Les 1: De historie van de stad.

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Wat heb je nodig deze les

1. een device

2. een schrift of papier 

3. een pen 

platteland en stad:

voor de tijd van steden en staten:

- hofstelsel

- landbouwsamenleving

- grootste deel van de bevolking 

was (horige) boer.

platteland en stad:

vanaf ongeveer het jaar 1000 veranderen er dingen:

- Boeren gaan moerasgebieden droogleggen door sloten te graven. 

- Ook kapten ze bossen. 

- Gevolg: meer ruimte voor akkers (ontginnen).

- Boeren gingen een betere ploeg gebruiken.

gevolg: Grotere oogst, meer voedsel, mensen leven langer, bevolking groeit.

Ontstaan steden

• Na het jaar 1000 werd het veiliger in Europa
  

platteland en stad:

Boeren gaan hun landbouwoverschot verkopen, dit doen ze op markten. 

- knooppunten van land- en waterwegen.

- bij een kasteel of een klooster

Hierdoor groeit de handel.

Lezen: ‘De eerste steden.’

Maken: Opdrachten 1 t/m 4.

platteland en stad:

De groeiende landbouwproductie had ook uitbreiding van de nijverheid tot gevolg. Door de groei van de bevolking kon een deel van de boeren ander werk gaan doen, bijv. een ambacht uitoefenen.

Beroepen in de steden

• Boeren verkochten hun producten op de markten in de steden
• Mensen konden voedsel kopen op de markt (hoefden het niet meer zelf te verbouwen)
• Gingen ander werk doen, zoals leerbewerker, bierbrouwer, smid (ambachten)
• Veel ambachtslieden gingen bij de stad wonen
  

platteland en stad

handelaren en ambachtslieden gingen steeds vaker bij een markt wonen, zo groeiden marktplaatsen vaak uit tot steden.

Dit noemen we verstedelijking

De geldeconomie:

vraag: wat iemand wil kopen.

aanbod: wat iemand wil verkopen.

Door de opkomst van de handel gingen mensen weer geld gebruiken. Elke stad, koning of hertog kon zijn eigen munten slaan. Hierdoor waren er geldwisselaars waar je munten kon ruilen. Ook ontstonden er in deze tijd banken.

Gilden

• Gilden: zorgden voor de bescherming van de handel.
• Zij beschermden ambachtslieden van hetzelfde beroep.

Gilden (vervolg)

• Goede kwaliteit producten; controle door gilde.
• Weinig concurrentie; want ambacht mag je niet buiten de stad uitoefenen!
• Elkaar helpen als er één ziek is

Lezen: ‘Geldeconomie’ & ‘Samenwerken in de nijverheid.’

Maken: Opdrachten 1 t/m 3.

Hoe beschermde de heer (de adel) de boeren?

• Bij gevaar konden horigen (levend onder heer) vluchten binnen de kasteel-en stadsmuren.
• In ruil hiervoor leverden horigen voedsel en landbouwproducten van het land.

Stadsrecht

• Steden wilden zelfbestuur en eigen rechtspraak;
• Een leenheer kan deze privileges geven; dit noem je stadsrecht. 
• Privilege; het recht op iets wat jij mag of krijgt.
• Een inwoner van een stad wordt burger of poorter genoemd.

Stadsrechten

• Stadsmuur bouwen 
• Eigen rechtsspraak
• Eigen stadswetten
• Belasting heffen

Hoe ziet een middeleeuwse stad eruit?

Noem een gunstige plek om een stad te bouwen.

Noem een aantal belangrijke gebouwen die in het midden van de stad stonden.

Een waag is een gebouw waar goederen werden gewogen. Het werd geschreven als waeghe of waech. 

Het was een stadsrecht, het recht op een waag. Handelaren waren verplicht producten zoals kaas en boter in de stadswaag te wegen.

Waar stond de markt?