Ambiguïteit, vwo 3

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Ambiguïteit

Wat is ambiguïteit?

Als je een zin op meer manieren kan opvatten, dan noemen we die zin ambigu (=dubbelzinnig).

Het kan ontstaan door:

• homoniemen (woorden met dubbele betekenissen)
• dubbelzinnige woordgroepen
• meerdere ontledingsmogelijkheden
• onduidelijke verwijzingen

Voorbeeld 1: dubbelzinnige woordbetekenissen

Scapino, je loopt gewoon binnen. 

'Binnenlopen' kan betekenen 'betreden' 

of 'financieel succes boeken'.

Voorbeeld 2: dubbelzinnige woordgroepen

In de gang hangt een foto van Janet. 

Dit kan betekenen: 

1) de foto die Janet heeft gemaakt; 

2) de foto waarop Janet is afgebeeld; 

3) de foto waarvan Janet de eigenaar is.

Voorbeeld 3: meerdere ontledingsmogelijkheden

Pepijn geeft Alysa een cadeau. 

Deze zin kan je op twee manieren ontleden met aan:

1) Pepijn (ow) geeft aan Alysa (mv) een cadeau.

                          Pepijn geeft aan Alysa een cadeau. 

2) Alysa (ow) geeft aan Pepijn (lv) een cadeau. 

                          Aan Pepijn geeft Alaysa een cadeau. 

Voorbeeld 4: onduidelijke verwijzing

Dylan vroeg Igor en zijn vriendin mee naar het zwembad. 

Het woord 'zijn' verwijst onduidelijk: om wiens vriendin gaat het? 

Om de vriendin van Dylan of die van Igor? 

Wat is ambiguïteit?

1. Zinnen die maar 1 betekenis hebben.
2. Zinnen die je op meerdere manieren uit kan leggen.
3. Iemand met 2 persoonlijkheden.
4. Iemand met heel veel persoonlijkheden.

Wat is de oorzaak van ambiguïteit?

1. De zin bevat een homoniem.
2. De zin bevat een woordgroep die meerdere betekenissen heeft.
3. Je kunt de zin op twee manieren ontleden.
4. De zin bevat een synoniem.

Is hier sprake van ambiguïteit?

'Ook je enkel laten afzetten bij Schiphol gaat straks geld kosten.'

1. Ja
2. Nee

Is het verstandig om ambiguïteit te gebruiken in een zakelijke brief en waarom wel/niet?

Zit in de volgende zin een onduidelijke verwijzing?

De boerin melkt de koe Gerda en haar dochter.

1. Ja
2. Nee

Zit in de volgende zin een onduidelijke verwijzing?

De krokodil at de voorbijganger en zijn kind op.

1. Ja
2. Nee

Mijn zus is gelukkig getrouwd.

Noem twee verschillende betekenissen van deze zin.

Aan de slag

Maak uit je lesboek:

Grammatica zinsdelen H6, opdracht 1, 3 en 4 (blz. 188-189).

Klaar? Lees verder in je eigen leesboek en/of bereid je pecha kucha voor.