Basisstof 1: Indeling van de levende natuur

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 4

Basisstof 1: Indeling van de levende natuur

Wat gaan we doen?

• Begin thema 4: Evolutie
  
• Bespreken: Indeling van de levende natuur

Begin thema evolutie

• Evolutie is na 150 jaar nog steeds een erg beladen thema;
• Discussie voeren over evolutie vs. schepping levert niks op.
• Wel kan er een gesprek gevoerd worden vanuit nieuwsgierigheid.

Beweegredenen

• Doel: Leren verschillende typen overwegingen te verwoorden en serieus te nemen.
•  Elk argument is legitiem. We gaan niet overtuigen.
• Kies een kant: wel/geen aanhanger van evolutie en vanuit rationeel (hersenen) of vanuit geloof/gevoel (hart)

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik:

• Beschrijven aan de hand van welke kenmerken organismen worden ingedeeld;
• Beschrijven wat organische en anorganische stoffen zijn;
• De levende natuur indelen in drie domeinen.

Indeling van de levende natuur

• De aarde bestaat +/- 4,6 miljard (mld) jaar.
• 3,8 mld jaar geleden ontstonden de eerste eencellige levensvormen.
• 670 miljoen jaar geleden verschenen de eerste  meercelligen 

Organische stoffen

• Organische stoffen zijn meestal afkomstig van organismen en hebben grote, ingewikkeld gebouwde moleculen.
• Bestaan uit 1 of meer atomen C, H en O met daarbij vaak N, P of S.
• Bijvoorbeeld: Glucose (C₆H₁₂O₆)

Anorganische stoffen

• Anorganische stoffen komen in zowel levenloze als levende natuur voor.
• Bestaan uit kleine, eenvoudig gebouwde moleculen.
• Bijvoorbeeld CO, CO₂, H₂O, NaCl, O₂

Manier van voeden

• Autotrofe organismen zijn in staat om zelf hun voedingsstoffen te maken uit anorganische stoffen.
• Ze hebben dus geen andere organismen nodig voor hun voedsel.
• Heterotrofe organismen hebben andere organismen nodig die organische stoffen leveren.

Indeling van de levende natuur

• Door de ontwikkeling is er een enorme biodiversiteit.
• Om dit overzichtelijk in te delen is er een systeem ontwikkeld, wat onderverdeeld wordt in drie domeinen:
• Bacteriën
• Archaea
• Eukaryoten

Prokaryoten

Indeling van de levende natuur

De levende natuur wordt ingedeeld aan de hand van verschillende kenmerken

• Celwand
• Celkern
• Bladgroenkorrels
• Voedingswijze

Binaire naamgeving

• Soorten worden aangegeven met een wetenschappelijke naam.
• Dit gaat met behulp van binaire naamgeving.
• Elke soort heeft een geslachtsnaam en een soortaanduiding.
• Bijvoorbeeld bij Bellis perennis is bellis het geslacht, en perennis de soort.