samengestelde zin/(onjuiste)samentrekking

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Noteer de persoonsvormen:
Kees voetbalt elke zaterdag en hockeyt ook nog twee keer per week.

Noteer de onderwerpen:
Kees voetbalt elke zaterdag en hockeyt ook nog twee keer per week.

Dus

• je weet wat een samengestelde zin is

• je weet hoe je meerdere persoonsvormen vindt in samengestelde zinnen

Noteer de onderwerpen:
Jan heeft veel geoefend, want hij wil zijn theorie-examen in één keer halen.

Noteer de persoonsvormen:
Jan heeft veel geoefend, want hij wil zijn theorie-examen in één keer halen.

Wat ga je nu leren?

• je kunt de juiste voegwoorden en woordvolgorde in samengestelde zinnen gebruiken
  

• je kunt zinnen samentrekken

Noteer de persoonsvormen:
Sommige lampen in de aula van de school zijn kapot en zullen binnenkort door de conciërge vervangen worden.

VOEGWOORDEN

en - maar - want

gebruik je bij hoofdzin + hoofdzin

(zinnen waarbij pv en ow naast elkaar staan)

Bijvoorbeeld:

Gisteren was ik vrij, want de leraren hadden een studiedag.

VOEGWOORDEN

omdat - als - terwijl

\

gebruik je bij hoofdzin + bijzin

(zinnen waarbij tussen pv en onderwerp nog woorden  staan)

Bijvoorbeeld:

Gisteren was ik vrij, omdat de docenten  een studiedag hadden.

woordvolgorde in uitdrukkingen

In uitdrukkingen ligt de woordvolgorde vaak vast. Je mag de woordvolgorde niet veranderen. De uitdrukking klopt dan niet meer.

Bijvoorbeeld:

Goed - Dat gaat alle perken te buiten

Fout - Dat gaat buiten alle perken

Samentrekking

• bekijk het volgende filmpje
• in dit filmpje wordt uitgelegd wat een samentrekking is, maar ook wat een foutieve samentrekking is

Samentrekking (woorden weglaten) kan alléén als:

1. de woorden moeten hetzelfde getal zijn

(meervoud of enkelvoud)

Goed: Elza drinkt graag thee, maar Lotte  (-) liever koffie.

Fout: Mijn ouders slapen in de caravan en ik  (-)  in de tent.

drinkt

Elza drinkt en Lotte drinkt - beide enkelvoud

slaap

Mijn ouders slapen = meervoud

Ik slaap = enkelvoud

Samentrekking

2. als je ow en pv in een zin samentrekt (weglaat), moeten die op dezelfde plaats staan in de zin

wij

staan wij - gaan wij

Han

kwam Han - pv ow

Han had - ow pv

Goed: Vandaag staan wij vroeg op en gaan  (-)  zo snel mogelijk aan de slag met ons huiswerk.

Fout: Vanmorgen kwam Han te laat, want  (-)  had zich verslapen.

Samentrekking

3. de woorden moeten dezelfde betekenis hebben

zijn niet gekrompen

mijn T-shirts zijn gekrompen - mijn sokken zijn niet gekrompen

kromp

Lisa kromp ineen - Lisa verkrimpt / kromt ineen

Het truitje kromp - het truitje werd kleiner in de was

Goed: Mijn T-shirts zijn gekrompen, maar mijn sokken  (-)  niet  (-) .

Fout: Lisa kromp ineen van de pijn en haar truitje  (-)  in de was.