren

Breng in kaart wie er allemaal bij de situatie betrokken zijn.

 Wat ieders verantwoordelijkheden zijn en welke argumenten betrokkenen hebben. 

Dat is in de eerste plaats natuurlijk de patiënt, maar ook diens naasten, artsen en andere zorgverleners. 

Stap 4. Afwegen

Deze fase is het belangrijkste, hier maak je de afweging tussen de verschillende argumenten. 

Bij voorkeur gebeurt dit op een systematisch mogelijke manier

Stap 5. Besluiten

Aan het einde van het gesprek of denkproces neem je een besluit en maak je afspraken over hoe het besluit wordt uitgevoerd.

Ook bekijk je of en hoe je morele schade die 

eventueel uit het besluit voortvloeit, 

zo klein mogelijk kunt houden.

Stap 6. Evalueren

Na afloop evalueer je het denkproces en het gesprek.

Is alles en iedereen aan bod gekomen?

Zijn er nog verbeterpunten en hoe ga je hiermee verder? 

Casus: ingrijpen of vrijlaten?

Huiswerk 

Fase 1: de situatie en het dilemma.

 1. Wat is precies de situatie? Kies een situatie uit jouw praktijk waarbij je het gevoel had dat er een dilemma is.

 2. Wat zijn de ethische dilemma’s? En waarom en voor wie?

 3. Heb je voldoende feitenkennis? Is het dossier voldoende duidelijk en heb je duidelijk onderscheid gemaakt tussen feitelijke -, normatieve - en subjectieve beweringen?

Wat heb je geleerd
deze les?