Blok 5 grammatica

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1,2

Zinsdelen / bouwplan

Doel:

• Je weet wat een ZINSDEEL is;
• Je kunt de ZINSDELEN benoemen.
  

Zinsdelen

Een zin bestaat uit stukjes. Elk stukje geeft een beetje informatie. Je noemt die stukjes: zinsdelen.  

Een zin heeft altijd twee basisdelen: 

- een zinsdeel dat vertelt wat er gebeurt. (= werkwoordelijk gezegde) 

- een zinsdeel dat vertelt wie dit doet. (= onderwerp)

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Uit welke soorten werkwoorden kan een wwg bestaan?

Onderwerp 

Het onderwerp geeft antwoord op de vraag: 

Wie of wat doet het?  

Om het onderwerp in een zin te vinden, vraag je: 

Wie of wat + wwg?

voorbeeld 1

Willem leert.

- een zinsdeel dat vertelt wat er gebeurt. (= werkwoordelijk gezegde)  - leert 

- een zinsdeel dat vertelt wie dit doet. (= onderwerp) - Willem

voorbeeld 2

De hond ligt. 

 

- een zinsdeel dat vertelt wat er gebeurt. (= werkwoordelijk gezegde)  - ligt

- een zinsdeel dat vertelt wie dit doet. (= onderwerp) - De hond

Volgorde van zinsdelen

- Een zinsdeel kan één woord zijn, of meer woorden; 

- De woorden van het zinsdeel horen bij elkaar. Het is een vaste groep woorden;

- Je kunt de woorden niet losmaken.

Volgorde van zinsdelen (2)

Bij voorbeelden 1 en 2 staan twee korte zinnen. 

Je kunt ze langer maken door er stukjes aan toe te voegen. Stukjes die meer informatie geven. 

Je kunt je bijvoorbeeld afvragen: Wat leert Willem?

voorbeeld 3

Willem leert Engelse woordjes. 

 

- een zinsdeel dat vertelt wat er gebeurt. (= werkwoordelijk gezegde)  - leert

- een zinsdeel dat vertelt wie dit doet. (= onderwerp) - Willem

- een zinsdeel met het voorwerp of de persoon die nodig is om de handeling uit te voeren (= lijdend voorwerp) - Engelse woordjes

Aan de slag boek en schrift:

Blok 5 grammatica

BBL:  7, t/m 11, 13, 14

KBL: instructie

TL: instructie

Welke woordsoorten ken je?

Woordsoorten

1. werkwoord

2. lidwoord

3. zelfstandig naamwoord

4. bijvoeglijk naamwoord

Woordsoorten

Werkwoorden

Noem drie werkwoorden die als eerste in je opkomen

Werkwoorden

Werkwoorden noemen we ook weleens doe-woorden.

Het zijn namelijk dingen die je kunt doen, zoals:

lopen, fietsen, staan, zitten, schrijven, slapen, gamen, eten, wachten......

Er zijn zelfstandige werkwoorden en hulpwerkwoorden

Lidwoorden

We hebben in het Nederlands 3 lidwoorden:

de

het

een

Het zelfstandig naamwoord

• Mensen
• Dieren
• Planten
• Dingen
• Namen
• Aardrijkskundige namen

Het zelfstandig naamwoord

Voor een zelfstandig naamwoord kun je (bijna) altijd een lidwoord (de, het, een) zetten.

Voorbeelden:

de tafel, de auto, het meisje, een hond

Bijvoeglijk naamwoord

* Zegt iets over een zelfstandig naamwoord

* Staat vóór een zelfstandig naamwoord en na het lidwoord

Quiz

Het woord "een" noemen we een....

1. Lidwoord
2. Zelfstandig naamwoord
3. Bijvoeglijk naamwoord

welk woordsoort is 'zwemmen'?

1. werkwoord
2. zwemwoord
3. lidwoord
4. bijvoeglijk naamwoord

welk woordsoort is 'fiets'

1. lidwoord
2. bijvoeglijk naamwoord
3. werkwoord
4. zelfstandig naamwoord

Waar zegt het bijvoeglijk naamwoord iets over?

1. Zelfstandig naamwoord
2. Bijwoord
3. Werkwoord
4. Bijvoeglijk naamwoord

SLEEP DE WOORDSOORTEN NAAR DE GOEDE PLEK

De ouders van Bilal zijn erg aardige en behulpzame mensen.

zelfstandig naamwoord

bijvoeglijk naamwoord

werkwoord

lidwoord

ouders

de

aardige

mensen

Bilal

zijn

behulpzame

Lidwoord

noem een lidwoord:

De woordsoorten ken ik...

1. nog lang niet
2. een beetje
3. wel aardig
4. goed!

Persoonlijk voornaamwoorden

Persoonlijk voornaamwoord: duidt een persoon of ding aan.

- Ik ben docent. 

- Hij is erg cool.

- Ik mag jullie erg graag.

- Die vriend van jou.

Aan de slag boek en schrift:

Blok 5 grammatica

BBL:  7, t/m 11, 13, 14

KBL: 7 t/m 11, 13 en 14

TL: 5 t/m 10, 12 t/m 16