Beroepsethiek

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2

Beroepsethiek

Leerdoelen:

-Ik ben in staat om uit te leggen wat beroepsethiek inhoud;

-ik ben in staat om uit te leggen wat de beroepscode inhoud;

-Ik ben in staat om uit te leggen wat een (ethisch) dilemma is;

-Ik kan uitleggen waarom een beroepscode voor een beroepsgroep van belang is.

Onderzoek in 3 tallen

-Wat is moreel besef?

-Wat is ethiek?

-Wat is beroepsethiek?

Noem minimaal 2 voorbeelden

Presenteren wat jullie hebben gevonden

Moreel besef: als je goed van kwaad kan onderscheiden

Ethiek: kritisch nadenken over wat goed is om te doen

Wat is beroepsethiek: afspraken of regels die je kunnen helpen als professional te bepalen wat je wel en niet moet doen in situaties waarin het geweten een rol speelt

Beroepscode, wat is dat?

Beroepscode

In een beroepscode beschrijft een beroepsgroep de centrale waarden en normen van de eigen beroepspraktijk. De code wordt voor en door professionals gemaakt. 

Ook het sociaal werk heeft zijn eigen normen en waarden. Die zijn samengevat in de Beroepscode voor professionals in sociaal werk (Steenmeijer, 2021). In de beroepscode vind je informatie over:

- de missie van het beroep

- de kernwaarden van het beroep

- de beroepsnormen en waarden die daarmee samenhangen.

Als sociaal werker ben je gebonden aan deze beroepscode. De beroepscode kun je downloaden van de website van de Beroepsvereniging voor Professionals in Sociaal Werk (BPSW).

 De missie van het beroep

Een missie is het hogere doel waarvoor een organisatie zich inzet. Je kunt eraan zien wat de organisatie wil uitdragen, hoe zij zichzelf wil zien en welke waarden belangrijk zijn. 

In tweetallen: ga naar:

https://www.bpsw.nl/dossiers/nieuwe-beroepscode-sociaal-werk/

-Wat zijn de 5 kernwaarden van het sociaal werk? Als je wilt, geef / zoek hier een voorbeeld bij.

-Wat is de missie van het 'sociaal werk'?

5 kernwaarden komen voort uit de missie van sociaal werk:

-Respect voor menselijke waardigheid en autonomie;

-Betrokkenheid en de bereidheid om mensen bij te staan;

-Sociale rechtvaardigheid en mensenrechten;

-Deskundigheid en zorgvuldigheid;

-Betrouwbaarheid en integriteit.

Autonomie: zelf beslissingen kan nemen. Onafhankelijk.

integriteit: iemand is eerlijk en oprecht. Intrinsieke betrouwbaarheid

De missie van het sociaal werk:

‘Professionals in sociaal werk bevorderen het sociaal functioneren.’

Dit is een ingekorte versie met de kern van de missie. De volledige missie staat in de beroepscode vermeld. https://www.bpsw.nl/app/uploads/BPSW-Beroepscode-2021.pdf

Welke missie heeft jouw stage? Kan je hierbij de koppeling maken met 1 of meer kernwaarden van het sociaal werk?

REFRESH:

Moreel:

Een moreel standpunt bevat redenen en argumenten die voortkomen uit (morele) waarden en normen.

Moreel standpunt: wat juist óf fout is vanuit een ethisch standpunt

Waarde: eerlijkheid

Norm: je liegt niet

Ethiek

(Ethische) dilemma's

Wat is nu eigenlijk een (ethisch) dilemma?

Ethisch dilemma

Een ethisch dilemma is een situatie waarin het lastig is om te beslissen wat je het best kunt doen, omdat:

-Het gaat altijd over (morele) 'waarden';
-Elke optie zowel voordelen als nadelen heeft;

-Er sprake is van een zwaarwegend belang;

-Er meerdere handelingswijzen mogelijk zijn;

-Er spelen verschillende belangen mee die tegenstrijdig zijn of lijken.

Als begeleider kun je in situaties komen waarin niet duidelijk is waar je nu goed aan doet. Elke keuze heeft voordelen én nadelen. In dat geval is er sprake van een ethisch dilemma.

Ethisch dilemma #1

1. Je bent psycholoog en een patiënt vertelt jou dat hij een aanslag gaat plegen. Aan de ene kant mag je dit niet naar buiten brengen: je hebt een beroepsgeheim. Aan de andere kant wil je een grote groep mensen beschermen.

Ethisch dilemma #2

2. Een klant steelt iets uit de winkel waar je werkzaam bent. Toevallig ken je de die persoon in kwestie en weet je dat ze het financieel zwaar heeft, waardoor ze moeilijk voor haar kinderen kan zorgen. Geef je haar aan bij de politie of kies je ervoor om haar te laten gaan? 

VOORBEELD

Samenwerkingsopdracht in drietallen:

Maak een mindmap met elkaar waarin (ethische) dilemma's  centraal staan. Ga met elkaar in gesprek over je stage en noem voorbeelden waarin je op stage te maken hebt gekregen of zou kunnen krijgen met (ethische) dilemma's. 

vb. vriendschapsverzoek cliënt op de socials, iemand steelt eten omdat hij geen geld heeft, collega raakt een cliënt aan op plekken die niet wenselijk zijn, een kind wil zijn vader zien, terwijl dit niet mag van de rechter.

Leerdoelen:

-Ik ben in staat om uit te leggen wat beroepsethiek inhoud;

-ik ben in staat om uit te leggen wat de beroepscode inhoud;

-Ik ben in staat om uit te leggen wat een (ethisch) dilemma is;

-Ik kan uitleggen waarom een beroepscode voor een beroepsgroep van belang is.

SKJ registratie

Waar staat het voor? (Stichting Kwaliteitsregister Jeugd)

Wie heeft het nodig?

Tijd over? Eigen praktijk:

Stap 1. Een aantal mensen noemen een dilemma uit de praktijk.

Stap 2. We kiezen een dilemma uit die ons aanspreekt.

Stap 3. We bespreken het dilemma a.d.h.v. de volgende vragen:

Wat is het dilemma?

Welke waarden komen terug in de casus?

Welke afwegingen zou je maken? (wat zou je uiteindelijk doen)?

neal.fun

Voorbeeld van een moreel dilemma:

'Een cliënt met financiële problemen pleegt fraude door zwart bij te verdienen ondanks de uitkering die hij heeft.'

Dilemma: wat doe je als sociaal werker in deze situatie?

Waarde: eerlijkheid

Norm: je liegt niet.

Wat is beroeps ethiek?

Afspraken of (on)geschreven regels, die je kunnen helpen te bepalen wat je wel en wat je niet moet doen in situaties. Wat is gewenst (professioneel) gedrag als sociaal werker?

'kritisch nadenken over wat (moreel) goed is om te doen'.

Dilemma

Een dilemma is een situatie waarin het lastig is om te beslissen wat je het best kunt doen, omdat:
 - Elke optie zowel voordelen als nadelen heeft;

- Er sprake is van een zwaarwegend belang;

- Er meerdere handelingswijzen mogelijk zijn;

Er spelen verschillende belangen mee die tegenstrijdig zijn of lijken.