P TM1.1 Zorg voor de gezondheid

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

M1W1

4

zorg voor de gezondheid

TM module 1

1 zorg voor gezondheid

LEERDOELEN...

• Je legt uit wat gezondheid is en hoe deze beïnvloed wordt
• Je noemt factoren die invloed hebben op draagkracht en draaglast
• Je legt uit hoe veranderingen in draagkracht en/of draaglast kunnen leiden tot decompensatie en ziekte
• Je legt uit hoe je met preventieve maatregelen gezondheid kan verbeteren

hoe gezond ben jij?

vul je eigen score in van 0 (slecht) tot 10 (uitstekend)

010

wat is gezondheid?

ALLES VERANDERDE...

Karin is van achter aangereden door een bestelbus terwijl ze voor het stoplicht stond. Eerst niets aan de hand, maar na een week begonnen toch de klachten te komen: hoofdpijn, nek en armen doen zeer, verlies van concentratie en slecht slapen.

Onderzoek wijst niets ernstigs uit. Diagnose whiplash. Ondertussen kan ze niet werken en weinig leuke dingen doen. Ze is somber en heeft huilbuien. Haar vriend heeft moeite met haar gedrag, het zet hun relatie op spanning.

Een jaar later gaat het gelukkig beter, maar is ze nog niet op het oude niveau. Inmiddels heeft ze ander en aangepast werk.

1.1 zorg voor gezondheid

welke impact heeft de whiplash op Karin?

• draagkracht is de kracht die een persoon heeft om moeilijke situaties aan te kunnen en niet ziek te worden

1.2

draagkracht/draaglast model

• draaglast zijn alle moeilijke prikkels, situaties en ziekten die op het pad van een persoon komen

1.2

draagkracht/draaglast model

wat bepaalt de draagkracht?

• aanleg

• alle erfelijke eigenschappen die een kind meekrijgt van beide ouders

1.2.1

draagkracht

wat bepaalt de draagkracht?

• conditie

• de lichamelijke en geestelijke toestand waarin iemand verkeert

1.2.1

draagkracht

wat bepaalt de draagkracht?

• geestelijke factoren

• veiligheid, geborgenheid
• vertrouwen
• weerbaar

1.2.1

draagkracht

wat bepaalt de draagkracht?

• maatschappelijke factoren

• opleiding en werk
• status
• leefomstandigheden
• sociaal netwerk

1.2.1

draagkracht

• invloeden van buitenaf (exogeen)
• invloeden van binnenuit (endogeen)
• het lichaam is constant op zoek naar evenwicht (homeostase)

1.2.2

draaglast

het lichaam zorgt voor homeostase via...

• hormonen
• bloedsomloop
• temperatuur regeling
• ademhaling
• uitscheiding

1.2.2

draaglast

het lichaam kan zelf kleine schommelingen opvangen, maar duurt de schommeling te lang of is deze te heftig, dan is deze opvang ontoereikend...

• dan is er sprake van decompensatie
• de draaglast overtreft de draagkracht

1.3

decompensatie

factoren die de gezondheid verbeteren zijn...

• gezonde voeding
• voldoende beweging
• voldoende kleding
• fysieke en mentale balans
• balans in rust en actief zijn

1.4 gezondheidsbevorderende factoren

preventie is het voorkomen van ziekte...

#1 preventie

primaire preventie richt zich bij gezonde personen op het voorkomen van ziekte

1.4 gezondheidsbevorderende factoren

wat doe jij om niet ziek te worden?

preventie is het voorkomen van ziekte...

#2 preventie

secundaire preventie richt zich bij mensen met risico op het opsporen en voorkomen van ziekte

1.4 gezondheidsbevorderende factoren

loop jij risico om ziek te worden?

denk aan familie, leefstijl, endogene factoren

preventie is het voorkomen van ziekte...

#3 preventie

tertiaire preventie richt zich bij zieke personen om de klachten niet te laten verergeren

1.4 gezondheidsbevorderende factoren

factoren die riskant zijn voor de gezondheid...

• slechte leefstijl (voeding, beweging, middelen)
• overmoedig en riskant gedrag
• therapie-ontrouw

1.5 gezondheidsbedreigende factoren

gezondheid hangt af van veel factoren

als één factor verstoord is, heeft dat invloed op andere factoren

1.6

verstoring van gezondheid

de levensverwachting

=

het aantal jaren dat een groep mensen te leven heeft

• bij geboorte
• bij kanker (5 jaar)

1.7

levensverwachting

de ziektelast

=

het aantal verloren jaren door vroegtijdige sterfte

+

het aantal jaren geleefd met  klachten

1.7

levensverwachting

leefstijl en endogene factoren maken dat het niet altijd te achterhalen is waar de oorzaak van klachten precies vandaan komt.

1.7

levensverwachting

in 2023 hebben deze aandoeningen de grootste ziektelast...

1. kanker
2. beroerte
3. hart en vaatziekte

1.7

levensverwachting