Flex Staatsvorming & centralisatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

KA17

Staatsvorming = 

Centralisatie = 

Nationale staat

Nationale staat

• Een staat waarin de mensen het gevoel hebben dat ze een eenheid vormen.
  
• De bevolking heeft dezelfde taal, dezelfde cultuur, soms ook dezelfde godsdienst.
  

Frankrijk rond 1500

• Franse koning machtigste man van Franrijk
  
• Tienduizende huursoldaten
  
• Heft in zijn hele land belastingen
  
• Maakt wetten die geldig zijn in zijn hele land
  
• Regeert vanuit Parijs

Schema invullen

1. Bedenk of de staatsvorming goed of minder goed gelukt is

2. Maak een checklistje: welke elementen die horen bij een geslaagde staatsvorming had dit land wel en welke niet?

Elementen die horen bij staatsvorming

- een hoofdstad

- overal geldige wetten

- overal belasting heffen

- een parlement

- afspraken met de edelen of goede relatie met de edelen

- centrale rechtbank

- ambtenaren 

- huursoldaten

Feodaal Engeland

Willem de Veroveraar voert feodale stelsel in Engeland in
Maatregelen om machtig te blijven:
- Leenmannen kregen niet één groot stuk in leen maar kleine stukjes
- Willem hield de beste gebieden voor zichzelf
- Alle bezittingen van de adel werden opgeschreven in het Domesday Book (1086)
Gevolg: duidelijk wie de macht heeft 

Domesday Book

Centralisatie

Engelse koningen centraliseren hun land: bestuur vanuit één plek
Voorbeeld: centrale rekenkamer
Gevolg: adel en kerk verzetten zich tegen afname macht
Voorbeeld: Koning Jan Zonder Land
Ruzie met kerk: excommunicatie
Ruzie met adel: Magna Carta (1215)

Magna Carta

Duitsland centraliseert niet...

• Geen hoofdstad
  
• Duitse koningen noemen zich keizer en laten zich in Rome kronen
  
• Koningschap niet erfelijk
• Rijk wordt genoemd: Heilige Roomse Rijk

Het slechtste recept...

• Koningschap is niet erfelijk
  
• Na een dood wordt de opvolger gekozen door de edelen - keurvorsten genoemd-
  
• Zo blijft de koning afhankelijk van zijn edelen, hij moet populair blijven
  

De Nederlanden 

1430

• Meeste Nederlandse gewesten onder 1 vorst
• Filips van Bourgondie (of Filips de Goede)
• Begint met instellen centraal bestuur
• Hoofdstad Brussel
• In Gelderland centrale rechtbank
• Door huwelijk daarna deel van Habsburgse rijk (Spanje)

Een middeleeuwse miniatuur van Filips de Goede: een Bourgondische hertog die voor het eerst vertegenwoordigers van al zijn gewesten bij elkaar liet komen op een centrale plaats om daar gezamenlijk te vergaderen.
Leg uit dat deze bron zowel gebruikt kan worden om continuïteit als verandering ten opzichte van het feodale stelsel te illustreren.

Eindvraag: Noem 4 kenmerken van de centralisatie die de Franse koningen rond 1500 hadden doorgevoerd

Schema invullen

1. Bedenk of de staatsvorming goed of minder goed gelukt is

2. Maak een checklistje: welke elementen die horen bij een geslaagde staatsvorming had dit land wel en welke niet?

Elementen die horen bij staatsvorming

- een hoofdstad

- overal geldige wetten

- overal belasting heffen

- een parlement

- afspraken met de edelen of goede relatie met de edelen

- centrale rechtbank

- ambtenaren 

- huursoldaten